Een paar honderdduizend banen hadden behouden kunnen worden, als onze regering zich na de kredietcrisis wat Zuid-Europeser had opgesteld. Toch wel een pijnlijke constatering van de hoofdeconoom van het Economisch Bureau van ING, Marieke Blom.
Snoeien om te groeien? ING vergelijkt vandaag het economisch beleid in Nederland met zeven andere landen in Europa. Dat is pikant een week voor Prinsjesdag en Miljoenennota en de ophef, commentaren, bijval en tegenspraak komt u al overal tegemoet.
Koe & Kont Asset Management
Natuurlijk, achteraf kijk je een koe in zijn kont. De aanpak van de crisis heeft er in ieder geval toe geleid dat een andere paar honderdduizend banen bij onder andere banken zijn gered, maar het is altijd goed te evalueren.
De samenvatting van het ING-rapport kunt u hier lezen. Een paar opvallende passages:
- De combinatie van snijden in de uitgaven en hervormen heeft de economie de afgelopen jaren onnodige schade toegebracht. Dit had voorkomen kunnen worden door net als andere landen minder rigide de Europese begrotingsregels na te leven.
- Blom: ‘Zoals je de tuin niet moet snoeien als het vriest, moet je in de begroting niet snijden wanneer de economie krimpt. Met die wijsheid hadden waarschijnlijk een paar honderdduizend banen behouden kunnen blijven’.
- De regels mogen populair zijn, maar met de kennis van nu weten we dat ze slecht uitpakten. Ze kunnen slimmer en Nederland heeft met die ervaring Europa een les te leren. Meer aandacht voor houdbare overheidsfinanciën en economische groei op de langere termijn zijn daarbij essentieel.
Volgens ING had Nederland beter wat meer met de Franse slag kunnen werk. Niettemin staat Nederland er volgens de bank nu goed voor, maar heeft het wel een achterstand opgelopen door die te strenge maatregelen.
Never waste a good crisis, zegt men wel. Het verhogen van de AOW-leeftijd en de hypotheekrenteaftrek waren lange tijd taboe, maar zijn toch aangepakt. Volgens de ING misschien te rigoreus, maar ze zijn in ieder geval aangepakt.
Koersondersteunend
Beleggers lijken vooralsnog niets te klagen te hebben gehad. Een totale ineenstorting van het bankwezen is afgewend en de massale geldinjecties in het systeem hebben koersondersteunend gewerkt.
De gezonde bedrijven profiteren daarbij enorm van de lage rentes. Omdat de grote indices vooral drijven op de grote multinationals lijkt het alsof de economie in al die jaren goed hersteld is. De AEX, from one crisis to another:
Rentepolitiek VS en Europa
Terugkijkend is het verschil in aanpak tussen de VS en Europa toch vooral het verschil geweest in daadkracht van de centrale banken. De Federal Reserve heeft meteen de brandspuit opengezet, terwijl Europa nog jaren heeft gewacht.
Dat heeft weer geleid tot de huidige spanning in het economisch systeem, waarbij met argusogen wordt gekeken naar de volgende aanpassing van de Amerikaanse rente. Europa en Japan zijn immers nog volop aan het easen.
Steun voor Europese afspraken
Opmerkelijk is wel dat bij een internetonderzoek van ING 65% van de respondenten het beleid juist goedkeurt. Dat zullen niet die paar honderdduizend zijn die hun baan verloren de afgelopen jaren. Uit het rapport:
Veel ingrepen vonden plaats ‘omdat het moet van Europa’. Van de respondenten op de ING Vraag van Vandaag met een mening hierover, vindt tweederde (65%) dat Nederland met het strak naleven van de Europese begrotingsregels verstandig economisch beleid heeft gevoerd.
Blom:
De regels mogen populair zijn, maar met de kennis van nu weten we dat ze slecht uitpakten. Ze kunnen slimmer en Nederland heeft met die ervaring Europa een les te leren. Meer aandacht voor houdbare overheidsfinanciën en economische groei op de langere termijn zijn daarbij essentieel.
Kennelijk heeft de meerderheid in Nederland toch liever een calvinistische boekhouder die de portemonnee beheert, dan, laten we zeggen, een bourgondische marketeer die de teugels eerst flink wil laten vieren. De foto boven dit stuk heb ik niet voor niets gekozen.
Het blijkt maar weer dat economie geen exacte wetenschap is. Misschien is het juist de Nederlandse volksaard geweest die de crisis bij ons verdiept heeft. Nederlanders zijn een spaarzaam volkje. Zodra we het gevoel heeft dat ons inkomen veilig en stabiel is, durven we geld uit te geven.
Zo niet, dan zetten we liever eerst wat geld opzij. De afgelopen jaren hebben velen versneld afgelost, niet alleen onder druk van bank of overheid, maar ook vooral uit zelfbelang en zelfbehoud. Dat vertrouwen is overigens nog steeds niet geheel terug, maar gaat wel de goede kant op:
Dat maakt de economische wetenschap natuurlijk juist ook weer leuk. Overigens geeft Blom zelf ook blijk van een calvinistische inslag. Vorige week tweette ze nog deze boodschap:
Misschien is dat wel de kern van alles. Alles wat je leent moet je eens terugbetalen. Zo is het dan ook wel weer. Hier leest u het volledige rapport van ING.