De levensgenieter

Cees Bijloos is een van de boegbeelden van het Nederlandse vermogensbeheer. Hij leerde het effectenvak op de drukste handelsvloeren van het westelijk halfrond, voor hij directeur werd van Nederlands één-na-oudste vermogensbeheerder, het prestigieuze Nachenius Tjeenk (anno 1790).

Tevens is hij voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Vermogensbeheerders. IEX liet zich ontvangen op de Korte Vijverberg en had een goed gesprek over de Nederlandse mafia in Londen, paniekvoetbal in de dealing room en asperges steken in Limburg.

Wat er ook gebeurt, Cees Bijloos raakt niet in paniek.

Als er één ding is wat hij heeft geleerd in bijna veertig jaar beurshandel is het om rustig en positief te blijven, ook als het onheil toeslaat. Dat is trouwens zowel een kwestie van karakter als van opvoeding. De energieke bankier is lastig uit het veld te slaan, zelfs als het leven zware klappen uitdeelt.

Persoonlijke filosofie
Twintig jaar geleden onderging hij een zware operatie aan een melanoom in de halsstreek. “Mijn hele neus heeft er even afgelegen”. Hij was een van de fortuinlijken bij wie de ziekte niet meer terugkwam. “Ik heb veel geluk gehad; ik heb er veel zien overlijden die hetzelfde hadden."

"Misschien komt daar ook wel vandaan dat ik altijd optimistisch tegen het leven aan kijk. Geniet ervan, doe iets!” De directievoorzitter van Nederlands oudste en chicste vermogensbeheerder vertelt het bijna terloops, tegen het eind van het interview, als hij poseert op de stoep van het bankkantoor aan de Korte Vijverberg.

Het is niet zozeer om een dramatisch moment in zijn leven naar voren te halen, maar meer om zijn persoonlijke filosofie mee te onderstrepen. Een levenshouding die werd gevormd op beursvloeren en dealing rooms overal ter wereld. “Ik was als jongetje al gek van effecten."

Effectenarbitrage
"Op mijn twaalfde heb ik van mijn eerste eigen geld aandelen KLM gekocht. Dat stond in die tijd zo’n beetje gelijk aan IT-aandelen nu. Mijn vader was gynaecoloog en in die kringen werd dat echt gezien als heel gevaarlijk speculeren. Robeco moest ik kopen! Maar ik vond het prachtig. Ik ging elke dag langs bij de bank: zijn ze er al?"

"Ik had geen idee dat het weken kon duren voor de stukken echt werden geleverd en dat ze dan ook nog eens gewoon de kluis in gingen. Ik wilde eigenlijk naar Amerika, naar Wall Street, maar dat was in die tijd niet verstandig. De Vietnam-oorlog was in volle gang en ik liep het risico dat ik dan het leger in moest."

"Dus ben ik na mijn studie in Nederland op zoek gegaan. Mijn eerste sollicitatiegesprek was bij de Nederlandse Credietbank, met Godfried van der Lugt, de latere topman van ING. Mijn tweede gesprek was bij ABN aan de Vijzelstraat. Ik was zwaar onder de indruk van de entourage."

"En tot mijn verbazing kon ik meteen beginnen op de effectenarbitrage. Ik moest wel even in het woordenboek opzoeken wat dat was.” Het was het begin van een lange carrière, die Bijloos langs de belangrijkste financiële centra voerde in een tijd waarin veel veranderde in de internationale kapitaalmarkt.

Krijtstreeppak en Haags accent
“Ik heb heel veel geleerd op de beursvloer en ook heel veel gelachen. Het was wel bijzonder: ik stond daar als nette jongen met grijs krijtstreeppak en een Haags accent tussen de Amsterdamse handelaren. Ik vond het erg leuk, al heb ik mijn moeilijke momenten gehad. Je moet fouten maken om het te leren."

