Er komt nog geen vers geld in de markt

De AEX is in korte tijd ruim 42 indexpunten opgelopen. Dat heeft de volgende technische verbeteringen opgeleverd:

• De steun 710,89 is goed aangestampt
• Het patroon met lagere toppen ligt nu achter ons
• De weerstandszone tussen 740 en 745 is gebroken

Uitstroom kapitaal is opgedroogd

Het recente herstel van de AEX vond plaats met neutrale omzetten. Technisch geeft dit aan dat de verkoopdruk is opgedroogd. De dalende tendens van de money flow-indicator is beëindigd: er vindt dus geen uitstroom van kapitaal plaats. Dat dit proces begin november al is ingezet, leest u hier.

Het is helaas nog niet zo dat er weer vers kapitaal naar de markt toestroomt. Dit kunnen we afleiden uit het nog vlakke verloop van de money flow-indicator. De technische verbeteringen op de AEX worden dus nog niet bevestigd door hoge omzetten.

Zie de uitleg van de money flow-indicator onderaan deze column.

Eindejaarsrally komt maar moeizaam op gang

Nu de vloedgolf aan derdekwartaalcijfers langzaam wegebt, lijkt er op de aandelenbeurs een eindejaarsrally op gang te komen. Al gaat het wat stroef en moeizaam. Zoals gezegd moet het herstel nog begeleid worden door hogere omzetten.

Ook valt op dat er sprake was van een over sold-conditie waar de AEX uit komt. Terwijl de index sinds augustus nog lagere bodems heeft gevormd, liet de Relative Strength Index (RSI) sindsdien hogere bodems zien. 

Deze afwijking tussen het koersverloop van de AEX en de RSI-indicator geeft meestal aan dat verkopers zijn uitgeraasd. Positieve divergentie tijdens de 'oververkochte' (over sold) conditie duidt doorgaans op een naderende trendverandering. Deze trenddraai heeft inmiddels plaatsgevonden. 

Vandaag bekijk ik het koersverloop van de AEX aan de hand van de over sold-conditie bezien vanuit de RSI en de money flow-indicator. 

AEX-index breekt de horde rond 744,93.

De AEX-index is technisch gezien verbeterd. Nadat eerst de dalende trend opwaarts werd gebroken, is de Nederlandse beurs nu ook boven een van de recente toppen gesloten. Met de doorbraak boven weerstand 744,93 (gevormd op 12 oktober) is er ruimte vrijgemaakt voor een verdere stijging.

Het uiteindelijke koersdoel ligt rond 795,20, waar de top van eind juli ligt. Tussenliggende topjes rond 754,76 (4 september) en 780,66 (10 augustus) kunnen voor problemen, dus tijdelijke winstnemingen, zorgen. Steun ligt rond 710,89 (bodem van 20 maart).

AEX-herstel vindt plaats met positieve divergentie

De serie lagere koersbodems van de AEX (rode pijl) is begeleid door hogere bodems op de RSI (groene pijl). Ook zien we dat de AEX opveert na een zware over sold-conditie. De afwijking tussen het koersverloop en de RSI-indicator wordt steeds prominenter. Dit proces wordt positieve divergentie genoemd. 

Positieve divergentie wijst doorgaans op een naderende trendverandering. Deze trenddraai heeft inmiddels plaatsgevonden. 

De RSI (Relative Strength Index) is een technische indicator die de kracht van de laatste koersstijgingen vergelijkt met die van de laatste koersdalingen. Hiermee kunnen bijvoorbeeld uitverkochte (over sold) condities gevonden worden. Deze situatie treedt op bij waarden onder 30. 

Let op, hieraan kunnen geen directe koop- of verkoopsignalen ontleend worden, want een aandeel in een sterke dalende trend kan soms wekenlang over sold blijven. Het gaat bij de RSI vooral om divergenties (afwijkingen) tussen het koersverloop en de indicator zelf. Deze situatie treedt op indien de koers nog lagere bodems vormt, terwijl de RSI al hogere bodems begint te vormen. Dat zijn vaak signalen van een naderende trendverandering.

Verkoopdruk droogt op

De money flow-indicator heeft de dalende trend (van augustus en september) gebroken. In die periode was er dus sprake van kapitaal uit de aandelenbeurs. De geldstroomindicator geeft in de afgelopen weken een meer zijwaarts verloop weer. Dit signaleert wel dat de verkoopdruk op de Nederlandse aandelenbeurs is opgedroogd, daarentegen nog geen instroom van nieuw kapitaal. 

Maar de geldstroomindicator signaleert nog geen instroom van vers kapitaal.  Pas een stijgende money flow-indicator zou duiden op de mogelijke instroom van vers kapitaal.

De money flow kan verborgen koop- of verkoopdruk blootleggen. De indicator is afgeleid van het volumeverloop: de money flow-indicator van de AEX geeft de onderliggende geldstromen van de Nederlandse beurs weer.

Uitleg money flow (geldstroom)

De money flow wordt afgeleid van het volumeverloop. Zo geeft de money flow-indicator van de AEX de onderliggende geldstromen van de Nederlandse beurs weer. Op de TA-desk van IEX houden we van elk individueel aandeel de money flow bij.

De money flow moet altijd vergeleken worden met het verloop van de AEX-index en kent verschillende standen:

• Beurs zijwaarts met oplopende omzetten: de money flow stijgt. Er is instroom van vers kapitaal.
• Beurs zijwaarts met afnemende omzetten: de money flow daalt. Er is een kapitaalvlucht.
• Beurs omhoog met hoge omzetten: de money flow stijgt. De opmars van de beurs wordt gevalideerd, dus er is instroom van vers kapitaal.
• Beurs omhoog met lage omzetten: de money flow blijft achter. De opmars van de beurs wordt niet ondersteund door omzetten, dus geen instroom van vers kapitaal.
• Beurs omlaag met hoge omzetten: de money flow daalt. De zwakke beurs wordt bevestigd door hoge omzetten, dus uitstroom van kapitaal.
• Beurs omlaag met lage omzetten: de money flow blijft stabiel. De zwakke beurs wordt niet bevestigd door hoge omzetten, dus geen uitstroom van kapitaal.

In de berekening van deze indicator worden de beursomzetten op het Damrak en het koersgedrag cumulatief verwerkt. Het volume van een positieve dag (als de AEX hoger sluit dan de dag ervoor) wordt bij de cumulatieve waarde van de indicator opgeteld. En dat van een negatieve dag (een waarop de koers lager sluit dan de dag ervoor) wordt ervan afgetrokken.

Een stijgende money flow duidt dus op de instroom van vers kapitaal. Een dalende money flow geeft aan dat er geld aan de markt wordt onttrokken. Een zijwaarts tenderende money flow geeft aan dat de geldstromen in evenwicht zijn.

De geldstroom is voor het eerst beschreven door Joseph Granville. Hij noemde deze indicator On-Balance Volume, in zijn boek 'New Key to Stock Market Profits'. De money flow die de analisten van Tostrams gebruiken is direct afgeleid van de On-Balance Volume-indicator van Granville.