Na bijna een halfjaar onderhandelen met ups en ook veel downs zijn de vier formerende partijen eruit. Ze hebben een 26 pagina's tellend akkoord op hoofdlijnen gesloten, met de titel 'Hoop, lef en trots'. Er worden scherpe keuzes in gemaakt en die zullen ook uw portemonnee raken.
Dat de PVV, VVD, NSC en BBB er uit zouden komen, was lange tijd onzeker. Maar het ziet er dan toch echt naar uit dat binnen afzienbare tijd een nieuwe ministersploeg op het bordes staat, onder aanvoering van nota bene een PvdA-er, Ronald Plasterk. Dat er een premier van een andere politieke signatuur dan de rest van het kabinet aantreedt, is een unicum. Ook bijzonder is dat er drie partijen in het kabinet komen die nog nooit regeringsverantwoordelijkheid hebben gedragen. De PVV was ooit gedoogpartner, maar heeft zelf niet eerder aan de knoppen gezeten.
Er ligt nu een akkoord op hoofdlijnen. Dat betekent dat veel nog moet worden ingevuld, maar u krijgt wel alvast een beeld van de richting die het nieuw te vormen kabinet op wil. Dat er strenge maatregelen komen om de immigratie in te dammen, zal geen verrassing zijn. Dat boeren niet hoeven te vrezen voor gedwongen inkrimping van hun veestapel ligt met de BBB aan het stuur ook voor de hand.
Ook op andere vlakken wordt gebroken met het beleid van het huidige kabinet; bijvoorbeeld op het gebied van de energietransitie. Er staat ook veel níet in het akkoord. Zo is onduidelijk hoe het nieuwe kabinet aankijkt tegen de vermogensbelasting in Box 3. Ook de woorden 'pensioen' en 'AOW' zijn niet één keer genoemd. Wat kunt u wél verwachten?
De belastingen: lastenverlichting
Werken moet meer lonen, vinden de beoogde coalitiepartners. De door premier Rutte vaak aangehaalde 'hardwerkende Nederlander' kan zich verheugen op een lastenverlichting vanaf volgend jaar. Hierbij worden de middeninkomens en ondernemers specifiek genoemd. Er komt een extra schijf in de inkomstenbelasting. We hebben er nu twee (36,97% voor het inkomen tot €75.518 en 49,5% voor elke euro hierboven). Dat worden er dus drie.
Er komen aparte maatregelen om werkende armen en andere groepen die onder het bestaansminimum uitkomen extra te ondersteunen.
Ook het toeslagen- en belastingstelsel wordt hervormd, maar hoe dat er concreet uit komt te zien, is nog niet duidelijk.
De zorg: halvering eigen risico
Het eigen risico in de zorg wordt meer dan gehalveerd. Dit is nu €385 en dat wordt €165. Hiervoor moet u wel geduld hebben tot 2027. Het eigen risico geldt voor vrijwel alle zorgkosten, behalve voor een bezoek aan de huisarts of verloskundige, kraamzorg, wijkverpleging, zorg uit de aanvullende verzekering en tandartskosten voor kinderen. Omdat voor niets de zon opgaat, gaat wel de zorgpremie omhoog.
Werk: meer vaste contracten en kinderopvang bijna gratis
Het nieuwe kabinet streeft naar meer vaste contracten voor werknemers. Ook gaat de kinderopvang op de schop, waardoor deze bijna gratis wordt voor werkende ouders.
Wonen: hypotheekrenteaftrek blijft bestaan
Het nieuwe kabinet wil niet verder tornen aan de hypotheekrenteaftrek. Ook het eigenwoningforfait blijft onveranderd.
Woningbeleggers zijn de afgelopen jaren geconfronteerd met allerlei maatregelen die het verhuren van een woning minder aantrekkelijk maken. Het beoogde nieuwe kabinet wil hier verandering in brengen.
Het nieuwe kabinet wil ook de mogelijkheden voor sociale koop onderzoeken: aankoop van de huurwoning door huurders van sociale huurwoningen (met uitzondering van scheefwoners).
De stijging van de gemeentelijke woonlasten (OZB) wordt gemaximeerd via afspraken met gemeenten.
Het nieuwe kabinet wil niets weten van verplichtingen om uw huis energiezuiniger maken voor een hoger energielabel. Ook wordt u in 2026 niet verplicht om een warmtepomp aan te schaffen als uw CV-ketel aan vervanging toe is.
