“Waarom zou je zo af en toe een column over de financiële markten schrijven?’ Zo begon ik op 29 december 2000 mijn eerste column op IEX. Dat is ook de eerste zin van mijn laatste reguliere column op deze mooie beleggerswebsite.
Die eerste zin schreef ik meer dan twee decennia geleden. De tijd gaat snel! Ik beantwoordde de aan mijzelf gestelde vraag door aan te geven dat de prijsverandering van een pot pindakaas niet de moeite waard is om over te schrijven, maar die van aandelen wel.
Waarom? Omdat beleggers naar aanleiding van de dagelijkse prijsveranderingen op de financiële markten interessant gedrag vertonen. Ik had de doelstelling om met mijn columns een bijdrage te leveren de financiële markten beter te doorgronden. Dat was een ambitieuze doelstelling.
Verbazing, verwondering en afgrijzen
Te ambitieus wellicht? In de afgelopen jaren is er ontzettend veel gebeurd waar beleggers zoals u en ik met verbazing, verwondering en soms ook met afgrijzen naar hebben gekeken. Vaak was het lastig om te analyseren wat er precies gaande was.
Denk aan het slagveld van de internethype. De technologie-aandelen waren sinds maart van dat jaar gehalveerd. Wie kon weten dat in de twee jaren nadien er nog eens twee derde van de koersen afging. Zowel de bizarre koersstijging eind jaren 90, als de megacrash vanaf maart 2000, ingeluid door “onze eigen” WorldOnline, waren onvoorspelbaar.
En onvoorstelbaar. Op lange termijn lijkt alles goed te komen, want beleggers die op het koershoogtepunt van begin 2000 instapten en in eerste instantie bijna 80% van hun inleg verloren zagen gaan, hebben ruim 20 jaar later toch nog een mooi jaarrendement van bijna +7% behaald (inclusief 1% dividend per jaar).
Herstelvermogen
Verbazing, verwondering maar vooral afgrijzen was er natuurlijk over van de aanslag op de Twin Towers. Naast het menselijk leed was er ook beleggersleed met forse koersdalingen na de aanval. Toch viel de koersreactie mee, met een daling van circa 10% van de S&P500 ruim een week na de aanslag.
Een aantal andere crises die nog zouden volgen, zoals de kredietcrisis, de eurocrisis en natuurlijk de coronacrisis hadden een veel grotere koersimpact. Maar de gemene deler van al deze crashes was het opmerkelijke herstelvermogen van de aandelenkoersen.
Telkens weer veerden de koersen sterk op en dat herstel lijkt ook steeds sneller te gaan. Met verbazing, verwondering en zeker ook met afgrijzen keek ik in die beginjaren naar de vele beleggingsproducten die werden uitgegeven. De gemene delers van deze producten waren de vaak inferieure informatie die de uitgevers gaven en vooral de hoge kosten in deze producten.
Succesrubriek
Vanuit een hoge mate van irritatie recenseerde ik sommige van deze beleggingsconstructies en IEX kwam op het idee daar een rubriek van te maken. De “10 van Tak” was geboren, mijn rubriek waarin alle op de Nederlandse markt uitgebrachte gestructureerde beleggingsproducten onder de loep werden genomen.
Het beste product werd jaarlijks onderscheiden met de Gouden Tak. De rubriek was een succes, maar op deze plaats geef ik graag alle complimenten aan IEX. Het is beslist niet de gewoonste zaak van de wereld dat een online medium, destijds nagenoeg uitsluitend afhankelijk van advertentie-inkomsten, vrij baan gaf aan recensies die in voorkomende gevallen zeer kritisch konden zijn naar de uitgevende banken.
Ik waardeer het enorm dat IEX mij in al die jaren geen enkele keer heeft gevraagd een negatief oordeel te wijzigen of te verzachten. Al mijn recensies zijn zonder enig probleem geplaatst. Helaas is de uitgifte van het aantal gestructureerde producten in Nederland nu tot (bijna) het nulpunt gedaald.
Te vaak verbieden
Maar in andere landen, vooral Duitsland, is het aanbod nog groot en tevreden kan ik constateren dat zowel ten aanzien van informatie maar zeker ook met betrekking tot de kosten, de producten van uitstekende kwaliteit zijn geworden.
