Er ontond een verkoopsignaal richting ons koersdoel van 307 punten, nadat de AEX de belangrijke horizontale steun op 350 had gebroken. Na deze tweede capitulatie herstelde de AEX nog tot onder de 350 afgelopen vrijdag.
De AEX moest minimaal boven deze weerstand komen en uiteindelijk boven de dalende kortetermijntoppenlijn (sinds de dubbele top rond 417) voordat er sprake zou zijn van uitbodeming.
Na de tweede Black Monday op rij testte de AEX gisteren opnieuw de zone tussen 307 en 310. De zwakte blijft toenemen.
De kans op een diepere correctie - richting in eerste instantie 280 - is groter geworden. Dit is ook het te berekenen koersdoel vanuit een langjarig hoofd-schouderpatroon sinds 2006 (met de neklijn rond de 420).
Cruciale fase
Wanneer verandert de situatie? We bekijken niet alleen de trend, maar houden vooral een eventueel omkeermoment in de gaten. Voordat de AEX namelijk een trendmatige verbetering laat zien, moet de index procentueel een forse stijging laten zien (tot boven de dalende toppenlijn rond 355).
Dit omkeermoment moet onder andere bevestigd worden vanuit enkele technische indicatoren (zoals een crossing in de MACD) of een positieve candlestructuur. Voor de huidige ernstige verzwakking is de daling tot onder de 350 punten cruciaal geweest.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Nieuwe aanval
Op het 350-niveau ligt namelijk het laatste belangrijke Fibonacci-retracementniveau (61,8%) tussen de bodem van 2003 en de top van vorig jaar. Het verleden heeft laten zien dat een belangrijke bodem altijd wordt gemaakt in tijden van overdrijving, extreem negativisme en capitulatie, en dat is de fase waarin de AEX zich bevindt.
Het is echter onmogelijk om het precieze omkeermoment te voorzien. Vorige week gingen wij nog uit van mogelijk bodemvorming boven de zone tussen 307 en 310, waarna de AEX een nieuwe aanval kon doen op minimaal de 350 en mogelijk zelfs de dalende toppenlijn.
Na een zwakke pullback, nemen de kansen nu toe op een verdere daling richting de 280. Alleen als de AEX in de komende dagen uitbodemt boven de zone 307-310 en hierna positieve signalen vanuit de technische indicatoren worden gegeven, mag pas worden uitgegaan van een belangrijke bodem.
Kort en hevig
Er is dus een enorme procentuele stijging van de AEX nodig voorat er sprake is van een technische trendmatige verbetering. In eerste instantie moet de horizontale weerstand op 350 opwaarts worden gebroken met bevestiging boven de dalende toppenlijn rond de 355. Deze toppenlijn is bij de dubbele top rond de 417 gestart.
Wij zoeken dus met name naar een omkeermoment. Vanuit de candlestick-theorie kan het gaan om een island reversal of bullish engulfing (om er enkele te noemen). Vanuit het verleden is bekend dat een capitulatiefase (zoals de huidige fase) over het algemeen kort maar wel zeer hevig is.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Minder verkopers
Andere omkeerpatronen zoeken we met name in de technische indicatoren. Binnen de RSI is er nog steeds sprake van positieve divergentie (hogere bodem in de RSI en lagere bodem in de AEX). Dit houdt in dat er nog steeds geen sprake is van een oversold-conditie maar dat de verkoopbereidheid wel afneemt.
Zo'n situatie kan wel enige tijd aanhoudenn voordat dit tot uitdrukking komt in de onderliggende index. Daarnaast bekijken we vooral de MACD. Deze noteert weer op zeer lage niveaus (na een vrije val) maar maakt tot op heden nog geen aanstalten voor een positieve crossing.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Vrije val
Ook de VIX is in een extreme aanbeland. Vanuit het verleden weten we dat deze overdrijvingen geen weken aanhouden. Wel geeft dit aan (inclusief nieuwe hogere toppen) dat het negativisme nog zeker niet uit de markten is.
Het is onmogelijk om het precieze omkeermoment aan te geven. Na de bewegingen van de afgelopen twee dagen (lagere top en vrije val gisteren) is de kans op een bodem onder de 307, maar nog wel boven de 280 groot. De ruimte tussen deze twee niveaus is zo groot dat wij opnieuw een vrije val verwachten onder de 307.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Bas Heijink & Ruurd Haan zijn verantwoordelijk voor de visie op basis van Technische Analyse binnen ING Bank Private Banking. Heijink is Senior Salestrader en Haan is Manager van de Centrale Salestrading Desk. De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling op basis van Technische Analyse waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank NV is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling. Klik hier om een reactie aan de auteurs te sturen.