Het is precies zeven jaar geleden dat de bodem van huidige bullmarkt op de borden werd gezet, op 9 maart 2009. De meeste aandelenindices zitten nog steeds in die bullmarkt. Ik zag gisteren in een stukje van Arend Jan dat er sprake zou zijn van de eerste bearmarkt sinds die bodem.
Vaak wordt gerefereerd aan een bearmarkt zodra er sprake is van een daling van meer dan 20%. Ik ben het daar niet mee eens, het gaat om de trend. Overigens klopt de 20%-redenering niet: in 2011 viel de AEX ook ruim 25% terug. Het is de tweede keer dat de AEX meer dan 20% daalt sinds begin 2009.
Zolang er in het langetermijnbeeld een patroon is van stijgende bodems en stijgende toppen (vooral de bodems zijn belangrijk) dan is de stijgende langetermijntrend intact. Veel indices hebben tijdens de langdurige correctieve fase hun stijgende bodemlijn benaderd of precies getest.
- De DAX en de Stoxx Europe 600 testten deze lijn in februari precies.
- De S&P 500, Nasdaq 100 en de SOX bleven hier nog ruim boven.
De AEX is een van de weinige indices die kortstondig onder deze lijn brak en daarbij het 38,2%-Fibonacci-retracementniveau testte. Zoals u weet was naar mijn mening pas sprake van een langere bearmarkt zodra de AEX structureel onder de 366 (bodem oktober 2014) zou blijven.
Daggrafiek AEX
Klik op de grafiek voor een grote versie
Einde correctie
Kortom de stijgende langetermijntrends zijn intact gebleven en in de afgelopen weken kwam er een einde aan de langere correctieve fase in de aandelenmarkten. Een dalingsfase die vergelijkbaar is qua tijd en diepte met 2011.
In de eerste maanden van dit jaar werden belangrijke bodempatronen in de maandgrafiek geplaatst, twee enorme hammers. Verder was er sprake van positieve divergentie. Het belangrijkste eindsignaal was de opwaartse doorbraak door de sinds november dalende toppenlijn.
Veel indices lieten een dergelijke doorbraak bijna gelijktijdig zien.
De DAX en de StoxxEurope 600 hebben in de afgelopen dagen een voormalige top getest en te zwaar bevonden. De terugval die momenteel plaatsvindt, zou kunnen resulteren in de vorming van de tweede schouder van een groot omgekeerd hoofd-schouderpatroon. Bij de DAX ligt de neklijn dan bij 9905.
Tijdelijke top
De huidige terugval is dan ook normaal en gezond na de krachtige stijgingen van de afgelopen weken. In slechts enkele weken tijd wist de AEX precies 50% van zijn totale daling vanaf de 505-top in augustus goed te maken. Dit niveau ligt bij 441, gelijk aan de bovenkant van de gap an de eerste handelsdag.
Ik gaf in de afgelopen week al aan dat de kans groot was dat hier een tijdelijke top gevormd zou worden en de AEX een terugtest danwel een tijdelijke consolidatiefase zou laten zien. Vanaf de 378,50 is er nog geen echte en meerdere dagen durende terugval geweest.
Die zou kunnen resulteren in een eerste duidelijke hogere kortetermijnbodem in de AEX. Het kost overigens altijd de nodige tijd voordat de contouren van een nieuwe stijgende middellangetermijntrend zichtbaar zijn, vooral na een zeer krachtige opgaande beweging.
Let op bodempatronen
De consolidatie van de afgelopen vier dagen (432 tot 441) werd gisteren aan de onderkant verlaten. Dit zorgt echter niet voor een verandering in mijn opinie voor de komende weken. Een dergelijke terugval is normaal en er is dan ruimte ontstaat richting de zone 426 tot 427 tot een vorig topje bij 421,50.
Met een dieptepunt van net onder de 430 was de AEX al een eindje op weg naar deze steunpunten. Vanuit de Fibonacci-techniek zou zelfs een terugval naar het 38,2%-niveau tussen de 378,50 en 441 geen enkel probleem opleveren. En dat niveau lig ongeveer gelijk aan het 50-daags gemiddelde rond de 418,50.
Voor de komende dagen moeten we alert zijn op bodempatronen in de daggrafiek. De huidige terugval zal naar mijn mening beperkt blijven en mogelijk in de komende dagen kunnen resulteren in een hogere kortetermijnbodem. Het is echter onmogelijk om aan te geven waar die precies komt te liggen.
De 426 tot 427 en 421,50 zijn slechts volgende steunpunten in het kortetermijnbeeld.
Na deze terugval verwacht ik in de komende week een nieuwe aanval op de 441-weerstand. Een opwaartse doorbraak in de komende tijd en een vervolgbeweging naar de zone 449 tot 451 lijkt in de komende weken het meest realistische scenario.
WTI-terugval is slechts een aanloop
De WTI (olieprijs) testte als laatste gisteren precies de zone 38 tot 38,30 en viel daarna terug. Let op de steunpunten bij 35,75 en eventueel 32,90. Ik verwacht ook hier dat het slechts een aanloopje zal zijn om een volgende opwaartse beweging te maken richting de 43,60 en hoger.
Doel blijft onveranderd 50 tot 51 voor de komende maanden.