Technisch bezien suggereren de koersontwikkelingen van de aandelenbeurzen, grondstofprijzen en kapitaalmarktrente bij elkaar dat we in het staartje van de economische cyclus zitten. Dat betekent dat we dus aan het begin staan van de volgende cyclus.
Economie over dieptepunt
Vanuit die optiek tekenen zich een paar opvallende nieuwe ontwikkelingen af. De ontwikkelingen op de financiële markten aan het begin van 2023:
- aandelen stabiliseren: technisch bodemvorming
- hoge rentes: mogelijk op een top
- vastgoed blijft zwak
- forse daling grondstoffenprijzen: inflatie neemt af in het kielzog van gedaalde grondstoffenprijzen
Laatste fase van de conjuncturele golfbeweging
Op basis van de vierjarige business cycle heeft de economie het kruispunt reeds gepasseerd. Onze economische barometer geeft aan dat we in langzaam in de volgende fase van de conjuncturele golfbeweging terechtkomen. Dat betekent: iets meer risico in zakelijke waarden, alsmede liquiditeiten inzetten.
Maar beleggen is vooruitzien. En omdat de bovenstaande strategie vooruitloopt een economisch herstel, zou u enkel een deel van uw cash mogen inzetten.
Voor een hoge weging in aandelen is het evenwel nog iets te vroeg. Hoewel technisch de bodem in aandelen wordt gevormd, hebben alle aandelenbeurzen nog te maken met met weerstand boven de markt.
Belangrijk is wel dat steeds meer aandelenindices boven de 200-dagenlijn zijn gekropen. Bovendien krullen de 200-daags voortschrijdende gemiddelden steeds meer opwaarts.
In mijn vorige updates van de business cycle was ik iets te enthousiast met mijn verwachting dat aandelenbeurzen al aan het voorsorteren waren op een sprong omhoog.
Het ontbrekende schakeltje in de bovenstaande redenering is dat de top, dus draai, in de kapitaalmarktrente technisch nog niet is bevestigd.
Er komen koopkansen aan
Voor langetermijn-beleggers komen, door alle koersdalingen in het afgelopen jaar, juist koopkansen aan. Wellicht wordt dit pas in de loop van 2023 definitief, maar thans geven steeds meer technische signalen het sein groen. Wellicht ten overvloede, het ontbrekende schakeltje voor een nieuwe cyclus in de business cycle is dat de top in de kapitaalmarktrente technisch nog niet is gemaakt.
Voorlopig houden we op onze aandelenbeurs de AEX-weerstand van 743,05 punten in de gaten. Hier ligt de top in het inmiddels bekende pullback scenario. Pas na een uitbraak boven de horde van 743,05 punten mag een verder herstel verwacht worden
Vierjarige business cycle in de overgang?
Technisch bezien geven de markten dus aan dat we conjunctureel al in de overgang van de business cycle verkeren. Dat is historisch bezien altijd zo indien de bodem in aandelen en de top in grondstoffen samenvallen. Doorgaans zijn vastgoedmarkten dan nog niet uit het dal.
Laatste fase van de vierjarige business cycle
Zakelijke waarden, zoals aandelen en (iets later) vastgoed, komen in deze fase langzaam op de verlanglijstjes. We komen pas echt in een nieuwe economische cyclus indien de kapitaalmarktrente gaat dalen. Lees ook de visuele uitleg van de business cycle helemaal onderaan deze column.
In het licht van de vierjarige business cycle bekijk ik hieronder de MSCI World index (wereldbeurzen in USD), DJ-UBS Commodity Index (wereldwijde grondstoffenindex), de MSCI World Real Estate Index en de 10-jaars Nederlandse kapitaalmarktrente.
MSCI World-index vormt bodem
In de correctie van vorig jaar heeft MSCI World-index een hogere bodem gevormd boven de koerstop van 2020 rond 2.434,95 punten. Zolang de koers hierboven weet te blijven, oogt het technische beeld redelijk positief.
Op wat kortere termijn heeft de wereld aandelenindex de dalende trend verlaten. De eerste horde die gebroken moet worden ligt op 2.844,42 punten (de top van 19 augustus 2022). Een uitbraak zou het bodemproces voltooien.
Grondstoffen neigen neerwaarts
De Dow Jones-UBS Commodity-index, de wereldwijde grondstoffenindex, vormt een lagere top rond 37,68 punten (de top van 26 augustus), hetgeen neerwaartse druk aangeeft. Bovendien is de uptrend van de voorgaande twee jaar verlaten. Het technische plaatje draai hiermee langzaam naar onderen.
Bij een daling onder de steun rond 32,17 punten (de bodem van 6 juli) wordt een neerwaartse fase ingezet.
Het volgende koersdoel ligt daarna rond 27,18 punten (de bodem van 3 december 2021). Het 200-daags voortschrijdende gemiddelde van de Commodity Index krult al langzaam neerwaarts. Dit duidt op een draai in de technische conditie.