"Er is niets zo goed als een keer echt aan den lijve het verlies te hebben gevoeld. Ik had het al met mijn eerste effectenpositie bij de ABN. Die ging niet zo florissant, dus op een gegeven moment vroeg mijn baas: “en?” Toen ik vertelde hoe ik er voorstond zei hij: 'ik hoop dat-ie goed scheef gaat'."

"En dat is waar; de beste leerschool is om zelf de pijn te voelen. En als die pijn niet financieel was, dan was hij wel sociaal. “Ik moest voor opening alle orders verzamelen. Dus dan liep ik met een hele stapel orderbriefjes naar de ABN-man in de Unileverhoek, want dan kon ik hem doorgeven voor hoeveel we in de markt waren."

"Dus ik zeg: 'er is vraag voor 8000 aandelen Unilever'. Hij kijkt me aan en zegt: 'kloothommel, je begrijpt er nog steeds niks van!' En hij gooit dat hele pak orderbriefjes zo, hop, over zijn schouder de lucht in. Dus daar zat ik, op handen en voeten op de beursvloer om al die briefjes op te pakken, want de handel stond op het punt van beginnen."

"Wat blijkt nou: ik had geen 'aandelen' mogen zeggen, want Unilever heeft certificaten. Ondertussen had hij natuurlijk wel heel goed geluisterd, dus hij wist precies wat hij moest kopen. Maar als je zo op je knieën zit komt die boodschap wel aan.”

Fotografie: Ronald Hoeben.

Dutch Mafia
Bijloos leerde snel en vertrok in de jaren zeventig naar New York en Londen, waar de eurobondmarkt in de kinderschoenen stond. Die markt in Europese dollarobligaties groeide in twintig jaar uit tot de grootste obligatiemarkt na Amerikaanse treasuries.

Bijloos maakte het van begin tot eind mee, eerst bij een Engels effectenhuis, vanaf 1980 opnieuw in dienst van ABN. “In Londen was het een gouden tijd. Tegenwoordig moet je wel naar Londen als je verder wil in het effectenvak. Toen was dat nog niet zo; we waren daar maar met een handjevol Nederlanders."

"The Dutch Mafia noemden ze ons. Hans de Gier hoorde daarbij, later de topman van ubs en ook Joan Beck van CSFB en later HSBC. Wij waren de voorlopers die in Londen werkten. Bij ABN kon ik beschikken over een distributienetwerk bij particuliere beleggers. De grote investment banks hadden dat niet."

"Omdat ik overal contacten had, kon ik makkelijk partijen bij elkaar brengen. Londen was toen overigens nog niet wat het vandaag is, hè. Begin jaren tachtig was Londen er vreselijk aan toe. Engeland had zich in Europa geïsoleerd en het beleid was zó links. Er hing echt een sfeer van: wil de laatste die het eiland verlaat het licht uitdoen?”

Canary Wharf
“Goldman Sachs had daar toen een kantoor van veertig man. De andere Amerikanen waren er helemaal nog niet. In de City maakten de oude merchant banks de dienst uit: Warburg, Cazenove, Rothschild. Al die banken zijn nu in Amerikaanse of Europese handen."

"Daarom vind ik het ook zo’n onzin dat iedereen in nu paniek raakt over de verkoop van ABN Amro. Onzin! In Londen is geen één merchant bank nog in Britse handen. Maar Londen is nu leidend in de wereld. Moet je eens kijken wat er in dertig jaar is veranderd!"

"Londen is niet alleen het financieel centrum van Europa, maar inmiddels zelfs van de wereld. Je moet natuurlijk niet uitvlakken wat een groot voordeel ze hebben gehad van de taal. Engels is de universele taal. Maar het is ook de invloed van al die buitenlandse partijen geweest die Londen groot heeft gemaakt."

"Het waren Amerikaanse banken als CSFB, Goldman Sachs en Salomon Brothers die eind jaren tachtig de koppen bij elkaar staken en het initiatief namen voor het zakencentrum langs de Theems, Canary Wharf. In eerste instantie was dat trouwens een financieel fiasco, toen de economie begin jaren negentig in recessie raakte. Maar moet je daar nu eens kijken. Die infrastructuur is fantastisch!”

