Zelf pensioen opbouwen? Een pensioen regelen in 7 stappen

U bouwt geen pensioen op, u heeft een pensioengat of wil simpelweg zelf een goed pensioen regelen. Goed nieuws! Iedereen kan tegenwoordig zelf pensioen opbouwen.

Via een lijfrente kunt u in de 3e pijler zelf een eigen pensioen opbouwen. Dit is niet alleen verstandig, maar ook voordelig. De belastingdienst betaalt middels de jaarruimte namelijk mee aan uw pensioenopbouw. In dit artikel leggen we in 7 stappen uit hoe u de beste pensioenrekening vindt. 

 Met de volgende 7 stappen kunt u zelf pensioen gaan opbouwen:

1. Bekijk uw pensioenopbouw via mijnpensioenoverzicht.nl 
2. Bereken uw jaarruimte
3. Bepaal hoeveel pensioen u wilt opbouwen
4. Bepaal de (maandelijkse) inleg
5. Kies voor beleggen
6. Kies voor Box 1 en/of Box 3
7. Kies de beste pensioenbeleggingsrekening 

Hoe werkt het pensioenstelsel 

Allereerst leggen we in het kort uit hoe het pensioenstelsel werkt in Nederland. Pensioen kunt u opbouwen in 3 pijlers: 

1. AOW
   Dit is het basispensioen (betaald door de staat) voor werkende Nederlanders
2. Pensioen via werkgever
   Dit is het deel wat u opbouwt via uw werkgever. Pensioenopbouw is voor een groot deel van de werkenden een onderdeel van de arbeidsvoorwaarden. 
3. Eigen pensioenaanvulling
   Alle fiscaal aantrekkelijke spaar- en beleggingsgelden die u zelf voor uw pensioen opbouwt (lijfrenten, koopsommen, levensverzekeringen). 

De drie pensioenpijlers bij elkaar zijn uw oudedagsvoorziening. Deze drie pijlers worden ook zo door de overheid benoemd. Onofficieel is er ook nog de 4e pijler: uw vermogen, huis en andere middelen die u niet per se voor pensioen heeft belegd maar natuurlijk wel deel uitmaken van uw voorziening van de oude dag. Met deze kennis kunt u aan de slag met het stappenplan. 

Voor wie is zelf pensioen opbouwen interessant? 

• Als zzp’er of zelfstandig ondernemer bouwt u geen pensioen op
• Als u een werkgever heeft zonder (of met een kleine) pensioenregeling
• Als u een pensioengat heeft door niet of weinig werken 
• Als u niet vertrouwt op bestaande pensioenvoorzieningen 

Stap 1. Bekijk uw pensioenopbouw via mijnpensioenoverzicht.nl

Uw pensioenopbouw in kaart brengen kon vroeger een heel gedoe zijn. Tegenwoordig is het erg eenvoudig om via mijnpensioenoverzicht.nl inzicht te krijgen in wat u heeft opgebouwd. Inloggen kan met de DigiD.

Op mijnpensioenoverzicht.nl is helaas nog geen koppeling met de 3e pijler-producten zoals lijfrenten en koopsommen. Als u zelf pensioen opbouwt via een lijfrente of koopsom moet u die opbouw erbij optellen om een volledig beeld te krijgen. 

• 1. Pijler 1: uw AOW
  Hier ziet u wat u opgebouwd heeft aan AOW bij de overheid.  
• 2. Pijler 2: uw pensioen
  Hier ziet u bij welke werkgevers u nu pensioen heeft opgebouwd.
• 3. Via “mijn pensioen straks” kunt u ook een beeld krijgen van wat u straks kunt verwachten aan uitkering bij pensionering. Let op! Dit is een verwachting, zeker geen garantie. 
• 4. Bij “vooruitblik” krijgt u een beeld van de pensioenuitkering in een verwacht scenario. Nog handiger is dat er ook een schatting wordt gegeven van uw uitkering als het tegenzit of meezit. 

Heeft u een partner, dan kunt u ook gezamenlijk inloggen om de gezamenlijke pensioenopbouw bij elkaar op te tellen.  

