Een tweede capitulatiefase is bezig en deze is zelfs groter dan de vorige. Nadat de AEX enige tijd geleden de belangrijke horizontale zone tussen 374 en 378 doorbrak, verwachtten wij een snelle vrije val.
Deze vrije val leek tot gisteren te keren rond ons eerste koersdoel op 350. Dit lag in de steunzone tussen 340 en 350. De kans op een opwaartse doorbraak in de komende weken leek reëel, als de AEX een dubbele bodem of een hogere bodem zou maken boven de 350.
De situatie is sinds gisteren ingrijpend veranderd. Een directe neerwaartse doorbraak door de 350 gaf een nieuw verkoopsignaal richting de eerstvolgende steun op 307. Dit niveau is mogelijk zelfs het koersdoel van een groot (maar niet mooi) hoofd-schouderpatroon rond de 280.
De vraag is nu of de AEX één van deze niveaus precies zal testen.
Nieuwe impuls
Het lastigste in deze markt is timing en de bepaling van de nieuwe, belangrijke langetermijnbodem. Het is zoeken naar een positieve draai in de technische indicatoren of een omkeerpatroon, zoals het eerder aangegeven bullish engulfing-patroon.
Sinds de bodem uit 2003 en de top van vorig jaar is de ">Fibonacci-techniek toe te passen, waarbij het laatste (61,8%) niveau rond de 350 punten lag. De neerwaartse doorbraak van dit niveau gaf een nieuw verkoopsignaal en is zeer negatief.
Toch weten we uit het verleden dat belangrijke bodems altijd gemaakt worden in een periode van enorme dalingen, negativisme en capitulatie. De AEX zit na de neerwaartse doorbraak door de zone tussen 374 en 378 nog steeds in deze fase, die een nieuwe impuls kreeg door de niveau's onder de 350 gisteren.
Onopvallend patroon
Op de weekgrafiek is te zien dat er maar weinig aanknopingspunten zijn voor eventuele steunniveaus. De eerst mogelijke steun is een horizontale langetermijnsteun rond de 307. De tweede horizontale steun ligt rond de 280. Dit niveau komt overeen met een hoofd-schouderpatroon die sinds begin 2006 is ontstaan.
Dit patroon is niet echt opvallend van vorm en voldeed niet aan de vereiste van een enorme toename in het volume bij de neerwaartse doorbraak van de neklijn. Deze neklijn ligt overigens rond de 420 punten. Het te berekenen koersdoel ligt 140 punten lager (560 - 420) en dus rond de 280 punten.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Kort en hevig
Voordat het technische beeld verbetert is er zowel op lange als op korte termijn een enorme stijging nodig van de AEX. Het is de vraag of het verstandig is om op een positieve uitbraak te wachten voordat u nieuwe longposities inneemt, omdat het hier om een grote procentuele afstand gaat.
De parallel dalende toppenlijn en de horizontale dubbele top liggen namelijk rond de 420 of iets hoger. Voor de kortere termijn zal een opwaartse doorbraak door de dalende kortetermijntoppenlijn nodig zijn voor verbetering. Die momenteel rond de 365 ligt.
Bevestiging is nodig boven het voormalige uitbraakniveau tussen 374 en 378 om definitief te kunnen spreken van van een belangrijke langetermijnbodem. Een capitulatiefase duurt over het algemeen kort en is zeer hevig. Het is dus belangrijk om omkeerbewegingen te onderkennen of een draai in de technische indicatoren.
Boven de 307
Wij houden u op de hoogte zodra deze patronen te zien zijn. Wel willen wij meegeven dat belangrijke bodems vanuit het verleden vaak niet op voormalige steunniveaus zijn gevormd tijdens een capitulatiefase. De kans bestaat dat een bodem gevormd wordt boven de 307 of ergens in de zone tussen de 280 en 307.
Op dit moment zijn er echter veel te weinig aanknopingspunten. Onze voorkeur gaat overigens uit naar de plaatsing van een bodem boven de 307 punten. Dit naar aanleiding van de procentuele daling en na meer dan twee dagen van totale capitulatie in de markt.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Dalingspotentieel
De technische indicatoren wijzen ook nog op meer dalingspotentieel voor de AEX. Vanuit het volume is tot op heden nog niet veel op te maken. Zowel de positieve dag van meer dan 8% als de afgelopen twee dagen gingen gepaard met hoge volumes. Pas als het volume op een negatieve dag opdroogt, kan dat een eerste indicatie van uitbodeming zijn.
De MACD bevindt zich nog steeds in een negatieve fase, waarbij in de komende dagen natuurlijk nog wel de kans bestaat op de vorming van een hogere bodem. Er is echter een positieve crossing op deze lage niveaus nodig voor een koopsignaal in de AEX.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Aanstaande draai
Opvallend is dat de RSI nog steeds in een stijgende trend zit en boven een oversold-conditie. Vanuit deze techniek is er nog steeds sprake van positieve divergentie (lagere bodems in de AEX en hogere bodems in de RSI). Dit zou de derde hogere bodem zijn.
Zolang de RSI niet meer in een oversold-conditie komt in de komende dagen, wijst dit ook op een aanstaande draai in de AEX. Als laatste spuit de VIX(volatiliteitsindicator) naar zeer hoge niveaus die we de laatste jaren niet meer hebben gezien.
Over het algemeen blijft deze indicator niet heel lang op extreem hoge niveaus hangen. Maar ook hier geldt dat een precieze top in de VIX en daarmee de bodem in de indices niet precies te timen zijn in een dergelijke niet veel voorkomende capitulatiemarkt.
Klik op de grafiek voor een grote versie
Bas Heijink & Ruurd Haan zijn verantwoordelijk voor de visie op basis van Technische Analyse binnen ING Bank Private Banking. Heijink is Senior Salestrader en Haan is Manager van de Centrale Salestrading Desk. De informatie in deze column behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling op basis van Technische Analyse waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren. ING Bank NV is verantwoordelijk voor het uitbrengen van de hierboven opgenomen beleggingsaanbeveling. Klik hier om een reactie aan de auteurs te sturen.