Gaat het ervan komen? Wordt contant geld in de nabije toekomst afgeschaft? De discussie steekt telkens weer de kop op: in overheidskringen, bij (centrale) banken, het bedrijfsleven, creditcardmaatschappijen en technologiebedrijven.
Afschaffen dat dure, onhandige contante geld. Compleet overbodig in het huidige technologietijdperk. Toch?
Vooropgesteld: overheden kunnen niet wachten tot het zo ver is, een cashless society. Dat geldt ook voor centrale banken en gewone banken. De voordelen zijn natuurlijk ook evident. De overheid heeft volmaakt zicht op elke cent die uitgegeven wordt, de banken zijn af van het relatief dure contante geld: geen pinautomaten meer, geld tellen et cetera.
Ramkraken en cryptomunten
Voor het bedrijfsleven is het ook prettig: de betaling is nagenoeg real time binnen. Centrale banken krijgen (nog) meer grip op de economie. De technologie is inmiddels zo ver dat het ook kan: (elektronisch) betalen is mogelijk op allerlei manieren. Met een bankpas of creditcard, maar even zo gemakkelijk ook met de smartphone. Super efficiënt en snel.
De criminaliteit wordt bovendien een slag toegebracht; ramkraken en gewapende overvallen hebben geen zin meer; alleen cybercriminaliteit loont nog. Ook het zwartgeldcircuit krijgt het lastiger, al is het een illusie te denken dat criminaliteit er effectief mee bestreden zal worden. Die beroepsgroep zal ongetwijfeld naar alternatieven grijpen als goud en cryptomunten.
Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: allemaal voordelen, gemak dient de mens. De voorstanders van het afschaffen van contant geld zijn dan ook niet de minsten, zoals vooraanstaande economen als Kenneth Rogoff en Larry Summers, maar ook de Duitse econoom Peter Bofinger.
Maar nu de nadelen
Landen als Zweden, waar contant geld nog maar 1,5% van het betalingsverkeer voor zijn rekening neemt en Noorwegen dat ernaar streeft om contant geld af te schaffen, zijn hiermee het verst. Maar dan nu de nadelen, want die zijn er ook: iets waar de voorstanders vaak aan voorbij wensen te gaan.
Allereerst de technologie: er moet geen stroomstoring zijn, u dient wel uw smartphone bij u te hebben en het betalingsverkeer moet wel werken. Reden voor De Nederlandsche Bank om te pleiten voor een systeem waarbij betalen met contant geld in principe mogelijk moet zijn.
Belangrijker: u verliest elke vorm van privacy als contant geld wordt afgeschaft. De overheid, banken, technologiebedrijven weten tot op de cent nauwkeurig waar u wat aan uitgeeft. Nu heeft de gemiddelde (brave) burger niets te verbergen, maar daar heeft u wél recht op, en de mogelijkheid.
Kaltgestellt
Als contant geld wordt afgeschaft, vervalt dit automatisch. Nog een niet te onderschatten nadeel: u kunt zomaar een conflict met de overheid krijgen. Diezelfde overheid kan u dan met een druk op de knop kaltstellen. Dat klinkt onaangenaam en is dat natuurlijk ook.
Toch iets om u bewust van te zijn. En hier blijft het niet bij, qua nadelen. Banken masseren het publiek langzaam om te wennen aan negatieve rentes. Rente betalen over uw spaargeld: het valt niet uit te sluiten.
Sterker nog, geen rente ontvangen en al wel wat kosten in rekening gebracht krijgen op de spaarrekening komt effectief op hetzelfde neer. En dan wordt het toch lastig het spaargeld onder het matras te bewaren als dit eenmaal is afgeschaft.