Het was zo vertrouwd. Ons zonnestelsel telde negen planeten, met als meest verafgelegen de kleine Pluto. Maar we mochten vanaf 2006 Pluto ineens geen planeet meer noemen. De typering dwergplaneet is voor de dreumes onder de hemellichamen nu het hoogst haalbare.
Is deze verandering nog voornamelijk een definitiekwestie, dat is niet het geval met Planeet Negen. Achter Pluto schuilt mogelijk een zeer groot hemellichaam, tien keer zwaarder dan de Aarde. Vanwege de enorme afstand tot de zon, duurt één jaar op Negen mogelijk 20.000 aardse jaren.
Wat zou de financiële wereld op deze planeet er vreemd uitzien. Hoeveel volatiliteitspremie zou een kortlopende éénjarige optie op de benchmark-aandelenindex bevatten? Welk rendement zou een tienjarige Planeet Negen-obligatie opleveren? Alleen een eeuwigdurende obligatie zou te vergelijken zijn met onze eigen perpetuals.
Kritische vragen
De mogelijke ontdekking van zo een grote planeet is opvallend. Zou het een klein ruimtebrok betreffen, dan kun je alles bij zo'n nieuwe vondst voorstellen. Maar hoe kunnen astronomen een joekel van een planeet over het hoofd zien?
Het is een vraag die een econoom eigenlijk alleen met alle terughoudendheid over een ander vakgebied mag stellen. Want als het gaat om de economie, zijn kritische vragen over de kwaliteit van deze wetenschap veel prangender. Dat geldt al helemaal voor financiële en beleggingsvraagstukken.
Een ieder die in deze sector werkzaam is, eigenlijk geldt het voor elke belegger, zal zich regelmatig afvragen in hoeverre zijn (beleggings)visie nog past bij de feitelijke ontwikkelingen.
- Klopt het oorspronkelijke beeld nog wel waarop het beleggingsbeleid is uitgestippeld?
- Of schuilt er achter de horizon een andere wereld dan we oorspronkelijk dachten?
Optimistisch scenario
Steeds meer lijkt het dat we twijfelen aan een optimistische werkelijkheid. Dan doel ik niet het gemak waarmee analisten soms tot nieuwe inzichten komen. Zo zag ik onlangs een aanpassing van de visie van ING op het aandeel ArcelorMittal. De bank verlaagde het koersdoel van 10,50 euro naar 3 euro.
Pardon, naar 3,10 euro want kennelijk heeft de bank, ondanks de rigoureuze aanpassing van zijn staalwereldbeeld, nu een precieze kijk op het nieuwe koersdoel van het staalconcern. Ik bedoel met die nieuwe kijk de schijnbaar toenemende pessimistische gedachte dat het helemaal mis gaat met de (Westerse) wereld. Of op zijn minst met de economieën.
Dat lijkt zichtbaar te worden in extreme onzekerheid en pessimisme die momenteel de beurzen regeren. Ikzelf ben tot nu toe altijd uitgegaan van het optimistische scenario. Neem nu onze eigen economie.
BNP: lastige maatstaf
Al een aantal jaren blijkt uit onderzoek dat in toenemende mate de gedachte postvat dat toekomstige generaties het slechter zouden krijgen dan de huidige. Vaak wordt gewezen op de matige economische groei in de afgelopen jaren en ook een niet uitbundige verwachtingen voor de toekomst.
Groei wordt gemeten in de toename van het bruto nationaal product. Feitelijk is dat een steeds lastiger maatstaf de positieve economische successen van de ontwikkelde wereld te meten. Als het om de (relatief) armere landen gaat heeft de groei van het bnp duidelijk waarde als indicator van welvaartsgroei.
In China bijvoorbeeld hebben van de duizend volwassenen slechts iets meer dan honderd een auto. In de Verenigde Staten ligt dat aantal ruim boven de achthonderd. In China zullen veel meer mensen een auto wensen (en in de toekomst ook krijgen) terwijl in de Verenigde Staten de groei in aantallen nog maar beperkt zal zijn.
Technologische welvaart
In de Westerse wereld is de groei veel meer van kwalitatieve, technologisch gedreven aard. Vergelijk eens onze manier van leven met pakweg tien of twintig jaar geleden. Een wereld van onbeperkte informatiestromen, smartphones, zuinige en comfortabele auto's met ingebouwde navigatiesystemen, online webshops, een enorme keuze in horeca en voedsel, platte televisieschermen is nu ons deel.
Was in het verleden de bron van waaruit welvaartsgroei werd bereikt technologische vernieuwing, steeds meer is technologische vernieuwing zelf de welvaartsgroei. Maar hoe meet je dat? Het is een vraag die niet gemakkelijk te beantwoorden is.
Technologische welvaartsgroei is ongezien in de macro-economische cijfers en is daarmee de Planeet Negen van de economie. Wel is duidelijk dat de onderliggende economische processen zeer dynamisch zijn en kansen bieden aan veel kleine en grote bedrijven.
Geen reden voor zorgen
Ik concludeer daaruit dat, zeker op lange termijn, er geen reden is om ongerust te zijn over beleggen in aandelen. Als u de koersontwikkelingen op dit moment aanschouwt, lijkt er sprake van onrust en onzekerheid dat eens in de zoveel jaar, zeker na forse koersstijgingen, voorkomt.
Mijn optimistische economische toekomstvisie is, ondanks alle onzekerheden, niet aangetast. De enige echt onzeker factor is het nu falende beleid van de centrale banken, die met hun financiële repressie het tegendeel van de (officieel) beoogde doelstellingen bereiken. Maar daarover een volgend keer.
Ik wil mijn optimistische mood nu geen schade toebrengen.