Terwijl veel grote wereldwijd opererende bedrijven nog steeds prima prestaties afleveren blijft het tobben in Zuid-Europa. Zo zeer zelfs dat obligatiebeleggers, die ik qua kennis hoger inschat dan aandelenbeleggers, landen als Spanje en Italië zelfs beginnen te mijden.
Vooral Spanje heeft last van die intelligente beleggers, waardoor de herfinanciering van de staatsschuld een bijna-onmogelijkheid wordt. Het lijkt een kwestie van een paar veilingen van wat langer lopend staatspapier en dan kan de deur naar de kapitaalmarkt voor Spanje wel eens op slot gaan.
Maar zegt u zelf nou eens! Wat moet je ook met die liegende politici daar rond de Middellandse Zee? Premier Zapperdeflap gaf nog geen twaalf maanden geleden aan dat de kredietcrisis aan Spanje voorbij was getrokken.
Maar één keer
Bovendien gaf deze toenmalige Spaanse premier na de eerste Europese stresstest voor banken aan dat al zijn banken tot de allerbeste van Europa behoorden. Eén grote leugen en niets anders is wat we tot nu toe hoorden vanuit de monden van Spaanse politici en liegen doe je maar één keer tegen een obligatiebelegger, daarna heb je als land een probleem!
Nu is de situatie in Griekenland nog wel drachmatischer dan in Spanje, maar ik word wel steeds peso-mistischer over de toekomst van Spanje. Als vermogensbeheerder houd ik al langer rekening met grote problemen in Zuid-Europa en daarom probeer ik met beleggingen ook om deze landen heen te laveren.
Geen Danone bijvoorbeeld, omdat Danone 8% van zijn verkopen in Spanje realiseert maar liever in Unilever dat maar 2% van zijn verkopen uit Spanje haalt. Maar ik moet ook met mijzelf in het reine komen als het gaat om ING.
Covered bonds
ING heeft verreweg de grootste positie in Spanje van de Nederlandse banken. ING heeft, via ING Direct, namelijk zeer grote belangen opgebouwd in Spaanse pandbrieven. Deze pandbrieven of covered bonds hebben normaal gesproken een mooie buffer en zijn daardoor niet direct gevaarlijkals het onderpand met een paar procentjes daalt.
Bovendien leveren de pandbrieven een leuk rendement op voor ING. Met die Spaanse pandbrieven die ING bezit is dus op zich niet zo veel mis, maar toch kan de werkelijkheid wel wat weerbarstiger zijn.
ING wil, net als waarschijnlijk elke niet-Spaanse bank, zo snel mogelijk van zijn risico’s in Spanje af en bouwt dus geen nieuwe posities op. ING wil de pandbrieven laten aflossen maar lijkt te vergeten dat de Spaanse banken zich moeten herfinancieren terwijl niemand die pandbrieven meer wil kopen.
Vastgoedmarkt
Mogelijk dat de Spaanse vastgoedmarkt nog meer problemen gaat krijgen als deze financieringsmogelijkheid voor Spaanse banken ook nog wegvalt. Spaanse banken moeten misschien wel de aflossing van pandbrieven uitstellen en ik sluit niet uit dat ING ook op deze gedachte is gekomen.
Voorlopig hoopt ING dat het netjes door Spaanse banken afgelost zal worden. De positie in Spaanse pandbrieven was aan het einde van het eerste kwartaal 16,8 miljard euro terwijl ING daarnaast ook nog voor ruim 4 miljard euro aan gesecuritiseerde Spaanse hypotheekobligaties in portefeuille had.
Ook had ING aan het einde van het eerste kwartaal voor nog ruim 9 miljard euro aan hypothecaire leningen uitstaan in Spanje. ING verwacht nu dat de positie in Spaanse pandbrieven eind 2013 is teruggebracht tot 10 miljard euro en dat in 2019 de laatste Spaanse pandbrief de portefeuille verlaat.
Peso-mistisch
Met zijn posities, maar dus ook risico’s, in Spanje behoort ING tot de Europese koplopers en dat terwijl obligatiebeleggers juist zo peso-mistisch zijn over de financiële vooruitzichten van Spanje. We moeten echter niet vergeten dat Europa recent steun heeft toegezegd aan Spaanse banken maar het bedrag komt mij wel als te beperkt over.
