De Chinese export rapporteerde in januari de grootste daling (
-17,5%) in meer dan in decennium ten opzichte van een jaar geleden. Overigens de import daalde met meer dan
43%, dat zegt genoeg ook over de binnenlandse bestedingen.
Ik denk dat verschillende aspecten een rol spelen.
Wereldwijde daling van de economische groei in 2009
Het IMF heeft onlangs in haar World Economic Outlook deze groei op -0,5% geschat; dit is de laagste cijfers sinds de Tweede Wereld oorlog. Nouriel Roubini en andere zwartkijkers, die vooralsnog gelijk hebben gehad, gaan uit van -1% of nog erger.
Deglobalisering
Toename van protectionistische maatregelen, niet alleen met betrekking tot financiering maar ook in de handel. De Franse auto-industrie bijvoorbeeld krijgt steun, zolang ze de werkgelegenheid in Frankrijk maar veilig stelt. Financiële instellingen trekken zich terug van wereldwijde all finance naar de thuismarkten.
Aangezien veel banken overeind zijn gehouden door de belastingbetalers in eigen land, staan zij onder politieke druk om bovenal in de thuismarkt uit te lenen. Dit geldt bijvoorbeeld ook voor ING. In april komt er een G20-bijeenkomst die ook besluiten gaat nemen over de wereldhandel.
Flow of funds naar emerging markets daalt snel
Volgens het Instituut voor International Finance (IIF) wordt in 2009 een net private instroom verwacht van 165 miljard dollar ten opzichte van 466 miljard dollar in 2008. Met name Oost Europa is kwetsbaar.
De laatste jaren zijn er bijvoorbeeld veel auto assemblage bedrijven opgestart in Oost-Europa). Nu zegt de Franse regering bijvoorbeeld wij steunen Renault, maar dan geen fabriek meer in Oost-Europa. Dit is een combinatie van protectie en dichtdraaien van de geldkraan in private investeringen naar emerging landen.
De afhankelijkheid van wereldhandel in Azië is gestegen, ondanks gestegen binnenlandse vraag
Eind jaren negentig was dit 37% en in 2007 was dit volgens economen van Morgan Stanley gestegen tot 47%. Regeringen wilde forse valuta reserves opbouwen en ruilden hun afhankelijkheid van externe financiering in afhankelijkheid van export. Het kost tijd om een snel dalende vraag uit Europa en de VS te vervangen door binnenlandse vraag.
Als China (7% van de wereldeconomie) de daling van de export naar de VS (25% van de wereldeconomie) wil opvangen, moet zij fors de binnenlandse groei aanzwengelen. Het saldo export minus import bedraagt volgens Credit Suisse zo’n tweederde van het BNP van Hongkong en Singapore, de helft van de economie van Maleisië en Thailand en circa eenderde van dat van Zuid Korea en Taiwan.
Reken maar uit wat een 10% exportdaling kost in procentpunten van het BNP.
Concurrentie in de wereldhandel neemt toe
Het speelveld wordt door protectionistische maatregelen juist kleiner. De VS zal zich uit de recessie willen exporteren. Dit betekent dat valutaontwikkelingen een rol gaan spelen. Niet voor niets wijst de VS op lage waardering van de Chinese yuan. De dollar oogt sterk ten opzichte van de euro, maar dit heeft meer met de zwakke euro te maken en dat de olieprijzen gedaald zijn.
Dalende olie prijs heeft negatief effect
Denk maar aan de economieën rondom de Golf-regio en Rusland. Bouwwerken in de Golfregio worden stil gelegd. Dat betekent niet alleen minder aanschaf van materialen en minder transport, maar ook dat veel bouwvakkers uit bijvoorbeeld India en de Filippijnen naar huis worden gestuurd. Het overmaken van geld naar hun familieleden stopt.
Dalend toerisme
Veel (emerging) landen zijn erg afhankelijk van toerisme. Zo klaagde Thailand al dat de toeristen uitgaven met 20% zijn gedaald, terwijl toerisme 5-7% van het BNP uitmaakt.
Zelfs Afrika
Kortom, risico’s genoeg en volgens mij is het nog te vroeg om nu in emerging markets te beleggen. Intellectueel zijn de politieke leiders mogelijk tegen protectionisme, maar het zijn de kiezers die boos en angstig zijn. De Baltic Dry Index, een belangrijke early indicator mag dan wel sterk verbeteren, maar het niveau is nog steeds extreem laag.
Vorig jaar was ik nog enthousiast over Afrika, naar aanleiding van de introductie van het Intereffekt Emerging Africa fonds. Helaas moet ik achteraf zeggen dat dit het begin van het einde was. Andere emerging markets waren afgegraasd en Afrikaanse aandelenindices gaven een geringe correlatie aan met andere aandelenindices.
Uiteindelijk gold dit niet meer voor de tweede helft van 2008, toen de Afrikaanse aandelen net als alle andere aandelen met 50% daalden. Enige uitzondering was Ghanese beurs, terwijl ook cacao, dat daar veel geteeld wordt, één van de weinige commodities was die hoger noteerden dan een jaar geleden.
Even niet
Veel Nederlandse genoteerde ondernemingen behaalden in toenemende mate meer winst uit de emerging markets. Te denken valt aan Unilever, Heineken, ING, Philips, DSM et cetera en ook zij zullen met teleurstellende resultaten komen uit deze regio’s. Op lange termijn blijven emerging markets natuurlijk interessant.
Denk aan de forse bevolkingsgroei, de grondstoffen en de relatieve onderwaardering. Maar de lange termijn is nu even niet aan de orde.
Nico van Geest heeft een indrukwekkend CV als beleggingsanalist. IN de afgelopen twintig jaar werkte hij voor SNS Securities, Credit Suisse First Boston, Theodoor Gilissen en Van Lanschot. Sinds 2007 is hij Hoofd Research bij Keijser Capital. De informatie in deze columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Stuur een reactie aan de auteur.