Begin jaren 90 zakte de Japanse Nikkei-index onder de dertigduizendpuntengrens en werd een cruciale steunzone gebroken. Daarmee eindigde toen de spectaculaire supperrally van vele honderden procenten van het voorgaande decennium.
In het jaar 1990 eindigde de Japanse bubble economy - volgens analisten was er in het voorgaande decennium sprake geweest van een zeepbel op de Japanse aandelenbeurs. Daarover straks meer.
Deze week klommen we voor het eerst weer boven de 30.000 punten: ruim 30 jaar later dus.
In de afgelopen drie decennia is er wel het een en ander gebeurd in Japan. Ook technisch bezien heeft de Japanse beurs veel doorgemaakt.
Vermogensbeheerder Martine Hafkamp heeft recent een interessante column aan de Japanse beurs gewijd op Belegger.nl.
Nieuwe zeepbel
Rond 38.957 ligt het all time high van de Japanse beurs. De Nikkei-index kende in 2008 een dieptepunt ond 6.994,90 punten, waarmee de beurs 80% van z'n waarde heeft zien verdampen. Na 2008 is de beurs weer opgeveerd. Met een huidige stand van 30.500 punten is de Nikkei bijna 350% gestegen. Je zou bijna vrezen voor een nieuwe zeepbel.
Zijn er technisch tekenen van een nieuwe bubbel? Nee, althans niet volgens de klassieke technische signalen. De Japanse beurs is overbought, maar niet extreem. Verder bedraagt de afwijking van de Nikkei-index ten opzichte van het 200-daags voortschrijdende gemiddelde slechts 12%.
Onderaan deze column beschrijf ik het ontstaan van bubbels en zeepbellen op financiële markten. Ook leg ik de verschillende stadia uit die een bubbel doorgaans doorloopt.
Vandaag bekijk ik die verschillende stadia op de Japanse aandelenbeurs.
De Nikkei 225 index ketste af op de weerstand 30.795
Op de Japanse beurs heeft de Nikkei 225-index de weerstand 30.795 punten (gevormd op 14 september 2021) bereikt. De opwaartse trend kan worden voortgezet als de index boven de laatste top weet te breken. Dan mag men verdere koersstijging verwachten. De Nikkei 225 heeft pas steun rond 28.241,67 punten (bodem van 27 april).
Japanse beurs lonkt naar nieuwe rally
De Nikkei 225-index is eind 2020 rond 24.000 punten boven een oude top gebroken. Dit heeft een technische verbetering opgeleverd. Er ligt een eerste weerstand rond 30.795 punten (gevormd op 14 septetussenliggende mber 2021), die recent is bereikt. Na een uitbraak hierboven wordt 38.957 punten het volgende referentiepunt. Rond 38.957 ligt het all time high van de Japanse beurs. Het eerste koersdoel berekenen we overigens rond 37.600 punten.
Steun wordt gevormd door de hogere pullbackbodem rond 24.681,74 punten (bodem van 9 maart 2022).
De stijgende trend van het 200-daags voortschrijdende gemiddelde wijst bij de Japanse beurs op een positieve technische conditie.
Meerjarengrafiek sinds 1983
Op de grafiek vanaf 1983 zijn de verschillende stadia in het koersverloop goed te onderscheiden.
Een belangrijk technisch signaal trad eind 2020 op, nadat weerstandslijn WS rond 24.000 punten werd gebroken. Deze weerstandslijn verbindt de toppen van 1996 en 2020. Hiermee is technisch bezien een koopsignaal opgetreden. Indien ook de toppen van 2021 rond 30.800 punten worden gebroken, zal de uptrend kunnen versnellen. Het opwaartse koersdoel berekenen we dan rond 37.600 punten.
Deze uitbraak is bevestigd door een hogere bodem bij PB, iets boven de 24.000 punten, waarin we een een klassieke pullbackbodem kunnen herkennen.
Het ontstaan van bubbels en zeepbellen
Deze uitleg is eerder gepubliceerd in mijn column van 5 januari 2023 over de bubbels in Tesla en Bitcoin.
Kan een beurs overdrijven? Met andere woorden: is het mogelijk dat de koers te ver doorschiet? En dan niet vanwege de onderliggende fundamentals, maar enkel en alleen omdat de stemming positief is? Dus dat een markt meedrijft op de golven van extreem positief sentiment?
Op gegeven moment is iedereen 'om' en denkt niemand nog aan risico's. Dit gegeven, dat we kennen we als bubbels of zeepbellen, treedt op als de laatste bear is ingestapt. Of bij een extreme daling, indien de laatste bull heeft verkocht.
Wanneer is sprake van een bubbel of zeepbel?
- Bubbels vroegtijdig in kaart brengen met technische analyse
Technisch analisten zijn vooral geïnteresseerd in de afwijking van de actuele koers ten opzichte van het eigen 200-daags voortschrijdende gemiddelde. Is deze afwijking minder dan 30%, dan is er sprake van een 'gewone' markt.
Staat de actuele koers meer dan 100% boven het eigen 200-daags voortschrijdende gemiddelde, dan is er sprake van een bijzondere marktomstandigheid. In een dalende markt is daarvan sprake bij een afwijking van meer dan 50%.
