Het vertrouwen in de financiële sector is niet hoog, zo bleek uit onderzoek waarover ik afgelopen donderdag schreef. Dit wordt bevestigd door een rapportje van de Rijksuniversiteit Groningen, waarin 5.000 consumenten aangeven weinig vertrouwen te hebben in (onder andere) de banken. Er moet dus iets gebeuren, zeker op het gebied van transparantie van financiële producten.
De Commission Services van de EU voegt de daad bij het woord en is enige tijd bezig nieuwe regels op te stellen voor de informatievoorziening aangaande Packaged Retail Investment Products (PRIPs) ofwel verpakte financiële producten. Hieronder vallen volgens de commissie alle producten waarbij de uitbetalingen afhankelijk zijn van de koersprestatie van een onderliggende waarde. Een obligatie met vaste rente is geen PRIP.
Volgens de commissie is harmoniserende regelgeving inzake deze producten noodzakelijk. Particuliere belegger hebben nu vaak een informatieachterstand ten opzichte van de makers van deze producten. Daarnaast is er een spanning tussen de belangen van de makers/verkopers van deze producten en die van de particuliere belegger. De oplossing is tweeledig:
1. De introductie van een kort (maximaal 2 pagina’s) informatiedocument, de zogenaamde Key Investor Information Document (KIID).
2. Harmoniseren van de regels voor verkoop van deze producten.
Eenvoud en beknoptheid is ook niet alles
Vooral het eerste punt heeft mijn interesse. Het gaat om de vraag in hoeverre de werking van complexe producten op een eenvoudige manier aan de belegger uitgelegd kunnen worden. Zodat deze belegger een verantwoorde beleggingsbeslissing kan nemen. Het probleem: hoe meer informatie er wordt verschaft, hoe minder makkelijk deze informatie te begrijpen is.
In dit spanningsveld kiest de commissie duidelijk voor eenvoud en beknoptheid van informatie. Dat vergroot de kans dat de belegger deze informatie ook leest en begrijpt. Ik sympathiseer met die opvatting, maar constateer dat de AFM in Nederland een andere weg leek ingeslagen. De brochures van gestructureerde producten zijn tegenwoordig, op last van de toezichthouder, zeer uitgebreid en een omvang van minstens tien pagina’s is geen uitzondering.
Naast de ins en outs van het product, komt vaak ook de wijze waarop de constructie is opgezet aan de orde. De kans dat de belegger door de hoeveelheid informatie de essentie van het product mist wordt daardoor groter. Maar het aanbieden van beknopte, gestandaardiseerde informatie via een folder van twee pagina’s heeft ook zo zijn nadelen. Nadruk op de hoofdlijnen leidt ertoe dat de belegger belangrijke detailinformatie kan missen.
Verzanden in symboolfiguurtjes
Bovendien dreigt verdere communicatie met de belegger via symboolfiguurtjes, zoals de al dan niet onder een zware last gebukt gaande mannetjes als risico indicator in de financiële bijsluiter. Dit helpt niet particuliere beleggers op een meer volwassen manier met complexere financiële producten om te laten gaan. Ook de grote verscheidenheid aan gestructureerde producten maakt standaardisatie lastig.
De commissie doet een aantal voorstellen over de inhoud van de KIID, zoals informatie inzake de werking van het product, de kosten en de uitgevende instelling. Prima, maar een belangrijk aspect wordt vergeten. Belangrijk voor de transparantie is dat in de brochure wordt aangegeven wat de toegevoegde waarde van het product ten opzichte van de onderliggende waarde is en onder welke scenario’s die meerwaarde wordt bereikt.
Een beter vergelijking tussen gestructureerde producten onderling is mooi, maar het schetsen van een helder beeld wat het product ten opzichte van de onderliggende waarde kan betekenen, is minstens zo belangrijk. Tot slot zie ik ook nog een belangrijk aandachtspunt. De nadruk ligt in het rapport ligt op verkoopmethoden en informatievoorziening tijdens de emissie. Van groot belang vind ik echter de informatievoorziening gedurende de looptijd.
Alle informatie is relevant
De Commissie noemt weliswaar de eis dat de KIID up-to-date wordt gehouden. Mogelijk wordt daar alleen mee bedoeld de eventuele verandering van de karakteristieken van het product als gevolg van marktontwikkelingen (bijvoorbeeld bij constructies met voorwaardelijke garantie). Ik vind echter ook dat alle informatie over de (prijs)ontwikkeling van de onderliggende waarde(n) moet worden geboden.
Die verplichting tot dagelijkse publicatie op de website zou in ieder geval moeten gelden voor beursgenoteerde gestructureerde producten. Want wat heb je aan de kennis van over een product als je niet weet hoe de onderliggende waarde er bijstaat? In deze vervolginformatie schieten veel uitgevende instellingen nog behoorlijk te kort. Als u zelf de behoefte voelt op het rapport te reageren, dan kunt u dat doen op de site van de commissie.
Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en was hiervoor werkzaam op het ministerie van Financiën. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Klik hier om een bericht te sturen aan de auteur.