Oplopende geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten en een hogere olieprijs gaan meestal hand in hand. Dit was vorige week niet anders na de onverwachte Amerikaanse raketaanval gericht tegen een Syrische luchtmachtbasis.
De militaire actie kende vooralsnog geen navolging maar zet de tegenstellingen in de regio wel terug op scherp. Syrië is op zich weinig relevant in het fundamentele vraag- en aanbodplaatje voor ruwe olie maar het is duidelijk dat een escalatie van geweld in de regio wèl nare gevolgen kan hebben.
Investeerders namen longposities in waardoor de prijs van een vat ruwe olie naar het hoogste niveau sinds begin maart schoot. Er was ook wel meer aan de hand dan enkel Syrië. De productie bij het grootste olieveld van Libië (Shahara), dat nog maar net terug was opgestart, moest al opnieuw worden stilgelegd.
En wanneer figuren als Donald Trump en Kim Jong-un lijnrecht tegenover elkaar komen te staan, dan weet je maar nooit wat er gebeurt.
Afbouwen productie
Intussen doen de OPEC-leden onder aanvoering van Saoedi-Arabië hun uiterste best om de afgesproken productiedoelstellingen te halen.
Eind vorig jaar spraken de meeste OPEC-landen en een aantal grote producenten die niet tot het kartel behoren af om de totale productie in de eerste jaarhelft met gemiddeld 1,8 miljoen vaten per dag af te bouwen.
De OPEC-leden zelf produceerden in maart met 29,76 miljoen vaten per dag zelfs minder dan vooropgesteld. Inclusief Nigeria en Libië, beide vrijgesteld van productiebeperkingen, bedroeg de output vorige maand 31,94 miljoen vaten per dag.
Bij de niet-OPEC landen die vrijwillig mee in het programma van productiebeperking stapten, is de opvolging van de afgesproken quota minder groot.
Wachten op evenwicht
De rol van Saoedi-Arabië is niet altijd even duidelijk. Zo is het land actief op zoek naar samenwerkingsverbanden met buitenlandse energiegroepen in aanloop naar de gedeeltelijke privatisering van staatsbedrijf Saudi Aramco volgend jaar. Die moeten helpen om de omvangrijke gasreserves van het land te ontwikkelen.
Saoedi-Arabië is zelf de vijfde grootste verbruiker van ruwe olie. Maar de lokale consumptie wordt sterk gesubsidieerd. Het is de bedoeling dat een deel daarvan wordt vervangen door gas. Op die manier komt er meer ruwe olie beschikbaar voor de uitvoer, wat de inkomsten voor het land verhoogt.
Dit staat echter wel haaks op de huidige inspanningen om de productie te verlagen. Het is intussen wel duidelijk dat het verwachte evenwicht tussen vraag en aanbod er niet zo snel zal komen als vorig jaar werd gehoopt.
Juist toename in Amerika
Aanbieders die buiten de overeenkomst staan profiteren volop, zowel wat productie (export en marktaandeel) als prijzen betreft. Denk hierbij in de eerste plaats aan Brazilië en uiteraard de Verenigde Staten, waar de activiteit in de schaliesector verder aantrekt.
Dit wordt geïllustreerd door een toename van het aantal actieve operationele boorinstallaties of drilling rigs. De Amerikaanse voorraden ruwe olie bevinden zich nog steeds in de buurt van historische recordniveaus.
Goldman Sachs verwacht dat de Amerikaanse schalie-industrie dit jaar 215.000 vaten per dag meer zal produceren. De Amerikaanse Energy Information Administration (EIA), een onderdeel van het Amerikaanse ministerie van Energie, gaat nog een stap verder en ziet de Amerikaanse productie van ruwe olie in 2018 toenemen naar 9,9 miljoen vaten per dag tegenover 9,22 miljoen vaten dit jaar.
Verlenging productiebeperking?
Stilaan verschuift de aandacht van de markt naar de OPEC-vergadering van 25 mei. Daar zal worden beslist of de lopende productiebeperkingen al dan niet worden verlengd. De consensusverwachting is dat dit het geval zal zijn.
Als investeerder zou ik toch een slag om de arm houden. Door mee te doen aan de vrijwillige productiebeperking subsidieert Rusland in feite de Amerikaanse schalie-industrie. Het is hoogst onzeker dat de Russen dit willen blijven doen nu de spanningen tussen beide landen door het conflict in Syrië terug opgelopen zijn.
Daarnaast heeft ook Irak ambitieuze plannen om de productie te verhogen. Ook Irak heeft dus weinig te winnen bij een verlenging van de overeenkomst. Wellicht wordt de prijsevolutie van de komende weken een bepalende factor in de beslissing.
Nauwe prijsvork
De olieprijs beweegt intussen al ongeveer een jaar in een vrij nauwe prijsvork. Een uitbraak richting 60 dollar per vat (Brent Noordzeeolie-termijncontract) kan een verdere prijsstijging inluiden.
Blijft de prijs opnieuw steken rond 57 tot 58 dollar, zoals de voorbije maanden wel vaker het geval was, dan is een terugval naar de onderkant van de prijsvork (45 tot 50 dollar) een waarschijnlijk scenario.