Alle hens aan dek: rente, inflatie en aandelen slaan alarm. Technisch lopen deze markten vooruit op de meest gevreesde fase in de economie: krimp.
Rente die door het dak gaat, hyperinflatie want olieprijs is geëxplodeerd en neerwaarts zwalkende aandelenbeurzen. Zijn beleggers de weg kwijt?
Ik zal er niet omheen draaien, deze cocktail lijkt 100% op het recept voor een recessie, of op zijn minst krimp. En hoe wispelturig de markten ook zijn, technisch lijkt alles volledig in elkaar te haken.
Recessie in China?
China heeft beleggers afgelopen week al in de gordijnen gejaagd. Nu ook de dienstensector aldaar in het oog van de storm terechtkomt, gaat de Chinese economie vol op de rem. Of anders gezegd: in een recessie!
Mijn collega Arend Jan vroeg zich van de week op Twitter ook al af hoe TA-ers hier naar kijken.
Ik haal in deze column de vierjarige businesscycle maar weer eens van stal, want die weet altijd raad.
Vorige vierjarige businesscycle update van januari
De business cycle suggereerde in januari al een afremmende economische groei.
Dit waren toen de kernpunten: Stijgende rentes, aandelen onder druk, inflatie die om zich heen slaat en grondstoffen die niet meer lijken te stuiten.
Eigenlijk is er niets veranderd, toch?
Ook aan het advies van twee maanden geleden zou ik niet veel wijzigen:
- iets minder risico in aandelen en vastgoed, wel wat naar groei switchen
- staatsleningen horen nog niet op de technische boodschappenlijstjes te staan
- begin liquiditeit op te bouwen
Veel technische verslechteringen sindsdien
Maar vanuit technisch perspectief is er sindsdien wel het een en ander gewijzigd en helaas niet alles ten goede:
- Aandelen, ook de AEX, zijn onder hun 200-dagenlijn gezakt. Bovendien draaien die gemiddelden overal neerwaarts. Verder zijn in de afgelopen weken de meeste beurzen, van onderen, op hun 200-dagenlijnen gestuit. Negatief dus.
- De Nederlandse 10-jaars kapitaalmarktrente heeft in de afgelopen weken een katapultbodem gevormd, doorgaans een zeer sterk signaal. Het technische plaatje voorziet voor dit jaar een rente van minimaal 2%, op wat langere termijn richting 3,5% tot 4%.
- De olieprijs is boven de zware technische horde rond $87 gebroken. Bovendien is een 14-jaar oude trading range gepasseerd. De rente koerst richting de all-time highs rond $147, mogelijk zelfs richting $200.
- De Amerikaanse dollar ligt technisch op ramkoers om het hoogste punt van de afgelopen twee jaar rond 0,94 uit te dagen. De dollar is een beruchte inflatie katalysator, omdat nagenoeg alle belangrijke grondstoffen hierin worden verhandeld.
- Inmiddels heeft de inflatie een 40-jarige trading range opwaarts verlaten en is deze bovendien boven de piek van begin jaren 80 geklommen. Dit zijn geen technische signalen, maar mag niet in dit overzicht ontbreken
- Het enige nog redelijke technische plaatje laat de MSCI World Real Estate Index zien. De uitbraak boven de toppen van de afgelopen 14 jaar (rond 240) wordt mogelijk gevolgd door een hogere bodem.
Bovenstaande technische signalen bespreek ik verderop in mijn blog. Maar ik durf wel te stellen dat financiële markten bezig zijn een geheel nieuwe economische realiteit in te prijzen.
Vooravond van krimpperiode
Met andere woorden, we eindigen de uitbundige economische groei en staan zeer waarschijnlijk aan het begin van krimp.
Overigens wordt door het CPB de definitie gehanteerd dat er sprake is van een recessie bij twee of meer opeenvolgende kwartalen met economische krimp.
Ik weet niet 100% zeker of dit het einde is van de aandelenbullmarkt, maar denk wel dat we voorlopig heel veel volatiliteit blijven zien.
Wat ziet de vierjarige businesscycle nu?
De technisch analisten van Tostrams doen al heel lang onderzoek naar het gedrag van mr. Market. We hebben ons ooit afgevraagd of de gecombineerde financiële markten, dus gezamenlijk, zouden kunnen aangeven hoe het met de economie gaat.
