De Bloomberg Commodity-index sluit 2022 af met een rendement van bijna 14%. De grondstoffen als activaklasse doen het daarmee beter dan de meeste aandelen- en obligatie-indexen en al zeker dan de crypto’s.
Het was een jaar met twee gezichten. De prijzen van bepaalde grondstoffen lieten een explosieve stijging optekenen na de start van de oorlog, maar vielen nadien weer terug toen de vrees voor een recessie de bovenhand nam.
Zoals elk jaar is er een groot verschil tussen de prestatie van de verschillende grondstoffen onderling. In deze aflevering bekijken we de stand van zaken en de vooruitzichten voor energie en enkele landbouwgrondstoffen. Een tweede deel gaat over de metalen.
Energie: tijdperk van hoge prijzen nog niet voorbij
Ruwe olie werd in 2022 flink duurder, maar gaat wel het jaar uit met prijzen die fors onder het hoogtepunt van het voorjaar liggen. Een vat Brent kostte in maart nog $140, maar begin december was de prijs teruggevallen naar $75.
Olieprijs: terugkeer naar $100 erg waarschijnlijk
Daar is de slinger wat te ver in de negatieve richting doorgeschoten. Door een combinatie van sancties en vrijwillige en gedwongen productiedalingen blijft het aanbod ook in 2023 krap. Een sneller dan verwacht herstel in China en een soepeler monetaire politiek in het westen kan al snel voor een (te) krap aanbod zorgen met opwaartse prijsdruk.
Olie is bovendien laat-cyclisch. Zo werd de vorige top van 2008 heel kort voor het uitbreken van de financiële crisis neergezet.
Ik acht in de loop van 2023 een terugkeer naar olieprijzen van meer dan 100 dollar erg waarschijnlijk.
Aardgas: prijsstijgingen, vooral in Europa
Prijsstijgingen komen er ook wat aardgas betreft, met name in Europa. Het grootste deel van het Russische aanbod, dat in aanloop naar deze winter nog bijdroeg aan de opbouw van de voorraden, zal volgend jaar wegvallen. Tegelijk zijn er logistieke beperkingen wat betreft de invoer van LNG als alternatief voor het Russische gas.
Europa zal ook moeten concurreren tegen Azië om voldoende gas binnen te halen. Aan de vraagzijde zal de consumptiedaling door de lagere economische activiteit onvoldoende groot zijn om het lagere aanbod te compenseren.
De enige bedreiging die ik zie voor dit scenario is een totale ontspanning in de situatie tussen Rusland en Oekraïne (en bij uitbreiding de hele westerse wereld). Dit is niet onmogelijk maar toch eerder onwaarschijnlijk. De vertrouwensbreuk tussen Rusland en het Westen is in die mate verstoord dat ik niet inzie welke natie voor zijn energiebevoorrading weer afhankelijk van Rusland zou willen worden.
Uranium stelt geduld op de proef
Uranium kende een sterke eerste jaarhelft met een klim van de spot price naar $60 per pond, het hoogste niveau in tien jaar. In de tweede jaarhelft zette deze prijsstijging echter niet door en dat was voor veel beleggers een ontgoocheling.
Begrijpelijk, maar de marktsituatie is de voorbije maanden niet fundamenteel veranderd. Het sentiment op de financiële markten ging wel van risk-on naar risk-off en uranium blijft een niche-investering. De activiteit op de contractmarkt blijft toenemen met steeds meer bevoorradingscontracten voor de langere termijn.
Lees ook: Uranium-bullmarkt staat in de steigers
Deze evolutie doet het belang van de spot markt verder afnemen. Daarnaast blijft het tekort aan conversie- en verrijkingscapaciteit bestaan. Met name bij verrijking neemt dit tekort problematische vormen aan gezien het hoge marktaandeel van Rusland (bijna 40%).
Verrijking is het eindproces waarbij splijtstofelementen worden geproduceerd die in kernreactoren als brandstof worden gebruikt. Bij conversie wordt yellowcake (uraniumoxide of U3O8) omgezet in een gasvorm, uraniumhexafluoride of UF6.
Energiespecialisten en ook de nucleaire sector zelf zijn al jarenlang overtuigd van de noodzaak van kernenergie als schone brandstof. Vandaar de technologische evoluties met een nieuwe generatie reactoren, waar een gevreesde ‘meltdown’ technisch niet meer mogelijk is en de uitbreiding naar kleine(re) en modulaire reactoren (Small Modular Reactors of SMR’s).
