Een maand geleden schreef ik – wat achteraf blijkt – een visionaire column over de toekomst van Griekenland. Ik stelde toen vast dat het einde-oefening was voor de Grieken in de euro. Dat was nog lang voor beide partijen in de huidige patstelling waren terechtgekomen.
Toch blijft mijn visie vandaag overeind: er zijn niet zoveel uitwegen meer voor dit conflict. De drie opties die ik toen optekende, zijn vandaag ook min of meer de richting voor de uitweg.
Wat ik in de voorbije dagen vooral heb gedaan, is geluisterd naar de aanzwellende geluiden en meningen. Hieruit blijkt dat het ja- en nee-kamp zowat 50/50 verdeeld is. Sommigen willen de Grieken er koste wat het kost bijhouden, anderen willen de Grieken er zo snel mogelijk uitwerken.
Basis van de maatschappij
Ik kan alvast wel één ding besluiten uit dit alles: Griekenland gaat nooit veranderen. Dit land staat aan de basis van de maatschappij. Zowat alles wat we vandaag met mekaar doen en afspreken, werd ooit uitgevonden in het oude Griekenland.
Ook het financiële systeem werd al vele eeuwen voor Christus vorm gegeven door de Grieken. Maar daarbij waren het ook diezelfde Grieken die als eerste de term wanbetaling in de praktijk omzetten.
De geschiedenis van Grieken is op financieel vlak een opeenvolgende cyclus van falingen. Ruwweg gezien kan je zeggen dat Griekenland de helft van de tijd in een staat van wanbetaling verkeerde. Wie dus denkt dat de Grieken hun financiële zaakjes op orde zullen krijgen, die droomt.
Een soort museum
Je kan dat slecht bestuur vinden, of een noodzakelijk kwaad noemen, de feiten zijn wat ze zijn en daar kan je naar de toekomst toe maar beter rekening mee houden. Of anders gezegd: je moet de gemeenschap hierover correct informeren.
Het is zoals ik onlangs een Nederlandse professor hoorden zeggen: wie een museum wil ophouden, die zal ieder jaar geld moeten toeleggen. Griekenland kan je beschouwen als een museum van Europa. Daar leg je geld op toe.
Helaas is Griekenland geen feitelijk museum, maar een lidstaat van de Europese Unie. Alle lidstaten moeten akkoord gaan met het feit dat er extra geld naar Griekenland moet… voor zolang ze onderdeel uitmaken van de muntunie.
Tussenoplossing
En hier blijft het schoentje knellen. Met name de noordelijke landen binnen Europa hebben hier hun buik vol van. Meer nog, de gemoederen zijn enorm verhit geraakt na de ontwikkelingen van het voorbije weekend. Vooral het voorgestelde referendum heeft kwaad bloed gezet bij veel lidstaten.
Hoe de Europese partners er zullen uit geraken, dat blijft koffiedik kijken. Mijn drie opties blijven vooralsnog van toepassing, waarbij ik herhaal dat een tussenoplossing – Griekenland in de eurozone, maar met een ander muntmechanisme – serieus wat druk van de ketel zou kunnen halen.
Het is dat of de Grieken moeten de euro verlaten als de noordelijke geldkraan dichtgaat. Hoewel het nog allemaal geen gelopen race is, staat het vermogen van vele Europeanen hier op het spel, niet enkel dat van de Grieken. We zijn immers allemaal met het eurosysteem verbonden.
Gebrek aan zuurstof
Als je een onderdeel afkoppelt, dan heeft dat gevolgen voor het volledige systeem. Dus voor ons allemaal. Voor beleggers is het wat mij betreft nu zaak om het hoofd koel te houden. Ik hamer al tijden op een stevige cashpositie. Die zou nu wel eens van pas kunnen gaan komen.
Hoewel de eerste correcties op de Europese beurzen binnen de perken blijven, kan de ontwikkeling in Griekenland wel zorgen voor de grotere correctie waar we al een tijd naar uitkijken.
Er moet eens wat stoom af. De onophoudelijke beursstijging heeft een gebrek aan zuurstof.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Trend verzwakt
De bovenstaande grafiek van de Duitse DAX vertoont serieuze vermoeidheidsverschijnselen. Dit beeld is ook terug te zien bij andere Europese beurzen. Ook in de Verenigde Staten laten uithangborden zoals de Dow Jones Industrial of de S&P 500 duidelijke topvormingen zien.
Meer nog, als u kijkt naar economisch gevoelige beurssegmenten zoals de transportsector, dan ziet u dat er al aardig wat vet van de soep is (-7% in 2015). Dit soort leidinggevende beursindicatoren waarschuwt beleggers ervoor dat de oplopende trend afzwakt.
Griekenland kan voor een definitieve katalysator zorgen, hoewel ik denk dat de beleidsmakers alles in het werk zullen stellen om de eenheid in Europa te waarborgen. Helaas kunnen we niet recht plooien wat krom blijft.
Zware verliezen
De markt zal dan ook op een (soms pijnlijke) manier moeten vaststellen dat bepaalde verplichtingen en beloften niet nagekomen kunnen worden. Als de autoriteiten besluiten om de geldkranen dicht te draaien, dan zullen er (soms zware) verliezen geboekt moeten worden.
Dit kan voor de nodige verschuivingen zorgen op het internationale financiële schaakbord. Ik denk daarom dat het schuldpapier van de overheden geen veilige haven zal vormen in de komende jaren.
Integendeel, ik heb een sterk vermoeden dat de jarenlange stierenmarkt in staatsschuld op z’n laatste benen loopt. De overheden kunnen immers bepaalde verplichtingen niet blijven nakomen. Het Griekse voorbeeld maakt dit nog maar eens duidelijk.
Aandelencorrectie
Verder denk ik dat het momenteel zaak is om het hoofd koel te houden te midden van alle hysterie rondom Griekenland. Als het goed is, heeft u cash vrij om eventuele schokken te absorberen. Mogelijk gaan we een correctieperiode voor aandelen tegemoet, waarvan u dan kan profiteren.
Want uiteindelijk blijven aandelen, naast grondstoffen, het primaire actief om een deel van uw vermogen in onder te brengen in de volgende jaren. Waar moeten de grote sommen geld uit staatsobligaties anders heen, denkt u?