Met verbazing, verwondering en een beetje afgrijzen keek ik naar het beleid van toezichthouder AFM, centrale banken DNB/ECB en beleggingsfondsen als ABP. Vooral de AFM gaf ik er de laatste jaren van langs. Natuurlijk realiseer ik mij dat het gemakkelijk is vanaf de zijlijn kritiek te uiten. Deze instituten doen op vele gebieden uitstekend werk.
Maar vooral de toezichthouder zit te vaak op de lijn om producten te verbieden en beleggers te veel te betuttelen, onder het mom van beschermende maatregelen. Vooral het verbod voor Nederlandse beleggers om in Amerikaanse ETF’s of Duitse gestructureerde producten van topkwaliteit te handelen, uitsluitend en alleen omdat er geen Nederlandse brochure is, is een aanfluiting.
Verkeerde weg
Het beperkt de rechten van beleggers om uit het wereldaanbod de voor hen beste producten te selecteren. Ik ben benieuwd wat een rechter van een dergelijke beperkende maatregel zou vinden. Over het monetaire beleid van DNB/ECB is al veel gezegd. Wie had kunnen denken dat bij een inflatie van 4% tot 5% de rente op -0,5% zou staan?
En dat zo’n beetje de halve Europese staatsschuld door de ECB is opgekocht? Het is een ongekend monetair experiment en eerlijk gezegd ben ik over de afloop niet optimistisch. Dat onze pensioenfondsen een steeds meer activistische houding aannemen en politiek geïnspireerde beleggingsbeslissingen nemen, is naar mijn stellige overtuiging ook de verkeerde weg.
Pensioenfondsen als aandeelhouder die kritisch zijn op de ALV’s van de betreffende bedrijven? Prima! Zolang de invalshoek het belang voor het lange termijn rendement is. Maar het recente besluit van het ABP om niet meer in Shell en andere olieconcerns te beleggen is belachelijk.
Bitcoin of bidon?
Gedwongen winkelnering van deelnemers in combinatie met een activistisch beleid van de pensioenfondsen verdragen elkaar niet! Met verbazing, verwondering en, toegegeven, een enkele keer ook met een pietsje afgrijzen kijk ik naar nieuwe ontwikkelingen in de financiële wereld.
De enorme daling van transactiekosten en de keuze wereldwijd aan beleggingsproducten, zijn voorbeelden van zeer positieve veranderingen. De tijden dat je minimaal 1% transactiekosten betaalde en de keuze had uit alleen wat Nederlandse en Amerikaanse fondsen, ligt gelukkig ver achter ons.
Heel anders ligt het wat mij betreft ten aanzien van de bitcoin, zonder meer het meest spectaculaire verschijnsel van de afgelopen decennia. Bijna mainstream al, hoewel mijn spellingschecker voor bitcoin nog altijd bidon als het juiste alternatief aangeeft.
Onverklaarbare zaak
Ik schreef kritische columns over dit verschijnsel en stelde dat de virtuele munt letterlijk van geen waarde is. Dat nu voor kunstmatige schaarste, want dat is de bitcoin, circa 50.000 dollar wordt betaald is een van de meest onverklaarbare zaken in de financiële wereld van de afgelopen decennia.
Ik kan het niet anders zien dan dat we te maken hebben met een soort wereldwijde kettingbrief. De laatste deelnemers, en het kan nog wel even duren voor dat moment bereikt is, gaan een hele hoge prijs betalen. Letterlijk!
Er komt een tijd dat de bitcoin weer naar zijn “natuurlijke” waarde, in de buurt van nihil, daalt. Dat zou dan een moment zijn dat ik, bij leven en welzijn, zeker van mij laat horen.
Het allerbeste
Want dit is dan wel mijn laatste reguliere column, als er aanleiding is zal ik zo af en toe toch het toetsenbord ter hand nemen en mijn mening, wat mij betreft via IEX, ventileren.
Hoewel het dus geen definitief afscheid is als columnist, dank ik IEX voor de gelegenheid die ik heb gekregen te schrijven voor dit mooie platform en de lezers voor jullie aandacht en reacties.
Voor nu wens ik een ieder fijne feestdagen en een (óók financieel) gezond 2022!