Academici en wizkids
Midden jaren negentig maakte Bijloos een opzienbarende switch: van big swinging obligatiehandelaar werd hij directeur van de in-keurige vermogensbeheerder Nachenius Tjeenk. “Na de fusies had ABN Amro op zeker moment drie dealing rooms. En ik had het vak al een hele tijd gedaan, ik behoorde tot de oude garde."

"Op zich niets mis mee, tijden veranderen. In de jaren zeventig en tachtig ging het veel meer op fingerspitzengefühl. De beursjongens waren gewone handelaren, die ook op de Albert Cuyp hadden kunnen staan. Later kwamen de academici en wizkids en econometristen."

"In een ochtendvergadering krijg je nu analyses voorgeschoteld van de swapjongens en de valutajongens. Ooit vroeg ik aan een oude beursjongen die naast me zat in zo’n vergadering: 'en Cees, wat vind jij'? En hij zegt: 'tja, we zijn nu al zeven dagen flauw, ik denk dat het tijd is om weer eens wat stukkies op te pakken'."

"Dan denk ik: ja, dat is het! Eigenlijk is die ouderwetse kijk zo slecht nog niet. Wat je analyses ook zeggen, als de markt zeven dagen lager gaat, kan het geen kwaad om weer eens wat te gaan kopen."

Tent opschudden
Maar toen ABN Amro een nieuwe directeur zocht voor Nachenius Tjeenk zag Cees Bijloos zijn kans schoon. “Ik zei tegen Rijkman Groenink dat ik wel geïnteresseerd was. In eerste instantie moest hij erom lachen: joh, jij bent handelaar, dat is niks voor jou. Maar ik heb volgehouden."

"Toen ze doorkregen dat ik het serieus meende – en ook gekwalificeerd was – heb ik de job gekregen. Mijn opdracht was: schud die tent maar eens goed op. Het was een redelijk bedaagd bedrijf, met dertig man in dienst. Nu hebben we zeventig man en beschikken we over state-of-the-art technologie."

"Mensen verwachten het vaak niet als ze die oude statige bank voor ogen houden, maar we kunnen morgen een internetbroker worden als we zouden willen.” Bijloos staat inmiddels overigens niet meer op de abn Amro-loonlijst. Medio 2005 werd Nachenius Tjeenk overgenomen door BNP Paribas.

Het leven als vermogensbeheerder brengt wel wat andere issues met zich mee dan slechts wat de markt morgen gaat doen. Relatiebeheer, discretie en toezicht, bijvoorbeeld. “Ik word niet zo vrolijk van de nieuwe regels”, zegt Bijloos. “Er moet zoveel worden verantwoord. Het is allemaal extra werk en het killt de creativiteit."

"Als belegger wil je soms wel eens snel iets doen waar je een goed gevoel bij hebt. In het verleden was dat leuk: dan deed je een transactie, best ingewikeld, een driepoot bijvoorbeeld, en dan ging je kijken hoe het uitpakte. Dan had je de hele back office in paniek: hoe moeten we dit boeken?"

"Nou, daar gaan we dan eens even voor zitten. Maar je hebt hem in ieder geval wel gedaan. Nu moet je al zoveel hebben gedaan vóór je die transactie kunt doen, dat de opportunity alweer voorbij kan zijn. Dat is jammer voor het vak.”

De AFM denkt mee
“Twee jaar geleden was het thema: know your customer. Van iedere klant moest je een profiel opstellen. Daar maakte je ook heel vreemde situaties in mee. Ik had hier een oudere dame met een portefeuille waar heel veel Koninklijke Olie in zat. Dus daar kwam uit, volgens het boekje, dat ze een zéér risicovolle portefeuille had."

"Maar zij werd daar heel boos over: zij had die aandelen al van haar grootvader en vond het een heel solide belegging. Wij moesten haar vertellen dat ze volgens haar profiel maar 70% aandelen in portefeuille mocht hebben. Die is dus ook de deur uitgelopen met haar portefeuille."