Inval in Oekraïne als wake-up call
De toekomst ligt niet langer bij enkele grote centrales per land, maar bij meerdere SMR’s die bijvoorbeeld een middelgrote stad of een bedrijvenpark van groene nucleaire stroom voorzien.
Wat tot voor kort ontbrak om deze visie ook in de praktijk om te zetten, was een wake-up call om ook het brede publiek en vooral de politiek wakker te schudden. Die kwam er met de inval van Rusland in Oekraïne.
Intussen is men er achter dat alternatieve energie ‘by design’ geen continue baseload power (altijd beschikbaar) kan leveren, maar enkel ad hoc bij zon en wind en voldoende hoge waterstanden (hydro). De angst voor energietekorten leidde tot explosieve prijsstijgingen bij ruwe olie, brandstoffen, aardgas en LNG.
Nood breekt wet, dus werd de geplande kernuitstap in verschillende landen teruggedraaid of uitgesteld. Azië gaat gewoon door op het pad dat al jaren geleden werd ingeslagen met een toename van de nucleaire capaciteit.
De kaarten liggen de komende tijd gunstig voor een hogere vraag naar kernbrandstof tegen hogere prijzen. De Sprott Physical Uranium Trust en YellowCake voor fysiek uranium en de Sprott Uranium Miners ETF en Global X Uranium ETF blijven daarom koopwaardig.
Tegengestelde prijsevolutie bij koffie en suiker
De prijzen van koffie en suiker, twee van de meest verhandelde soft commodities, gingen dit jaar een tegengestelde richting uit. In 2021 werden beiden nog fors duurder. De koffieprijs piekte begin 2022 op $2,5 per pond: het hoogste niveau sinds 2011. Brazilië, de belangrijkste producent van de arabica variant, had net een tegenvallende oogst achter de rug, waarbij de opbrengst een derde lager uitkwam als gevolg van uitzonderlijke droogte en strenge vorst.
Daarbij kwamen nog logistieke problemen wegens een globaal tekort aan containers om koffie te verschepen. Dit tekort ontstond omdat iedereen tegelijk behoefte had aan transportcapaciteit toen de wereldeconomie weer op gang kwam.
De koffieprijs bleef de daaropvolgende maanden op een hoog niveau, maar zette wel steeds lagere toppen neer. Met name in oktober en november ging het hard met een prijsdaling naar $1,65 per pond: het laagste peil in bijna anderhalf jaar.
Koffieprijs: kans op herstel
Analisten verwachten dat de toegenomen kans op een recessie ook op de consumptie van koffie zal wegen. Daarnaast speelde de duurdere dollar een rol.
Intussen is duidelijk dat de wereldwijde koffie-opbrengst wellicht niet zo hoog zal uitkomen als aanvankelijk verwacht. Het regenseizoen in Brazilië startte sterk, maar intussen is de neerslaghoeveelheid onder het gemiddelde teruggevallen en verlaagde het Braziliaanse Ministerie van Landbouw al de oogstverwachtingen.
Verder kan ook een klim van de Braziliaanse real een herstel van de koffieprijs inluiden. Beleggers kunnen inspelen op een hogere koffieprijs met de WisdomTree Coffee ETF die de Bloomberg Coffee subindex schaduwt.
Suiker: aanbodoverschot, maar hogere energieprijzen kunnen beeld veranderen
De suikerprijs schommelde de voorbije twaalf maanden in een erg nauwe bandbreedte van minder dan 4 dollarcent per pond (17,2 tot 21 dollarcent), maar klom per saldo wel 10% omhoog. Tussen begin oktober en half december schoot suiker in één beweging helemaal van de onderkant naar de bovenkant van deze prijsvork.
Een verdere prijsstijging kan nagenoeg alleen van een goedkopere dollar komen, want fundamenteel is er een aanbodoverschot. De International Sugar Organisation (ISO) verwacht een surplus in het oogstjaar 2022/2023. De wereldwijde productie zal op een nieuw recordniveau uitkomen. Brazilië en India, de twee belangrijkste suikerlanden, stevenen beiden af op een hogere opbrengst.
Een wildcard voor suiker, naast een duurdere Braziliaanse real, kan er komen van hogere energieprijzen. Duurdere olie leidt tot een hogere conversie van ruwe suiker naar ethanol en dus minder aanbod van geraffineerd suiker. Long gaan op koffie kan met de WisdomTree Sugar ETF die de Bloomberg Sugar subindex schaduwt.
In deel 2 van dit overzicht komen de edelmetalen en enkele industriële metalen aan bod.
Lees ook het interview met energie-expert Jilles van den Beukel: ‘Shell maakt écht serieus werk van de energietransitie’
Meer Outlook 2023