Een nieuw gezicht op IEX.nl! Jan-Willem Nijkamp is senior vermogensbeheerder en kan ook nog eens helder en leesbaar schrijven - een combinatie die we niet al te vaak tegenkomen en waar we dus graag gebruik van maken. Jan-Willem kijkt op fundamentele manier naar de markt en schrijft over uiteenlopende zaken die directe gevolgen voor een beleggingsportefeuille kunnen hebben, of dat nu individuele aandelen zijn of, zoals in deze column, de aanstaande energierevolutie.Welkom Jan-Willem!
Redactie IEX
De Verenigde Staten zijn een supermacht op retour. Het adembenemend snel groeiende China zal binnen enkele decennia of wellicht zelfs eerder de rol van dominante economische macht overnemen. Dat is althans de heersende opvatting onder economen en opiniemakers. Maar recente ontwikkelingen in de olie- en gasindustrie zetten die visie op losse schroeven.
Sterker nog, ze zullen de wereld zoals we die nu kennen volledig op zijn kop zetten. Om dat te begrijpen moeten we even terug in de tijd. In 1956 zag de Peak oil-theorie het levenslicht. M. King Hubbert voorspelde dat de olieproductie in de VS begin jaren '70 zijn piek zou bereiken om vervolgens te gaan dalen.
Hij kreeg gelijk. Vanaf 1971 daalde de olieproductie van de VS onafgebroken. Het land werd steeds afhankelijker van voornamelijk uit het Midden-Oosten geimporteerde olie. Het was ook in dat jaar dat President Nixon de dollar loskoppelde van het goud.
VS zit niet stil
Naarmate de olieverslaving van de VS toenam stegen de steeds duurdere olie-importen uit vooral het Midden-Oosten. De wereld werd overspoeld met dollars. Het Amerikaanse tekort op de betalingsbalans liep op en nam ongezonde vormen aan. De dollar daalde in de afgelopen 40 jaar met meer dan 90%.
De enorme olieverslaving en het gierende tekort op de betalingsbalans gelden al decennia als de twee zwakheden die de economische kracht van de VS ondergraven en de wereldeconomie uit balans brengen. De olie-import veroorzaakt maar liefst 44% van het tekort op de betalingsbalans.
Maar terwijl wij in Europa druk bezig zijn met het vinden van oplossingen voor een crisis, die we zelf hebben gecreëerd, zit men in de VS niet stil. Nieuwe boortechnieken en een ware aardgasrevolutie zullen eraan bijdragen dat de VS Saoedi-Arabië en Rusland als grootste energieproducenten voorbij gaan streven. En dat nog in het huidige decennium.
Lage energieprijzen
Zo bestond tien jaar geleden nog maar 1% van de Amerikaanse gasvoorziening uit schaliegas. Nu is dat reeds 30% en zijn er reserves voor meer dan 100 jaar aangeboord. En zo heeft horizontaal boren de afhankelijkheid van buitenlandse olie gereduceerd tot tien miljoen vaten per dag. En volgens Citigroup zullen dat in 2020 niet meer dan drie miljoen vaten per dag zijn.
Tegen die tijd zullen de VS alleen nog olie importeren uit Mexico en Canada. En dat zijn voor de VS aanmerkelijk vriendelijker staten dan bijvoorbeeld Iran. Deze olie- en gasboom heeft inmiddels reeds een half miljoen nieuwe banen gecreëerd. De prijs van aardgas is in de VS nog maar de helft ten opzichte van drie jaar geleden.
Onder de voorwaarde dat de VS hun olieverslaving onder controle weten te houden – de verleiding om weer in oude gewoonten te vervallen is immers zeer groot - zullen de gevolgen van deze ontwikkelingen voor de wereldeconomie enorm zijn. De lage energieprijzen zijn een boost voor de economie. Ze geven de VS ruim de tijd om ondertussen ook alternatieve energiebronnen voor de verdere toekomst te ontwikkelen.
Waardevermeerdering van de dollar
Er zullen veel minder dollars de wereld in vloeien. Het gigantische tekort op de betalingsbalans zal drastisch afnemen. Houdt daarom rekening met een sterke waardevermeerdering van de dollar op langere termijn. En dan hebben we het nog niet over de enorme spin-off van deze grootse technologische innovaties naar andere bedrijfstakken.
Na de technologie-revolutie volgt nu de olierevolutie. Wederom made in the US. En China? Dat zal sterk afhankelijk blijven van geïmporteerde olie. Met alle gevolgen van dien. Daarvoor hoeven we alleen maar naar de VS te kijken de afgelopen 40 jaar. In plaats van het inmiddels ook in China openlijk uitgesproken streven naar werelddominantie zal de positie van China eerder verzwakken ten opzichte van de VS.
De opmars van de VS als nieuwe energiemacht zal de huidige verhoudingen in de wereldeconomie danig op zijn kop zetten. In De VS hebben ze daar een mooi woord voor. Daar noemen ze zoiets een game-changer.