De European Banking Authority (EBA) heeft een bankenstresstest uitgevoerd, maar dan wel eentje van een roze wollen sokken-niveau waarbij niemand faalt en niemand wint. Voor de stresstest kon je namelijk niet zakken noch slagen.
Ook kregen bepaalde banken minder zware testen, aangezien deze banken al flink geraakt waren. Het stressscenario waarmee werd gewerkt, was ook nog eens totaal ongeloofwaardig. Punt was in ieder geval dat de EBA een Colijntje wilde doen: u allen kunt rustig gaan slapen.
Verbeteringen
Eurozone-banken zijn in ieder geval uiterst zwak. Ze hebben veel te weinig gedaan sinds de krediet- en eurocrisis van 2008-2012. De problemen met de Italiaanse banken zijn exemplarisch.
Maar in plaats van de banken weer eens de grond in te boren, leek het mij leuker om een schets van de doorgevoerde verbeteringen neer te zetten. Ik moet hierbij wel zeggen dat het bankwezen enorm complex is en dat veranderingen niet zomaar geëffectueerd kunnen worden. Ik geef in deze column in ieder geval de grootste veranderingen en pijnpunten en de daarbij behorende oplossingen.
Banken moeten kapitaal aanhouden voor het geval er iets misgaat. Er zijn aardig wat soorten kapitaal, maar de belangrijkste is de Core Tier 1 (CET1), want het is de enige kapitaalsmaatstaf die wat kan betekenen in een echte crisis. Echter, de lat is in dezen wel erg laag gelegd, namelijk op minimaal 7% in 2018. De meeste banken in de eurozone zitten gelukkig nu zo rond de 12,5%.
Enter RWA
Dit betekent echter niet dat de banken 12,5% kapitaal aanhouden op alle leningen die ze hebben uitstaan; de CET1 wordt namelijk over de risk weighted assets (RWA) genomen. De leningen worden dus eerst gewogen naar risico (van niet terugbetalen). Zo kan een bedrijfslening een RWA van 50% hebben, dus voor iedere 2 miljoen euro die wordt uitgeleend, loopt de banken alleen risico op 1 miljoen euro volgens de regels. Daarvoor houden zij dan 12,5% aan, ofwel 125.000 euro op een lening van 2 miljoen euro.
Op zich allemaal logisch, maar in de praktijk valt het verkeerd uit door standaardisatie. Niet elke bedrijfslening is hetzelfde en zo voort. De European Banking Authority zou eigenlijk een gespecialiseerd team van experts moeten aanhouden die elke systeembank individueel beoordelen. Daar zou ik meer vertrouwen in hebben dan een gestandaardiseerde test.
Verder heeft RWA het probleem dat het niet alleen om een inschatting gaat. Vaak speelt hier ook een politiek doel. Zo hebben eurozone staatsobligaties nul risicoweging en hoeven banken hier geen CET1 voor aan te houden.
Dit is natuurlijk zo krom als wat, want overheidsschuld heeft meer dan nul risico op niet terugbetalen (zie Griekenland). Gelukkig ziet het er naar uit dat ook de RWA systematiek verder aangepakt zal gaan worden, maar of het een tailor made-oplossing gaat zijn betwijfel ik.
Andere maatstaven
Nu zijn er gelukkig nog andere maatstaven in het leven geroepen, zoals Net Stable Funding Ratio (NSFR) en de Liquidity Coverage Ratio (LCR), die ervoor zorgen dat de banken alsnog kapitaal aanhouden en/of risico's op de balans reduceren. Het is echter allemaal een beetje magertjes en onoverzichtelijk naar mijn mening.
Ik ben dan ook een groot voorstander om een grotere nadruk te leggen op de Leverage Ratio (LR). Die is niet gewogen naar risico en geeft plain vanilla aan hoeveel kapitaal de bank heeft ten opzichte van haar verplichtingen.
Nu is deze ratio allesbehalve zaligmakend, immers een bank die alleen maar Duitse staatsobligaties zou bezitten zou als even risicovol uit de bus komen als een bank met alleen maar Griekse staatsobligaties.
Echter, het legt wel een limiet op de leverage (hefboom) van een bank. Als de LR samen wordt genomen met een betere RWA en wat andere maatstaven, zullen banken eindelijk wel een grote reductie in risico teweeg kunnen brengen, zonder dat hun bestaansrecht verder wordt aangetast.
Nu echter, gebeuren er door onduidelijke en ook slechte regulering allerlei kromme dingen. Zo is er bij banken onduidelijkheid hoe de nieuwe CRR (Capital Requirement Regulation) te interpreteren en toe te passen. We praten immers niet over appeltje-eitje-materie. Dit bevestigt weer mijn punt voor maatwerk.
Anekdote
Verder heb ik eens te horen gekregen dat een eigen mening niet meer mag van de AFM; een klant moet de bedrijfsmening krijgen (dit betrof private banking), ofwel de macro-econoom uit Frankfurt.
Mocht ik een onderbouwd verhaal hebben wat tiptop in orde zou zijn, dan nog kon dit niet aan klanten verteld worden, want dan zou deze bank dus aansprakelijk gesteld kunnen worden. Ik zou zweren dat klanten juist willen dat er met ze mee wordt gedacht, maar door overregulering is nu het one-size-fits-all-model wat de klok slaat.
Adviseurs zijn nu WO-geschoolde dozenschuivers geworden en klanten krijgen een eenheidsworst. Geen verbetering mijns inziens op risicogebied, omdat klantloyaliteit wel degelijk invloed heeft op niet alleen de winsten (en dus de mogelijkheid om buffers aan te leggen) maar ook op de plakkerigheid van in vertrouwen gegeven gelden (loyale klant eist niet zo snel zijn geld op) en zeker geen verbetering voor de klant die een betere service zoekt.
Het wel en niet
Zo zijn er meer voorbeelden te vinden. Goede en doordachte en praktisch uitvoerbare regulering is nodig, maar one-size-fits-all-regulering komt nog te vaak voor. Goede stappen zijn gezet, maar er is veel meer én snellere verandering nodig, voordat we een goede solide bankensector hebben die doet wat het moet doen.