Een bubbel doet geen 3,3% dividendrendement, denk ik dan met mijn boeren- en driehoogachterverstand. Deze week komt de R terug in de maand en statistisch gezien is september de slechtste beursmaand van het jaar. Dit jaar komt daar nog iets bij: het is intussen alweer tien jaar ná het begin van de kredietcrisis.
Het absolute dieptepunt was natuurlijk de ondergang van Lehman Brothers in september (!) 2008 en de redding van de mondiale financiële sector. In de herfst van 2007 begon echter de boel al te kraken met als dieptepunten de bankrun bij het Britse Northern Rock en De Citigroup Downgrade van Meredith Whitney.
Northern Rock werd gered, gesaneerd en werd uiteindelijk onderdeel van Virgin Money. Half oktober gaf toen nog Oppenheimer-analiste Whitney een keiharde sell af voor Citigroup, dat ze in feite toast noemde en ze twijfelde ook aan de andere banken. Het sloeg in als een bom – koersen krak – en ging een eigen leven leiden.
Hier ziet u de grafiek van Citigroup uit die tijd, van 31 december 2005 (begin 2016 viel voor het eerste de term subprime loans) tot de bodem in maart 2009. Een aardige dwarsdoorsnede van de crisis, dunkt me. Dat advies van Whitney is die rechte streep naar beneden precies in het midden van de grafiek.
Hoe duur is de AEX?
De Amerikaanse beurs intussen wel, maar onze AEX (toen 550) en onze financials, of wat daar nog van over is, hebben de koersen van toen nog niet terug gezien. Goed, waarom deze blik in het verleden? Ik vermoed dat we de komende weken worden bedolven onder de terugblikken op de crisis en krach- en bubbelroeperij.
Of u zich bang laat maken, moet u zelf weten. Kijk wel eerst naar de feiten en cijfers, of het klopt. Cursief, want het is niet echt objectief te meten. Een bubbel doet geen 3,3% dividendrendement, begin ik dit stuk mee. Net zo min als louter turen naar (de torenhoge!) koerswinstverhoudingen is dit enig bewijs.
Daarom neem ik de hele historie van de AEX sinds maart 1983. U ziet:
- Oranje: koers
- Blauw: dividendrendement
- Groen: Nederlandse tienjaars rente
- Paars: koerswinstverhouding (alleen in tweede grafiek)
Klik voor groot:
Voor betere leesbaarheid van rente en dividendrendment geef ik die koerswinstverhouding (KW) in de tweede grafiek. Ik kauw er op, want die is wel erg hoog. Het is de DSPE – Price/Earnings Ratio (Datastream Calculated). Die staat nu rond 23 (!), terwijl Reuters een huidige KW van 17,7 voor de AEX geeft.
Dat lijkt mij meer in de richting. Ik heb hem er toch bijgezet, omdat ik in Datastream geen toegang tot andere KW's heb. Laat die absolute getallen voor wat ze zijn, zo hebt u in ieder geval een beeld hebt van de trends, bodems en toppen door de jaren heen.
Bubbel- en krachgevaar
Wat is de moraal van dit verhaal? Wat mij betreft is de AEX geen bubbel. Aandelen zijn kneiterduur, maar yielden nog een keurige 3,3%. Dat het geen bubbel is bewijst volgens mij de rente. Obligaties zijn de grote concurrent van aandelen en die rente is zo laag dat die dure aandelen rechtvaardigen.
Er is echter één dikke maar. Bubbel of niet, het zegt niets over een krachkans. Die kan iedere moment toeslaan, maar komt maar een paar keer per eeuw voor. Om permanent voor te sorteren op de krach die ééns komt, laat u al het rendement liggen dat de beurzen de helft van de tijd bij elkaar stijgen.
Voorbeeldje: rond AEX 200 begin 2009 riepen de doemgoeroes dat de echte krach nog moest beginnen. AEX 25, here we come! Ja, echt waar. Ik heb koersdoel AEX 25 voorbij zien komen. Stel dat u daarop short was gegaan. Hoeveel heeft u dat nu gekost.... Theoretisch, maar u snapt denk ik mijn punt.