"Ik moet trouwens wel zeggen dat de AFM steeds meer meedenkt. Ik spreek nu even als voorzitter van de vereniging van vermogensbeheerders en commissionairs. Ze leggen steeds minder op, maar komen eerst langs bij de branche om te vragen wat wij ervan vinden. Ze zoeken meer naar consensus dan voorheen.”

Oude wijn in nieuwe zakken
“Wat ik wel krankzinnig vind is dat wij als branche moeten betalen voor het toezicht. En dat is niet goedkoop. In alle andere sectoren wordt het toezicht uit belastinggeld gefinancierd. Terecht, want het is een taak die alle Nederlanders aangaat. Ik vind dat ook het financieel toezicht betaald moet worden uit algemene middelen.”

Goed toezicht moet er zijn, vindt Bijloos, maar dat wil niet zeggen dat het publiek zelf geen verantwoordelijkheid meer heeft. Het publiek heeft ook zelf een verantwoording voor zichzelf. “Als een product 6% garandeert, terwijl de rente op het moment maar 3% is, dan denkt een verstandig mens: dat kan niet."

"Het kán namelijk ook niet; meestal is het dan een structured product dat één of twee jaar 6% betaalt en daarna kan het van alles zijn. Maar het is onthutsend om te zien hoeveel mensen dat blind accepteren. Daar zit hebzucht achter.”

Met de booming markt voor gestructureerde producten heeft Bijloos dan ook weinig op. “Het is oude wijn in nieuwe zakken”, zegt hij fel. “Je kunt ze vaak net zo makkelijk zelf creëren en dan kun je ook nog wat aanpassen als het je niet bevalt. Bij de uitgevende instellingen is er geen echt commitment om in die producten ook een markt te maken."

"Die aftermarkt in structured products is lauwloene. Gewoon heel slecht. Het zijn producten waar je niet of nauwelijks vanaf komt. En ik vind dat een belegger altijd moet proberen de regie in eigen hand te houden.”

Lekker de stal uitmesten
Daar spreekt overigens vooral de vakman Cees Bijloos. De particuliere belegger Cees Bijloos houdt niet of nauwelijks touwtjes in handen. “Ik beleg zelf niet. Ja, ik heb wat staan voor de oude dag, maar ik ben er niet de hele dag mee bezig. Dat zou ook niet goed zijn; we worden geacht met onze klanten bezig te zijn."

"Ik doe nog wel iets met mijn oude liefde onroerend goed. Ik heb in Limburg een oude boerderij gekocht. In het weekend ben ik actief aan het boeren daar. Heerlijk! Lekker de stal uitmesten, we zijn nu de asperges van het land aan het halen. Dat is mijn ontspanning. Ik ontvang er ook mensen. Dat is hartstikke leuk."

"Je zit er lekker ongedwongen, in je gewone kloffie, zonder blabla.” Als je afstand neemt kun je dingen pas in perspectief zetten, zegt de bankier. Dat is een les die hij leerde op de handelsvloer – en nu nog steeds aan jongere handelaren leert. “Ik raak nooit in paniek. Dat is een van mijn sterke kanten."

"Je mag best eens een slapeloze nacht hebben, hoor. Ik heb ten tijde van de Golfoorlog ook wel even peentjes gezweet. Dat je denkt: hoe brei ik dit weer recht. Maar ook daar kom je wel weer uit, als je maar rustig blijft en het overzicht houdt."

"Soms was er op de dealing room wel eens een trader die het helemaal niet meer zag zitten. Dan zei ik: kom op, zet je scherm uit, ga een stuk fietsen en denk er even niet over na. Dat helpt. Als je terugkomt zul je zien dat de oplossing zich vanzelf aandient.”

Dit interview is gepubliceerd in IEX magazine, nummer 5 2007.
Download hier het artikel als pdf (gratis).