Naast de vastgoedleningen staan er namelijk ook voor enorme grote bedragen aan slechte normale bedrijfskredieten op de balans en is het dus maar de vraag hoe de Spaanse banken deze ellende kunnen verteren terwijl slechts maximaal 100 miljard euro steun is toegezegd.
Maar terwijl de Spaanse banken van de eerste hongerklop kunnen gaan bekomen na de toegezegde Europese steun, staan nu de Spaanse provincies aan de deur te kloppen in Madrid om daar lokale hulp los te peuteren.
Verbod op short
Al met al een omgeving waar een buitenlandse bank liever niet dan wel aanwezig is. Door de forse onrust op de Spaanse kapitaalmarkten heeft de Spaanse toezichthouder deze week een verbod ingesteld op het short gaan van alle Spaanse aandelen.
Drie maanden lang kunnen speculanten geen Spaanse aandelen verkopen die ze niet bezitten en kunnen ze niet meer anticiperen op dalende koersen. Maar Spanje staat niet alleen in zijn problemen want ook over Italië krijgen obligatiebeleggers weer slechte gevoelens.
Ook in Italië lopen de rendementen op staatsobligaties zeer fors op. Nog niet zo lang geleden schreef ik al in Die verdraaide 7% over de 7%-barrière. Nadat tienjarige staatsobligaties de 7% doorkruisten werden Ierland, Griekenland en Portugal zeer snel gered door Europa en het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Redding nabij
Als u de column nog eens leest, zult u lezen dat het met Ierland en Griekenland nog ongeveer twee weken duurde voordat de landen gered moesten worden. Spanje maakt nu zijn tweede week van 7%+ voor zijn tienjarige staatsobligaties mee.
Dat zou dus moeten betekenen dat we hoogstwaarschijnlijk het komende weekend al een redding van Spanje mee gaan maken. Die redding van Spanje, buiten de Spaanse banken om, zal minimaal 300 miljard euro groot moeten zijn.
Maar waar wordt zoveel geld vandaan gehaald? Als de Spaanse bijdrage aan het reddingspotje niet meer zal komen en de hoofdsponsor van het reddingspotje pas in september van de rechter wel of niet akkoord krijgt voor de deelname aan het ESM wordt het dus wel heel spannend.
Positieve insteek
Misschien is het wel het beste even niet in bedreigingen te denken maar in kansen. De Italianen hebben in ieder geval deze positieve insteek genomen eerder deze week. Ook in Italië werd afgelopen maandag een verbod tot het short gaan van aandelen afgekondigd echter met één heel groot verschil ten opzichte van Spanje.
Italië kondigde namelijk een verbod aan van slechts één week en dan ook nog eens alleen voor bank- en verzekeringsaandelen. Zouden Mario en Mario het al op een akkoordje hebben gegooid en weet Monti dat Draghi de geldsluizen van de Europese Centrale Bank (ECB) het komende weekend zal moeten openen.
Zou dan uiteindelijk een klein juridisch oneffenheidje in Duitsland maken dat na alle leugens en besluiteloosheid van Europese politici uiteindelijk Draghi onder grote druk de geldsluizen moet open zetten om Europa te redden?
Mocht de redding van Europa gefinancierd worden door de ECB dan zullen de koersen van de aandelen zeer sterk gaan oplopen. Want al zal de vlucht naar Nederlandse en Duitse staatsobligaties direct stoppen als Draghi ingrijpt en zullen de rendementen van deze staatsobligaties zo maar met een vol procent oplopen dan nog zijn deze staatsobligaties geen enkele tegenpartij voor aandelen van kerngezonde bedrijven die ook nog eens een prachtig dividend uitkeren.
Mocht Draghi overigens ingrijpen dat kan in de bestuurskamer van ING ook weer opgelucht adem worden gehaald. Geen drachmatische vooruitzicht toch?
Ype Schaap heeft geen posities in genoemde aandelen. Antaurus heeft voor zijn relaties wel belegd in ING en Unilever