Stap 2. Bereken uw jaarruimte

Als u geld opzij zet voor een pensioen, dan betaalt de fiscus daaraan mee. Tot een bepaald maximum. Dit is de jaarruimte. Over de jaarruimte hoeft u geen inkomstenbelasting te betalen op dit moment. Dat levert een direct voordeel op dat kan oplopen tot duizenden euro’s per jaar. De inkomstenbelasting wordt uitgesteld tot na uw pensionering, dan betaalt u ook een lager tarief.

Op belastingdienst.nl kunt u controleren welke jaarruimte u nog heeft dit jaar. De jaarruimte is erg interessant om een eigen pensioen op te bouwen. Hier leggen we uit hoe dit werkt.

De jaarruimte van dit jaar wordt berekend op basis van wat u vorig jaar heeft verdiend. In een rekenvoorbeeld voor iemand die nog geen pensioen opbouwt en geen ondernemer is ziet de formule er als volgt uit:

(Bruto salaris - AOW Franchise) * fiscale ruimte = jaarruimte

Voorbeeld:  Stel dat u vorig jaar €60.000 heeft verdiend. In 2020 is de AOW franchise €12.472. Deze wordt in mindering gebracht omdat u al een AOW-uitkering ontvangt. Over het inkomen boven de AOW franchise mag u 13,3% fiscaal vriendelijk opbouwen. Dit wordt ook wel het pensioengevend salaris genoemd. In dit voorbeeld is dit de jaarruimte:

(€60.000 - €12.472) *13,3% = €6.321

Dit is een iets versimpelde versie van de formule. Wanneer u al pensioen opbouwt, moet u ook rekening houden met de opbouw bij de huidige werkgever. Dit wordt de factor A genoemd. Die kunt u terugvinden op uw Uniform pensioenoverzicht. Dit is ook terug te vinden op mijnpensioenoverzicht.nl.

Sommige ondernemers moeten rekening houden met de Fiscale oudedagsreserve. Voor een volledig beeld is de website van de belastingdienst de beste manier om een goed inzicht te krijgen in de jaarruimte. U kunt het ook uit laten zoeken door een financieel adviseur. Hier kunt u meer lezen over de jaarruimte.  

Tip: geen pensioen opgebouwd in de afgelopen jaren? U kunt de niet gebruikte jaarruimte nog benutten tot 7 jaar terug. Dit noemt de fiscus de reserveringsruimte. Deze kunt u ook op de website van de belastingdienst berekenen.

Stap 3. Bepaal hoeveel pensioen u wilt opbouwen

Door tijdig te beginnen, verzekert u uw oude dag. U wilt uw oude dag waarschijnlijk niet met alleen een AOW-uitkering doorbrengen. Het helpt dan om om na te denken over hoeveel u straks nodig heeft bij pensionering. In deze stap leggen we uit hoeveel u zou moeten opbouwen. 

Hoeveel moet u opbouwen voor een goed pensioen?
Stel, als rekenvoorbeeld, dat u een bruto inkomen van €60.000 per jaar heeft, dat is €5.000 per maand. Als u 70% van dit loon zou willen hebben bij pensionering, dan is een bruto loon van €3.500 nodig. De AOW-uitkering is ongeveer €1.000 per maand. In dit voorbeeld zou u dan zo’n €2.500 euro per maand moeten aanvullen met een eigen pensioenvoorziening.

Wijzeringeldzaken.nl biedt een handige tool die berekent hoeveel u dan per maand zou moeten inleggen op basis van uw situatie. Als voorbeeld tonen we hier een persoon van 35 jaar, die een levenslange uitkering wil na pensionering. Om dit te behalen zou er maandelijks €423 (netto) ingelegd moeten worden.

De berekening betreft een indicatie. Er zijn behoorlijk wat onzekere factoren zoals de AOW-leeftijd, het beleggingsrendement en wat u precies nodig heeft aan inkomen. Toch geeft het een aardig beeld. In dit voorbeeld is een pensioenpot van €355.000 toereikend om het doel te behalen. Voor deze berekening wordt uitgegaan van een rendement van 4%. Belangrijk voor u om te realiseren is dat die 4% een gemiddelde is.