We hebben de vraag dus achterstevoren gesteld. Niet economische variabelen vertellen ons of we in economische groei of krimp verkeren, maar de financiële markten zelf.
Dit heeft geresulteerd in de vierjarige businesscycle, die vanuit mr. Market beoordeelt waar we staan. Figuurlijk bezien kijken we dus niet op de landkaart om te bepalen waar waar we ons bevinden, maar om ons heen.
En ik durf te stellen dat de vierjarige businesscycle in circa 80% van alle voorgaande calls goed zit.
Wat zeggen die markten over de vierjarige businesscycle?
Ik gaf het hierboven al een beetje aan. De aandelenmarkten zijn collectief uit hun lange termijn stijgende trends gezakt.
De grondstoffenmarkten, die medio vorig jaar opwaarts waren uitgebroken, zetten hun stevige opmars voort.
De DJ-UBS Commodity Index, de wereldwijde grondstoffenindex, is sinds begin 2020 zo'n 150% in waarde opgelopen. De energiemarkten blijven die grondstoffenkar voorttrekken.
De kapitaalmarktrente heeft zowel de meerjarige neerwaartse trend als een duidelijke bodemformatie opwaarts verlaten. De rente is technisch volledig ontketend en bezig aan een stormachtig herstel.
Deze markten geven zeer duidelijke signalen af. Vooral de combinatie van technische condities signaleert dat de economie vol in de ankers gaat.
Sterkste groeifase van de economie ligt achter ons
Technisch komt deze combinatie (dalende aandelen, stijgende rente en hoge inflatie) doorgaans enkel voor indien de sterkste groeifase van de economie achter ons ligt.
Nogmaals, de markten geven aan dat de top in de economische cyclus al lang en breed gepasseerd is.
En persoonlijk denk ik dat de extreme inflatiestijging kenmerkend is voor een periode met krimp, een recessie dus.
Technische plaatjes
Ik loop de lange-termijnontwikkelingen langs van aandelen, rente, vastgoed en grondstoffen.
In de combinatie zie ik de volgende technische plaatjes:
- Aandelen: neerwaarts
- Grondstoffen: positief
- Vastgoed: neutraal
- Obligaties: negatief
- Cash verder opbouwen
Op de grafieken ziet dit er als volgt uit:
AEX-index
Het plaatje van de AEX-index blijft kwetsbaar, zolang zich lagere koerspieken vormen. De 200-dagenlijn tendeert al duidelijk neerwaarts.
Overigens zou een overtuigende bodem op rond 620-630 punten wel een indicatie zijn dat de soep niet zo heet wordt gegeten. Zie ook lijn A-A' op de tweede AEX-grafiek hieronder.
Conclusie AEX: neerwaarts, maar mogelijk een vangnet tussen 620 en 630 punten.
Brent olie
De olieprijs (Brent) stagneert binnen de opwaartse trend onder de eerste horde rond $128,40 (gevormd op 2 maart 2012).
Op termijn sluiten we veel hogere niveaus niet uit. De stijgende 200-dagenlijn blijft zeer positief.
Conclusie: bij ruwe olie staan alle signalen, korte- en langetermijn, opwaarts gericht.
NL kapitaalmarktrente
De Nederlandse 10-jaars kapitaalmarktrente heeft met de doorbraak boven de horde rond 0,06% (lijn A) een solide bodem voltooid .
De 10-jaars kapitaalmarktrente kan nu snoeihard verder omhoog nu de hogere rentebodem rond 0,17% (PB) op een bullish katapultformatie wijst.
Dit is is een koerspatroon dat krachtig opwaarts wijst. Voor dit jaar voorzien we renteniveaus richting 2%, wat verder weg in tijd richting 3,5% tot 4%.
Conclusie: De Nederlandse 10-jaars kapitaalmarktrente geeft een structurele opwaartse trend weer. Voorlopig hebben we de highs nog niet gezien.
DJ-UBS Commodity Index
De wereldwijde grondstoffenindex gaat door het dak. Het eerste koersdoel rond 41,29 punten (gevormd op 29 maart 2013) is nagenoeg bereikt. Echter een doorbraak hierboven zit in het vat. Dan kan de De DJ-UBS Commodity Index nog veel verder omhoog.
De stijgende 200-dagenlijn blijft voorlopig duidelijk aangeven dat het sentiment ronduit positief is.