In zo'n geval gaat vaak de waan regeren. In een positieve markt wordt alles en iedereen steeds positiever (ook in de media) en komt er hebzucht in de markt. Vaak stappen op de top van de markt ook beleggers aan boord die eerder argwanend waren en de boot hebben afgehouden.
Op gegeven moment is markt zo hard gestegen dat beleggers geloven dat de enige mogelijkheid nog hoger is. Dan is iedereen 'om' en denkt niemand nog aan risico's. In een dalende markt kunnen ook bubbels ontstaan. In dat geval is de koers te hard gedaald, en is alles en iedereen negatief.
In de academische wereld is er veel onderzoek naar gedaan, onder andere aan de universiteit van Harvard. Volgens Harvard-onderzoekers is er sprake van een zeepbel wanneer het tweejaarlijkse rendement in een bepaalde sector ten minste 100 procentpunten hoger ligt dan dat van de markt als geheel.
Uiteraard is dit een fundamentele beoordeling, waar ik als technisch analist niet zo veel mee kan. De analisten van Tostrams zijn ook alert op bubbels en zeepbellen, maar kijken enkel vanuit een technische invalshoek.
De stadia van een bubbel
In de grafiek hieronder zijn de verschillende stadia van een bubbel schematisch weergegeven.
- Fase I: hier start de opmars. Beleggers zijn meestal nog voorzichtig. Vaak is het slimme geld, bijvoorbeeld van insiders, al actief. Koersen bewegen nog rond hun langetermijngemiddelden.
- Fase II: beleggers beoordelen de markt realistisch, terwijl de koersen oplopen. Institutionele beleggers stappen in. Het grote publiek is meestal beperkt actief. Koersen bewegen iets boven hun langetermijngemiddelden. Af en toe treden stevige correcties op, waarbij de markt wat stoom afblaast. Hierdoor nemen voorzichtige beleggers afscheid: de bear trap. Koersen zakken naar hun langetermijngemiddelden.
- Fase III: de markt krijgt veel aandacht in de media, ook het grote publiek raakt geïnteresseerd en wordt enthousiast. Door de forse koersstijgingen drijft de markt steeds verder weg van de langetermijngemiddelden. Vanwege hoge koersen en alle aandacht (in de media) worden beleggers bang de boot te missen.
Op een gegeven moment wil iedereen instappen, ook degenen die voorheen nooit geïnteresseerd waren. Het sentiment wordt euforisch, beleggers denken dat de koers alleen maar omhoog kan. Hebzucht neemt de markt over.
Koersen stijgen hierdoor nog verder en ook de laatste bears stappen in. Beleggers geloven dat oude beurswaarden niet meer gelden onder het mom van 'deze keer is alles anders'. Koersen stijgen explosief, de beursstijging verloopt nu parabolisch en koersen bewegen nagenoeg verticaal omhoog. De markt kan niet meer stuk, beleggers zijn superoptimistisch en koersen zijn inmiddels meer dan 100% verwijderd van het langetermijngemiddelde.
- Fase IV: na een of meerdere all-time highs treedt plotseling een grote correctie op. Het publiek, gewend aan grote stijgingen denkt 'ha, dit is mijn kans': de bull trap.
Na een klein herstel zakt de koers verder, waardoor er angst in de markt komt. In paniek nemen steeds meer beleggers afscheid, waardoor de koersen nog harder dalen. Dit is de overgave, waardoor de koersen weer naar hun langetermijngemiddelden terugkeren. Eigenlijk begint hier de gehele cyclus weer opnieuw.
Bubbel kan lang aanhouden
De rode lijn in de voorbeeldgrafiek geeft de volledige levenscyclus van een bubbel gestileerd weer. De rode teksten in de grafiek beschrijven het sentiment in elke fase en de groene teksten geven aan welke kapitaalstromen actief zijn.
De blauwe stippellijn geeft het meerjarig koersgemiddelde weer. Aandelen bijvoorbeeld stijgen langjarig en exclusief dividend gemiddeld 8% in waarde.
De blauwe tekstjes geven in elke fase de afwijking aan van de koers ten opzichte van hun gemiddelde waarde op de lange termijn. De grijze tekstjes beschrijven de overgang van hebzucht naar angst, hoop en vrees.
Belangrijk is wel te weten dat een bubbel lang, soms héél lang kan aanhouden. Ook als er al sprake is geweest van een explosieve koersstijging en de uptrend parabolische kenmerken vertoont.
... maar de exacte top is lastig te voorspellen
De ervaring leert dat de exacte top van een bubbel lastig te voorspellen is. Datzelfde geldt voor de bodem na een extreme daling.
Welke aandelen zijn koopwaardig?
Recent is een nieuw platform voor Tostrams.nl opgezet. Met dit platform stellen wij u in staat om, naast dat u er onze gebruikelijke technische analyses en het beursnieuws kunt volgen, ook alerts bij Tostrams in te stellen. Van elk aandeel kunt u aangeven dat u een e-mail-alert wilt ontvangen zodra het koopwaardig wordt bevonden.
Bent u benieuwd hoe de vernieuwde website Tostrams.nl eruitziet? Klik dan hier om hem nu te bekijken.
Wilt u het vernieuwde Tostrams.nl proberen? Ga dan naar tostrams.nl/actie en lees drie maanden onze technische analyses voor slechts €29,95.
|