Altijd long
Altijd long zitten en u laten knippen en scheren in een bearmarket en krach is voor de gemiddelde boeren- en driehoogachterbeleggers heel wat lucratiever dan wachten op de krach. Kan ook lang duren. Het duurde liefst 58 jaar voordat de beurs een eerste, échte krach liet zien na 1929. Hebt u zo'n lange horizon?
Nog één ding over al die terugblikken op en zeurverhalen over tien jaar crisis die u voor de kiezen krijgt. Ja, er komt weer een nieuwe financiële crisis aan, maak u geen illusies. Zekerheidje: de vraag is niet of, maar waar en wanneer. De vuistregel is één crisis per generatie. Dat is al sinds 1800 zo.
Deze grafiek gaf ik u deze week al in een stukje over het Britse Provident Financial, dat eventjes tot -75% deed op één dag op een Armageddon-winstwaarschuwing en wat probleempjes met... U verzint het niet, subprime loans :-) Goed, tel maar het aantal financiële crises sinds 1800. Het zijn er best veel.
Agenda
Er wacht ons een druk en geanimeerd weekje, maar eerst nog even snel een terugblik. Er werd heel veel van verwacht, maar zoals zo vaak op de beurs als iedereen er heel veel van verwacht...
- Jut had vrijdag niet veel te vertellen
- Jul al helemaal niet: geen woord over het ECB-verruimingsbeleid, niet één!
Verder is er bitter weinig beursnieuws, maar gelukkig hebben we de agenda nog. Eerste week van de nieuwe maand en dat betekent altijd inkoopmanagersindices en Amerikaanse arbeidsmarktdata. Een Klapperrr van de Week wijs ik niet meer aan. Het is lang gelden dat de beurs echt op macrodata bewoog.
Zelfs het Payroll Report (vrijdag 14:30) gaat tegenwoordig onopvallend voorbij. Verder zijn er nog veel KW2-cijfers op het Damrak van mid- en small caps, worden een aantal BBP KW2's herzien en is er de eerste schatting van de Duitse inflatie (consumentenprijzen) over augustus. Hier het hele soepie:
28 augustus
09:00 Wolters Kluwer notering 0,20 euro ex-dividend
10:00 EU M3 geldhoeveelheid
14:30 VS handelsbalans goederen jul
29 augustus
08:00 DPA KW2-cijfers
08:00 Van Lanschot Kempen KW2-cijfers
08:00 Neways KW2-cijfers
08:00 Duitsland GfK consumentenvertrouwen sep 10,8
08:45 Frankrijk BBP KW2 0,5% QoQ
09:00 Spanje inflatie CPI aug
14:00 Best Buy KW2-cijfers
15:00 VS S&P Case Shiller huizenprijzenindex jun 5,7%
16:00 VS consumentenvertrouwen aug 120,0
30 augustus
08:00 Beter Bed KW2-cijfers
08:00 ASR KW2-cijfers
08:00 Carrefour KW2-cijfers
08:00 Duitsland import- en exportprijzen
11:00 EU consumentenvertrouwen aug -2,0
14:00 Duitsland inflatie CPI aug 0,1% MoM
14:15 VS ADP banenrapport aug 183K
14:30 VS BBP KW2 2,7%
16:30 VS weekrapport olievoorraden
18:00 HAL Trust KW2-cijfers
31 augustus
01:50 Japan industriële productie jul
03:00 China manufacturing PMI aug
03:00 China non-manufacturing PMI aug
08:00 Probiodrug KW2-cijfers
08:00 VolkerWessels KW2-cijfers
08:00 Ackermans & Van Haaren KW2-cijfers
08:00 Pernod Ricard KW2-cijfers
08:00 Hays KW2-cijfers
08:00 Duitsland detailhandelsverkopen jul -0,3% MoM
08:45 Frankrijk inflatie CPI aug
10:00 Duitsland werkloosheid aug -5K en 5,7%
11:00 Italië inflatie CPI aug
11:00 EU inflatie CPI aug 1,4%
14:30 VS jobless claims
14:30 VS personal income and outlays jul
15:45 VS Chicago PMI aug 58,8
16:00 VS pending home sales jul 0,5% MoM
1 september
03:45 China Caixin manufacturing PMI aug
08:00 Gemalto KW2-cijfers
09:00 Nederland NEVI manufacturing PMI aug
09:15 Spanje manufacturing PMI aug
09:45 Italië manufacturing PMI aug 55,3
09:50 Frankrijk manufacturing PMI aug 55,8
09:55 Duitsland manufacturing PMI aug 59,4
10:00 EU manufacturing PMI aug 57,4
14:30 VS Payroll Report aug 184K & 4,3%
15:45 VS manufacturing PMI aug
16:00 VS ISM Manufacturing Index aug 56,5
16:00 VS bouwuitgaven jul 0,5% MoM
16:00 VS consumentenvertrouwen Michigan aug 97,0
Kiek op de Grafiek
Per saldo zijwaarts, meer kan ik niet van de inspiratieloze AEX maken.
