De Nederlandse staat heeft sinds het uitbreken van de financiële crisis een aantal ingrijpende maatregelen genomen om de financiële sector te redden en te laten herstellen. Er wordt vaak geroepen dat deze maatregelen de Nederlandse staat (de Nederlandse belastingbetaler) alleen maar geld hebben gekost.
Is dat ook zo? Interessant om het totale plaatje eens goed door te rekenen.
In mijn berekeningen zie ik af van rentekosten voor de Nederlandse staat. Dit doe ik omdat deze rentekosten erg laag zijn (misschien wel negatief) en omdat er tegen deze rentekosten ook renteopbrengsten staan. De staat heeft ABN Amro, ASR en later ook SNS Reaal geld geleend, de vergoeding hierover is hoger dan de staat zelf betaald.
Door de staat gegarandeerde obligaties
In oktober 2008 introduceerde de Nederlandse overheid een garantieregeling voor banken ter grote van 200 miljard euro. De garanties waren bestemd voor de uitgifte van middellang schuldpapier door banken. De regeling was bedoeld om de financiering van financiële instellingen op gang te brengen, zodat de kredietverlening aan bedrijven en particulieren werd gewaarborgd.
Financiële instellingen die onder meer van deze regeling gebruik maakten waren:
- Achmea
- ING
- NIBC
- Leaseplan
- SNS
Deze regeling is op 2 december 2014 beëindigd. Deze garantieregeling heeft de Nederlandse staat in totaal 1,4 miljard euro opgebracht.
Directe deelnemingen in financiële instellingen
De Nederlandse staat heeft sinds het uitbreken van de kredietcrisis een aantal belangen genomen in Nederlandse financiële instellingen, de kapitaalverschaffing vond plaats via non-voting tier-1 securities:
- SNS Reaal, 750 miljoen euro. SNS Reaal heeft voor de onteigening door de staat 185 miljoen euro terugbetaald van de verkregen staatssteun. De staat heeft SNS Reaal uiteindelijk helemaal moeten overnemen. Deze kapitaalverschaffing heeft de staat dus 565 miljoen euro gekost.
- ING Groep, 10 miljard euro. Daarnaast 80% van het risico van de Alt-A portefeuille ter waarde van 31 miljard dollar (tegen 90% van de nominale waarde). ING heeft de laatste aflossing van het bedrag van 10 miljard euro op 7 november 2014 gedaan.
In totaal heeft de Nederlandse staat aan deze kapitaalverschaffing 3,5 miljard euro verdiend. De staat heeft op 6 februari 2014 bekend gemaakt dat zij de Alt-A portefeuille van ING heeft verkocht, hier heeft ze 1,4 miljard euro op verdiend.
- Aegon, 3 miljard euro, via de Vereniging Aegon. Aegon heeft op 15 juni 2011 het laatste deel van de staatssteun afgelost. De staat heeft hier 550 miljoen euro op verdiend.
Volledige overnames van Financiële instellingen
De Nederlandse staat heeft ook een aantal financiële instellingen volledig overgenomen, het gaat hier om ABN Amro, ASR en SNS Reaal.
- De totale investering in het eigen vermogen van ABN Amro en ASR samen bedraagt 27,9 miljard euro, verder is er nog een schuld overgenomen waar nu nog 4,6 miljard euro langlopend resteert. Deze schuld zal worden mee verkocht bij een eventuele verkoop.
- SNS Reaal is overgenomen voor 3,7 miljard euro. Reaal (Vivat) is inmiddels voor 150 miljoen euro verkocht aan het Chinese Anbang.
- De Nederlandse staat heeft van ABN Amro in totaal 1,26 miljard euro aan dividend ontvangen, van ASR is 400 miljoen euro aan dividend ontvangen.
Conclusie
Er is dus in totaal voor 31,6 miljard euro door de Nederlandse staat betaald aan investeringen in het eigen vermogen van de financiële instellingen die nu nog in het bezit zijn van de staat. Het gaat hier om ABN Amro, ASR en SNS Bank. De totale inkomsten uit de verschillende vormen van staatssteun zijn tot nu toe 8,3 miljard euro (hierboven door mij beschreven).
Netto is er dus 23,3 miljard euro geïnvesteerd. De waarde van SNS Bank is begin februari 2015 door een extern bureau berekend op tussen de 2,5 en 2,9 miljard euro. De waarde van ASR ligt op basis van multiples van beursgenoteerde concurrenten op ongeveer 5,2 miljard euro.
Ik ben een beetje conservatief dus neem ik een waarde voor SNS Bank van 2,6 miljard euro en een waarde voor ASR van 4,7 miljard euro. Dit betekent dat de beursgang van ABN Amro ongeveer 16 miljard euro moet opbrengen voor de Nederlandse staat om quitte te spelen met het totale steunpakket vanaf 2008.
Zoals ik al aangaf in mijn column van 23 februari 2015 over de waardering van ABN Amro zal de beursgang van ABN Amro waarschijnlijk veel meer opbrengen. De Nederlandse staat heeft naar mijn mening haar doel bereikt, de financiële sector in Nederland is gered en de sector heeft zich hersteld.
Dat deze hele operatie waarschijnlijk dus ook nog behoorlijk wat op gaat leveren is voor de staat waarschijnlijk bijzaak maar voor de belastingbetaler een mooie meevaller.
Sander Stortenbeek heeft gewerkt bij de Rabobank, NIB Capital Bank, FBS Bankiers en SNS Securities in verschillende functies. Hij heeft oa Institutionele beleggers en hedge funds geadviseerd over de beleggingen in aandelen en derivaten.
Stortenbeek belegt voor zijn pensioen in (index) trackers en enkele Nederlandse large caps. De informatie in deze columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.