Rente in uptrend
De Nederlandse tienjaars kapitaalmarktrente heeft de neerwaartse fase vanaf 2008 duidelijk achter zich gelaten. Bovendien is daarna, in de periode 2018-2021, een echte bodemformatie gevormd tussen -0,6% en 0%.
Nadat deze zijwaartse consolidatie heeft Nederlandse rente een uptrend ingezet. Technisch is deze nog aan de gang. Een eventuele top (dus neerwaartsee draai) in de kapitaalmarktrente is technisch dus nog niet bevestigd.
Zolang de Nederlandse kapitaalmarktrente in een stijgende trend verkeert, zijn staatsleningen niet interessant.
Vastgoed blijft zwak
De MSCI World Real Estate Index weet niet te overtuigen. Lagere toppen signaleren aanbod boven de markt. Op korte termijn houden we rekening met leen stabilisatie boven steun rond 147,72 punten (de bodem van 27 maart 2020).
De MSCI World Real Estate Index heeft weerstand rond 206,44 punten van eind vorig jaar. De volgende horde ligt rond 235,22 punten (de top van 19 augustus).
De 200-dagenlijn van de MSCI World Real Estate Index laat een neerwaarts verloop zien. Dit geeft een negatieve technische conditie weer.
Conclusie op basis van de vierjarige business cycle
Welke conclusie zou je kunnen trekken vanuit de veronderstelling dat alle markten tezamen, eenduidig reageren op de economische ontwikkelingen. Zou het dan mogelijk zijn om, aan de hand van specifieke ontwikkelingen op financiële markten, te bepalen in welke fase van de economische cyclus we verkeren?
Dan kijk je dus niet naar economische data om vast te stellen of je in een periode van economische krimp of juist groei zit, maar naar die financiële markten.
Over een langdurige periode van meer dan 100 jaar hebben we geconstateerd dat de geschiedenis zich steeds herhaalt. We zien namelijk dat de economie tijdens een volledige cyclus chronologisch altijd dezelfde volgorde in gebeurtenissen laat zien.
Vaststellen economische cyclus
Het komt neer op de vaststelling dat tijdens economische krimp staatleningen betere rendementen laten zien. Tijdens economische groei daarentegen zijn staatsleningen doorgaans minder geschikt om in te beleggen.
Het tegenoverstelde geldt voor de zakelijke waarden, zoals aandelen. En uiteraard kan je ook aan de ontwikkeling van grondstofprijzen vaststellen waar we in de economische cyclus ongeveer zitten.
Eén stap verder is dat financiële markten gezamenlijk nog beter de stand van de economische cyclus in kaart kunnen brengen.
Technisch bezien maken vrijwel alle aandelenbeurzen bodempatronen. Deze vormen de overgang, het kruispunt, tussen de dalende en stijgende fases.
Dit lijkt samen te vallen met een top of mogelijke daling van grondstoffenprijzen en zwakke vastgoedmarkten. Een top in de kapitaalmarktrente is nog niet gevormd, maar dit zou completeert het beeld van een draai inn de economie. Dit suggereert dat we dat we aan het begin van de economische cyclus zitten.
Een nieuwe economische cyclus wordt overigens pas bevestigd indien de kapitaalmarktrente weer gaat dalen..
Deze conclusie is enkel op basis van de vierjarige business cycle.
Vierjarige business cycle (grafische weergave)
De onderstaande grafiek laat een geïdealiseerd voorbeeld zien van de economische groeicyclus. De sinuscurve (rode lijn) geeft het pad van economische groei en/of krimp weer. De gestippelde horizontale lijn onderscheidt periodes van groei en van krimp (lees verder onder de grafiek).
Vierjarige business cycle (grafische weergave)
Over een langdurige periode van meer dan 100 jaar kunnen we constateren dat de geschiedenis zich steeds herhaalt. We zien namelijk dat de economie tijdens een complete cyclus chronologisch altijd dezelfde volgorde in gebeurtenissen en ontwikkelingen op de financiële markten laat zien.
Voor de vierjarige business cycle beoordelen we alle financiële markten gecombineerd, zoals rente, aandelen, vastgoed en grondstoffen. Aan de hand van de koersontwikkelingen proberen we vervolgens te achterhalen wat de gecombineerde markten voorspellen ten aanzien van economische groei en/of krimp.
Het komt erop neer dat tijdens een periode van economische krimp staatsleningen in prijs stijgen (dus de rente daalt dan). Tijdens economische groei daarentegen, staan aandelen en grondstoffen juist in de belangstelling. Dan zijn staatsleningen doorgaans minder geschikt om in te beleggen.
