De wereldberoemde beursveteraan Art Cashin van zakenbank UBS werd begin deze week door CNBC weer eens gevraagd naar zijn visie op de aandelenmarkt. Cashin wees op de enorme daling in de angstbarometer, de CBOE Volatility Index (VIX), in de eerste week van het nieuwe jaar.
De conclusie van CNBC: ‘Fall in VIX could spark market pullback’. Een dag later: ‘Why VIX’s recent plunge may be bad for stocks’. Voor uw informatie: de VIX daalde vanaf een koersniveau van 23,23 op 28 december met ongeveer 40%(!) naar 13,64 eind vorige week. De koersgeschiedenis suggereert dat zulke grote koersdalingen in de VIX worden gevolgd door zwakte in de aandelenmarkt.
De Bespoke Investment Group heeft uitgerekend dat in de negen perioden waarin de VIX meer dan 30% in vijf handelsdagen daalde, het gemiddelde koersresultaat op Wall Street in de weken erna negatief uitpakt met een daling van 1,51%. In de eerste maand verliest de S&P 500 index gemiddeld 0,27% en in de drie maanden daarna gemiddeld 2%. Een goede aanleiding om negatief te zijn?
VIX index (boven) + S&P 500 index (onder) vanaf 1991 + koersdalingen > 30% in VIX in 5 dagen tijd
Klik op de grafiek voor een grote versie
5% potentieel
De koers van 13,49 werd voor het laatst gezien op 17 augustus vorig jaar bij een S&P 500 slotnotering op 1418,60. Krap een maand later noteerde de S&P 500 index 3,3% hoger op 1465,77 (= 14 september). Amerikaanse aandelenbeleggers voelen zich gerustgesteld na het bereiken van een akkoord ter vermijding van het begrotingsravijn.
Bij een actuele indexstand op 1472,30 moeten we terug naar maart t/m september 2000 en april t/m december 2008 voor vergelijkbare beursniveaus. De koersgrafiek toont aan dat er nog circa 5% aan opwaarts koerspotentieel bestaat voordat er een belangrijke weerstandgrens wordt bereikt.
Uit de koersgrafiek blijkt ook dat de VIX in de genoemde perioden boven 15 noteerde, maar dat er ook jaren zijn geweest waarin de VIX voortdurend nog lagere niveaus heeft opgezocht richting 10. De VIX-index kan dus verder omlaag.
Paniekvlagen
De VIX is met name een bruikbare indicator in tijden van paniek, die overigens doorgaans een tijdelijke emotionele staat van disbalans zijn. Permanente paniekfasen zijn schaars. De VIX-index kan dan ook beter gebruikt worden als indicator in tijden van paniekvlagen.
Zoals tijdens de Aziecrisis in 1997, de Roebelcrisis in 1998, de eerste Nasdaqminicrash in het voorjaar van 2000, de terroristische aanslagen in september 2001 en andere fasen, waarin de VIX even boven de 35 noteerde (en de conditie voor een paniekbodem dichterbij brengt).