Hetzelfde geldt voor de AEX herbeleggingsindex, de Nederlandse DAX. Het speelveld is wel klein. Twee dagen een mooie stijging en er staat een nieuwe all time high. Wie had dat tien jaar geleden gedacht :-)
De AEX volatilteitsindex VIX liet deze week niet al te gekke zwiepers zien en dat is toch wel de aard van het beestje. De huidige stand duidt er op dat de AEX vandaag lekker zorgeloos op haar handdoekje aan het strand ligt.
Oef, de AEX staat er beter voor dan dan haar EU-evenknie, de Eurostoxx 50. Van TA heb ik geen verstand, maar dit is een korte termijn neergaande trend, toch...? Ikl heb het even nagerekend: vanaf intradagtop 3666,30 begin mei tot dito bodem 3392,86 deze week deed de index -7,5%. Dat begint op een dip te lijken.
De S&P 500 verliest nog niet haar veren, maar het ene-all-time-high-na-het-andere-feestje is even over.
Omdat die Eurostoxx 50 en die S&P 500 staan te knoeien en de dollar daalt, kijk ik voor het volledige beeld naar de MSCI World Index. In dollars lijkt die aardig op de S&P 500. Geen wonder, van de 1654 aandelen uit deze index is 59% Amerikaans. Hier ziet u het factsheet.
In euro's lijkt de MSCI World Index meer op de Eurostoxx 50: dit is een korte termijn neergaande trend. Vanaf de top is er 7,4% vanaf.
Over naar de rentes. En dan nu weer omhoog, lijkt onze tienjaars te zeggen. U weet dat het zo niet altijd werkt :-) Per saldo zijwaarts in een breed trendkanaal, zou ik zeggen, maar daar zeg ik bitter weinig mee.
De Duitse tienjaars houdt ook van grote haaientanden, maar ook hier weinig richting.
Na mij de zondvloed, de Italiaanse rente geniet met het borsthaar wapperend uit de nog af te betalen cabrio van het heerlijke weer, het lekkere eten en de mooie dames.
Fnuikend, maar de Amerikaanse rente daalt maar door. Opvallend, want de Fed gaat dus op twee fronten verkrappen: ze verhoogt stapje voor stapje de rente, rolt obligaties niet meer door en gaat ergens dit najaar beginnen met haar balans te verkrappen.
U ziet het aan het verschil tussen Amerikaanse en Europese aandelen, de dollar dicteert de markten. Zo langzamerhand moet dit voelbaar worden in de omzetten en winsten van onze beursbedrijven? Die zijn hier voor ruim de helft afhankelijk van. Denk vooral aan Ahold Delhaize, Heineken, Unilever en de uitgevers.
Olie is per saldo zowel niet voor- als achteruit te branden.
Goud is ondanks die dalende dollar nog niet naar boven uitgebroken.
Vorige week zei ik u dat ik deze week mijn veel te dure en veel te mooie kapster in het chique Amsterdam-Zuid (om het hoekje bij het Minervaplein) zou vragen of bitcoin een hot item is onder haar klanten. Dat klopt. En ze zit er zelf ook in :-) Verder wens ik u er veel plezier en vooral goede nachtrust mee.
Oh ja, u bent niet gedupeerd als u hier uw geld gaat verliezen, maar dom of gewon de sjaak. Gedupeerde beleggers bestaan niet, dat heet R.I.S.I.C.O.
Geniet van het mooie weer vandaag en succes deze week. Veel werk, maar het was mij weer een waar genoegen deze vooruitblik te maken.