Period of fame
Zo heeft binnen een Vierjarige Businesscycle elke beleggingscategorie zijn eigen period of fame. Het verleggen van de aandacht van de ene beleggingscategorie naar de andere, op basis van de golfbeweging van deze cycle, is dan ook van groot belang voor het uiteindelijk beleggingsresultaat.
De Vierjarige Businesscycle maakt het mogelijk om draaipunten te identificeren voor verschillende financiële en economische indicatoren. Deze zijn op hun beurt maatgevend voor de vraag waarin te beleggen: in obligaties, aandelen, vastgoed, grondstoffen of cash.
Zoals hierboven is aangegeven behoort een langetermijnbelegger thans in aandelen te beleggen. Ook in de afgelopen maanden heb ik hier in dit blog meerdere malen op gewezen, maar dan vanuit een technische invalshoek.
Op basis van de vierjarige business cycle blijven ook grondstofgerelateerde beleggingen in aanmerking voor lange-termijnposities, evenals vastgoed. (let op onderstaande grafiek van de vierjarige business cycle geeft de stand van oktober 2021 weer en is dus niet geactualiseerd naar de stand van begin 2022).
Gestileerd en geïdealiseerd
De grafiek hierboven laat een geïdealiseerd voorbeeld zien van de Businesscycle. De sinuscurve (rode lijn) geeft het pad van economische groei en/of krimp weer. De gestippelde horizontale lijn maakt een onderverdeling van periodes van groei en krimp.
De geschiedenis herhaalt zich. Tijdens een complete cyclus, die gemiddeld vier jaar duurt, laten de financiële markten chronologisch altijd dezelfde volgorde in gebeurtenissen laat zien.
Dit maakt het mogelijk om draaipunten te identificeren voor verschillende financiële en economische indicatoren, maar ook voor obligaties, aandelen, vastgoed en grondstoffen.
De vierjarige business cycle laat (geïdealiseerd) het chronologische pad zien van de diverse financiële markten: cash, obligaties, aandelen, vastgoed en grondstoffen.
Geïdealiseerde beleggingsstrategie
Kort samengevat kan bij het volgen van de Vierjarige Businesscycle de volgende beleggingsstrategie interessant zijn (LET OP: Deze keuzes zijn geïdealiseerd en vormen beslist geen dwingend beleggingsadvies). Grafisch is de cyclus in zes stukken (fases) onderverdeeld.
Fase I:
- Aandelen, vastgoed en grondstoffen mijden
- Posities in obligaties aanhouden
Fase II:
- Posities in aandelen opbouwen, juiste sectoren kiezen
- Posities in vastgoed opbouwen
- Posities in obligaties aanhouden (omruilen van staats- in bedrijfsleningen
- Voorzichtig met grondstoffen
Fase III:
- Posities in aandelen en vastgoed uitbreiden
- Posities in obligaties: looptijden verkorten
- Posities in grondstoffen opbouwen
Fase IV (waar we al enige tijd inzitten):
- Posities in aandelen en vastgoed aanhouden
- Posities in obligaties afbouwen
- Posities in grondstoffen uitbreiden
Fase V:
- Posities in aandelen en vastgoed afbouwen
- Obligaties mijden
- Posities in grondstoffen aanhouden
Fase VI:
- Aandelen, vastgoed mijden
- Posities in grondstoffen afbouwen
- Cash en obligaties aanhouden
Ik wil nogmaals benadrukken dat de bovenstaande keuzes zijn geïdealiseerd en beslist geen dwingend beleggingsadvies vormen. Wij adviseren nadrukkelijk om altijd contact op te nemen met uw beleggingsadviseur of vermogensbeheerder.
Tostrams-website is vernieuwd
In het afgelopen jaar is hard gewerkt aan een nieuw platform voor Tostrams.nl. Met dit platform stellen wij u in staat om, naast onze gebruikelijke technische analyses en alerts, ook het laatste beursnieuws bij ons te volgen.
Bent u benieuwd hoe de vernieuwde website Tostrams.nl eruitziet? Klik dan hier om hem nu te bekijken.
Wilt u het vernieuwde Tostrams.nl proberen? Ga dan naar tostrams.nl/actie en lees drie maanden onze technische analyses voor slechts €29,95.
Meer Outlook 2023
- TA: 4 aandelen die de markt komend jaar zouden kunnen verslaan
- TA: olie- en gasprijzen
- TA: DJ-UBS Commodity Index, sojabonen, graan, koper en aluminium
- TA: Obligaties
- TA: AEX, Eurostoxx50, DAX, CAC40, Dow Jones, S&P500, Nasdaq100 en MSCI World index
- TA: vastgoedfondsen in 2023
- Koen Lauwers: olie, gas, uranium, koffie en suiker in 2023
- Koen Lauwers: koper, nikkel, goud, zilver, platina en palladium in 2023
- Loege schilder: hier liggen kansen voor beleggers in 2023
- Jos Koets: Rente en huizenprijzen in 2023