Afgelopen week werd duidelijk dat Griekenland meer geld en meer tijd nodig heeft om de economie te herstructureren en om de 350 miljard euro staatsschuld terug te betalen. Het uiteindelijke doel om het fiscale tekort terug te dringen tot circa 3% van het bruto nationaal product (bnp) is bij voorbaat kansloos.
Ook omdat de Grieken zich nog voor geen centimeter aan de met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en met de landen binnen de Europese Unie (EU) afsproken voorwaarden voor financiële steun gehouden hebben.
Het tekort wordt door alle landelijke stakingen en nog steeds twijfelachtige fiscale moraal ook in 2011 weer niet teruggedrongen, waardoor de staatsschuld waarschijnlijk zal oplopen richting 160% van het bnp. Een gedeelte van de schuld kwijtschelden lijkt onafwendbaar, maar moet je iemand die niet eens zijn best doet wel belonen?
Te meer, omdat dit een slecht signaal is naar Ierland, Portugal en misschien straks Spanje. Deze landen staan ook nog aan het begin van pijnlijke herstructureringsmaatregelen en het is niet echt een stok achter de deur als de Noord-Europese landen al te gemakkelijke schulden gaan saneren zonder dat er vooruitgang is geboekt om de scheef gegroeide fiscale en monetaire verhoudingen binnen de eurozone te herstellen.
Korte rente omhoog
Ook werd afgelopen week duidelijk dat de economische groei in Duitsland (+5,2%) en Nederland (+3,2%) aantrekt, waardoor de Europese Centrale Bank (ECB) eigenlijk de korte rente zou moeten verhogen. Maar gezien de negatieve economische groei in de Clubmed-regio brengt dat een groot dilemma voor de ECB met zich mee.
Alle terugbetaalscenarios van de steunbehoevende landen gaan namelijk wel uit van een sterk economisch herstel in de periode 2012 tot en met 2015. Het is voor de ECB namelijk moeilijk om centraal monetair beleid voeren als Noord-Europa met 3 tot 5% groeit en Zuid-Europa met 1 tot 3% krimpt.
President Trichet van de ECB laat zich net als zijn voorganger Duisenberg niet hierdoor gijzelen en is inmiddels begonnen met het verhogen van de rente. Maar Trichet wordt dit jaar als president van de ECB opgevolgd door de Itailiaan Draghi, die wordt bijgestaan door een Portugese en Griekse secondant.
Gaan zij er straks voor kiezen om de Noord-Europese belangen te beschermen of zien we straks een verschuiving naar de Zuid-Europese belangen? Ik vrees dat net als bij het Eurovisie Songfestival er voor Nederland een geografische belangenverschuiving gaat plaatsvinden, waardoor het toch minder leuk dan vroeger wordt.
Sterk Europa
Was de opvolger van Trichet een Duitser (Axel Weber) geworden dan was Duitsland in ieder geval moreel verplicht geweest om zich in te blijven zetten voor een sterk en groot Europa. Door het intrekken van de kandidatuur van Weber en het accepteren van Draghi als nieuwe ECB-president is het straks wel makkelijker om bij voldoende tegenzin onder de bevolking de plug eruit te trekken.
Ik vond het daaarom ook opmerkelijk dat toen de Grieken recent in Luxemburg wilden onderhandelen over een schuldherstructurering dat dit geheime overleg uitlekte in het Duitse magazine Der Spiegel. Als politici iets bewust laten uitlekken dan is dat meestal om iets te frustreren, in dit geval eventuele onderhandelingen met Griekenland.
Inmiddels lijkt Duitsland in tegenstelling tot Frankrijk bereid om de terugbetaalperiode voor de Griekse schuld te verlengen, terwijl dit de begrotings- en fiscale discipline in alle Zuid-Europese landen onmogelijk ten goede kan komen en vroeger of later dus tot een definitieve splitsing binnen Europa zal leiden.
Maar waarom geeft Duitsland zo makkelijk toe?
Duits plan B
Toen viel de puzzel in elkaar, want Duitsland heeft blijkbaar al lang een plan B voor een eigen Noord-Europese euro, waarin alleen landen met een gelijke fiscale moraal/discipline mogen deelnemen. En als Weber dan nog beschikbaar is, dan kan hij de Noord-Europese ECB gaan leiden.
De wereld heeft ook behoefte aan een nieuwe sterke euromunt en we zijn het er denk ik wel over eens dat de Amerikaanse dollar, Britse pond, Japanse yen, Chinese renminbi of de huidige euro dat niet kunnen worden.
Er zal nog wel een tijdje overheen gaan voordat de onoverbrugbare verschillen tussen Noord- en Zuid-Europa duidelijk worden en hopelijk hebben de banken met de grootste exposure naar Zuid-Europa tegen die tijd meer vet op de botten om de ergste klappen op te vangen.
Afscheid nemen doet altijd pijn, maar het voordeel is wel dat we dan weten wat het maximaal gaat kosten, terwijl het maar tegen beter weten in blijven financieren van een bodemloze put uiteindelijk veel meer onnodig belastinggeld gaat kosten.
Marc Langeveld is mede-oprichter van Antaurus Capital Management, fondsbeheerder van het succesvolle Antaurus Europe Fund. Binnen Antaurus is Langeveld verantwoordelijk voor Macro & Strategie en selecteert hij als Portfolio Manager de aandelenbeleggingen van het Antaurus Europe Fund. Langeveld schrijft zijn columns op IEX op persoonlijke titel.
Professioneel houdt Antaurus posities aan in veel Benelux aandelen. Elk Benelux aandeel wordt beschouwd als een potentieel interessante belegging en alles wat Langeveld schrijft moet vanuit die optiek worden gelezen. De informatie in zijn columns is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.