De Duits-Franse voorstellen om de crisis van de euro (en impliciet van de EU) op te lossen met one-size-fits-all maatregelen rieken naar Stalinisme en extreme naïviteit. De Duits-Franse plannen komen op het volgende neer:
- Euronoodfonds EFSF moet toegestaan worden direct PIIGS (Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje) staatsobligaties te kopen in de markt;
- een vennootschapsbelastingtarief voor de hele eurozone;
- een limiet op loonstijgingen;
- een minimum pensioenleeftijd
Op het eerste gezicht lijkt het allemaal redelijk wat de Duits-Franse as hier voorstelt. Probleem is alleen dat ze die zaken bij de creatie van de euro hadden moeten eisen. Dan waren bepaalde landen (met name PIIGS) gelijk afgevallen.
Onrealistisch en naïef
Het nu invoeren is onrealistisch en dan druk ik me nog zacht uit. Als bijvoorbeeld Ierland de vennootschapsbelasting optrekt naar het beoogde niveau, dan zullen een heleboel internationale bedrijven die zich daar in de loop der jaren hebben gevestigd gelijk hun biezen pakken. De reden voor vestiging in Ierland was in veel gevallen met name de ultra lage vennootschapsbelasting aldaar.
Haal dat voordeel weg en Ierland raakt een groot gedeelte (ongeveer 20%) van zijn bbp kwijt en de werkloosheid zal in rap tempo toenemen. Belastinginkomsten zullen daardoor tegenvallen. Immers, minder inkomstenbelasting en minder btw-inkomsten door lagere verkopen, die slechts deels gecompenseerd zullen worden door de hogere vennootschapsbelasting. En uitgaven aan sociale voorzieningen (lees uitkeringen) zullen toenemen. Ierland zal daardoor nog minder in staat zijn om aan zijn verplichtingen te voldoen. De kans op een bankroet is daarmee verder vergroot, terwijl die nu al heel groot is.
Begrijpt u me niet verkeerd, ik ben geen aanhanger van het Iers belastingstelsel, maar de rest van de eurolidstaten heeft dat toentertijd geaccepteerd en moet nu leven met de consequenties. (Lijkt een beetje op het hypotheekrenteaftrekdebat in ons land. Naar mijn mening had de hypotheekrenteaftrek er niet moeten zijn maar als deze eenmaal is ingevoerd dan is er eigenlijk geen pijnloze weg terug.)
This pig won't fly
Zo heeft ieder PIIGS-land zijn redenen om deze voorstellen niet door te voeren. Het zal ook niet zo ver komen naar mijn mening, omdat het electoraat, met de vakbonden voorop, de voorstellen met passie zullen bestrijden. Zelfs de Fransen hebben bedenkingen bij hun eigen plannen. Uitspraken van politici in de eurozone geven duidelijk weer dat die zone te verdeeld is om een gecoördineerde aanpak te bewerkstelligen. En dit is nu precies waar het om draait: de eurolidstaten zijn te verschillend. Ieder heeft een specifiek economisch, sociaal- en politiek beleid nodig om uit deze crisis te geraken. Een one-size-fits-all benadering slaat de plank volledig mis.
Verder is de aanname van Sarkozy en Merkel dat het Europese electoraat dit soort draconische van buitenaf opgelegde maatregelen zal (blijven) accepteren erg naïef. Het gebrek aan daadkracht, evenwichtige en tijdige beslissingen van de EU, ligt niet aan het ontbreken van een Europese Federale staat; het ligt aan het feit dat de Europeanen te verschillend zijn om ooit op een lijn te komen. En terecht, want één lijn voor allen is slecht voor iedereen.
Wat doen de beleggers hiermee?
Er zijn professionele beleggers die daarom nog steeds PIIGS-staatsobligaties short zitten (via credit default swaps). Deze positie kan ook worden nagebootst door bijvoorbeeld een bank met een hoge blootstelling naar de PIIGS short te gaan (Turbo’s) of door langlopende putopties aan te schaffen.
Ik zal volgende week een bank noemen die door velen nog steeds als veilig wordt aangemerkt, maar die in mijn scenario een van de meest riskante banken is.
Lees ook deel 1 en deel 2 van Einde van de euro.