Woningbouw: 100.000 huizen erbij
Het huidige kabinet had grote ambities op het gebied van woningbouw, maar daar is niet veel van terechtgekomen. De vier nieuwe coalitiepartijen hopen dit wél voor elkaar te krijgen. Er moeten structureel 100.000 woningen per jaar bij worden gebouwd.
Er lijken weinig heilige huisjes te zijn om de woningbouw te versnellen. Er komt een Woontop, waarbij rijksoverheid, pensioenfondsen, woningcorporaties, sociale partners, gemeenten en provincies afdwingbare afspraken maken om woningbouw structureel te verhogen. Ook wordt gekeken naar maatregelen om bestaande gebouwen beter te benutten voor woningen. Hierbij moet u bijvoorbeeld denken aan omvorming van kantoor- en bedrijfspanden naar woningen, splitsen van huizen, een extra woonlaag bouwen of aan het mogelijk maken van permanente bewoning van een vakantiehuis.
Het kabinet wil, net als woonminister De Jonge, ook de regie meer naar zich toetrekken, door nieuwe gebieden aan te wijzen voor grootschalige woningbouw. Er komt specifieke aandacht voor huisvesting voor ouderen, om de doorstroming te bevorderen.
Verder overweegt het nieuw te vormen kabinet fiscale maatregelen om woningbouw af te dwingen, door belasting te heffen op onbebouwde grond met een woonfunctie. 30% van de nieuwbouwwoningen moet sociale huur zijn.
Energie: meer kerncentrales en einde salderingregeling
Nederland moet op klimaatgebied niet meer het beste jongetje van de Europese klas willen zijn, vinden PVV, VVD, NSC en BBB. Extra maatregelen boven op maatregelen uit Brussel zijn uit den boze. Het klimaatbeleid moet 'draagbaar, haalbaar en uitvoerbaar' zijn. Ook mag de energierekening voor bedrijven en consumenten niet significant uit de pas lopen met die in de buurlanden.
Het Klimaatfonds zal worden gebruikt voor investeringen in innovaties en technologie zoals ‘CCS’ (het afvangen en opslaan van CO2) en groene waterstof. De aangekondigde verhoging van de CO2-heffing wordt teruggedraaid.
Leveringszekerheid van gas is cruciaal. Hiervoor worden langetermijncontracten afgesloten en reserves aangelegd (ook voor kritieke grondstoffen). Er wordt geen gas uit Groningen gepompt, maar de gaswinning op de Noordzee wordt wel opgeschaald.
Het nieuwe kabinet zet meer in op kernenergie: er komen in totaal vijf kerncentrales, inclusief de huidige in Borssele. Maar er wordt ook gekeken naar mogelijkheden voor meerdere kleine centrales. Windmolens komen zoveel mogelijk op zee, in plaats van op land.
Verder neemt het nieuw te vormen kabinet de regie bij de aanpak van netcongestie, door aan te wijzen wie wanneer op het net wordt aangesloten. Welke prioriteiten hierbij worden gesteld, staat niet in het akkoord.
Auto: maximumsnelheid terug naar 130 kilometer per uur
U mag als het aan het kabinet ligt straks weer het gaspedaal dieper indrukken. De maximumsnelheid op snelwegen gaat waar mogelijk terug naar 130 kilometer per uur. Verduurzaming van het wagenpark blijft wel gestimuleerd worden, maar de elektrische rijder gaat 'eerlijk bijdragen', wat waarschijnlijk betekent dat u meer moet betalen.
De aanleg van de Lelylijn tussen Groningen en Lelystad wordt voortgezet.
Schiphol kan op termijn doorgroeien met stillere en schonere vliegtuigen.
Ondernemers: arbeidsmigratie aan banden en beter vestigingsklimaat
Verbetering van het vestigingsklimaat staat voorop. Hierbij kijkt het nieuwe kabinet ook naar fiscale maatregelen. Recente lastenverzwaringen voor ondernemers, verhoging van de energiebelasting en vermogen die zijn aangekondigd sinds Prinsjesdag worden deels teruggedraaid.
Het kabinet wil arbeidsmigratie tegen lage lonen (dus niet kennismigratie) aan banden leggen, onder andere via vergunningverlening.
Verder gaat het kabinet zich buigen over de mogelijkheid om voor bijvoorbeeld ondernemers uitzonderingen te maken bij zero-emissiezones.