Conclusie: De DJ-UBS Commodity Index beweegt in een consistente opwaartse trend. Voorlopig hebben we ook in grondstoffen de highs nog niet gezien. Blijf dus alert op inflatie.
MSCI World Real Estate
De MSCI World Real Estate Index weet toch boven de toppen van de afgelopen 14 jaar te blijven, die rond 240 lagen. Dat levert een bevestiging van het positieve plaatje op.
De opwaartse tendens van de 200-dagenlijn valideert dat dat het technische plaatje nog steeds positief is.
Conclusie: als enige van de zakelijke waarden weet vastgoed de opwaartse kansen vast te houden.
Amerikaanse dollar
De Amerikaanse dollar ligt, versus de euro, nog steeds goed op koers om hogerop te klimmen. Het valutapaar USD/EUR vormt fors hogere bodems, een teken van zeer koopkrachtige vraag.
De trend van de Amerikaanse munt biedt een eerste koersdoel rond 0,94 (gevormd op 20 maart 2020). De steun bevindt zich rond 0,87 (de bodem van 14 januari).
Conclusie: De Amerikaanse dollar versus de euro, beweegt in een structurele uptrend. Wel nadert ons eerste koersdoel rond 0,94, waar wat winstnemingen niet uitgesloten zijn.
Inflatie
In de recente forse stijging zijn de inflatiepieken van de afgelopen 40 jaar rond 4% gebroken. De doorbraken van lijnen A en A-A' geven aan dat de inflatie een nieuw pad kiest, met waarschijnlijk hyperinflatie tot gevolg.
Vierjarige businesscycle uitgelegd
De grafiek hierboven, die is bijgewerkt tot 6 april 2022, laat een geïdealiseerd voorbeeld zien van de vierjarige businesscycle. De sinuscurve (rode lijn) geeft het pad van economische groei en/of krimp weer. De gestippelde horizontale lijn maakt een onderverdeling van periodes van groei en krimp.
De ballonnetjes met datums erin geven de updates aan, die ik in de afgelopen vier jaar van de vierjarige businesscycle hier heb gepubliceerd.
Gestileerd en geïdealiseerd
De geschiedenis herhaalt zich. Tijdens een complete cyclus, die gemiddeld vier jaar duurt, laten de financiële markten chronologisch altijd dezelfde volgorde in gebeurtenissen laat zien.
Dit maakt het mogelijk om draaipunten te identificeren voor verschillende financiële en economische indicatoren, maar ook voor obligaties, aandelen, vastgoed en grondstoffen.
De vierjarige business cycle laat (geïdealiseerd) het chronologische pad zien van de diverse financiële markten: cash, obligaties, aandelen, vastgoed en grondstoffen.
Geïdealiseerde beleggingsstrategie
Kort samengevat kan bij het volgen van de vierjarige business cycle de volgende beleggingsstrategie interessant zijn (LET OP: Deze keuzes zijn geïdealiseerd en vormen beslist geen dwingend beleggingsadvies). Grafisch is de cyclus in zes stukken (fases) onderverdeeld.
Fase I:
- Aandelen, vastgoed en grondstoffen mijden
- Posities in obligaties aanhouden
Fase II:
- Posities in aandelen opbouwen, juiste sectoren kiezen
- Posities in vastgoed opbouwen
- Posities in obligaties aanhouden (omruilen van staats- in bedrijfsleningen
- Voorzichtig met grondstoffen
Fase III:
- Posities in aandelen en vastgoed uitbreiden
- Posities in obligaties: looptijden verkorten
- Posities in grondstoffen opbouwen
Fase IV (waar we al enige tijd inzitten):
- Posities in aandelen en vastgoed aanhouden
- Posities in obligaties afbouwen
- Posities in grondstoffen uitbreiden
Fase V:
- Posities in aandelen en vastgoed afbouwen
- Obligaties mijden
- Posities in grondstoffen aanhouden
Fase VI:
- Aandelen, vastgoed mijden
- Posities in grondstoffen afbouwen
- Obligaties mijden
- Cash opbouwen en aanhouden
Ik wil nogmaals benadrukken dat de bovenstaande keuzes zijn geïdealiseerd en beslist geen dwingend beleggingsadvies vormen. Wij adviseren nadrukkelijk om altijd contact op te nemen met uw beleggingsadviseur of vermogensbeheerder.