Tip: Bekijk ook de pensioenschijf van 5 van het NIBUD. Bij pensionering heeft u waarschijnlijk ook ander vermogen opgebouwd. Denk aan uw huis, auto en ander vermogen. Deze tool rekent alles handig door.

Stap 4. Bepaal de (maandelijkse) inleg

Heeft u bij stap 2 ontdekt dat u nog jaarruimte over heeft? Goed nieuws. Dan kunt u fiscaal voordelig meer inleggen voor uw oude dag. Maar hoeveel wilt u inleggen? Wat is verstandig en haalbaar gezien uw inkomsten en uitgaven? En hoeveel zou u moeten inleggen om de gewenste uitkering te behalen? Zelf pensioen opbouwen kan soms een flinke puzzel zijn. 

Benut de maximale jaarruimte
Als u de mogelijkheid heeft om de maximale jaarruimte te benutten, is dat natuurlijk erg interessant. De belastingdienst betaalt namelijk mee aan de pensioenopbouw. U hoeft dan nu geen inkomstenbelasting te betalen over de jaarruimte. In ons voorbeeld van stap 2, bij een jaarruimte van €6.321 is de inkomstenbelasting 37,35% en krijgt u naar verwachting €2.361 per jaar terug van de belastingdienst. Over een termijn van 30 jaar is dit een voordeel op de inleg van €70.829! Wilt u de maximale jaarruimte benutten dat gaat dat in dit voorbeeld om een maandelijkse storting van €526. 

Het kan natuurlijk zijn dat u niet de mogelijkheid heeft om een dergelijke maandelijkse storting te doen. Zeker als u zzp’er bent of nog aan het begin van de (ondernemers)loopbaan staat. Dan raden we aan om goed na te denken over welk bedrag u wel kunt missen op maandelijkse basis. U kunt niet vroeg genoeg beginnen.  

Tip: start in ieder geval met zelf pensioen opbouwen! Ook al zijn uw middelen nog niet zo ruim, starten met opbouwen kan ook al met bijvoorbeeld €50 per maand.

Stap 5. Kies voor beleggen

In het voorbeeld van stap 3, waarin iemand nog 34 jaar heeft om pensioen op te bouwen en €423 inlegt, gaat wijzeringeldzaken ervan uit dat u ervoor kiest om te beleggen. Voor Finner is dit niet meer dan logisch.

Van veel klanten horen we nog steeds dat ze - ook voor pensioen - liever zouden willen sparen. Het risico van beleggen zou immers te groot zijn. Maar als u kiest voor sparen loopt u het grootste risico; het risico om uw doelstelling niet te halen. Het levert simpelweg niet genoeg op.

Wij laten dit graag zien via de pensioen-tool van Finner (De uitleg over de berekening en disclaimer vindt u onderaan de tool). 

1. Inleg:
   Bij een eenmalige inleg van €1.000 en een maandelijkse inleg van €423 legt u gedurende de jaren €173.584 in.
2. Sparen:
   Spaart u uw inleg, dan bouwt het op tot €194.731 (zwarte stippellijn). Dit bij een rente van 1%. 
3. Beleggen normaal scenario:
   In een gemiddeld scenario met een rendement van ongeveer 4% (data Finner) komt u uit op €330.386 (blauwe bol). Dit is een verschil van ruim €135.000 ten opzichte van de spaarrente. 
4. Beleggen slecht scenario:
   In het slechtste beleggings-scenario levert het €263.491 op (onderste grijze lijn): aanzienlijk meer dan de spaarrekening. 

Pensioenbeleggen levert op de lange termijn, 15 jaar of meer, vrijwel altijd meer op dan de spaarrekening. Belegt u voor een pensioen, dan is de horizon al snel 20, 30 of 40 jaar. Dan is beleggen een fantastisch middel om uw doelen te behalen. Niet voor niets beleggen Nederlandse pensioenfondsen ook het geld dat ze beheren.

Kiest u toch voor sparen? Dan moet u aanzienlijk meer inleggen om een vergelijkbare pensioenpot op te bouwen. In dit voorbeeld zou u maandelijks zo’n €725 moeten sparen in plaats van €423. In dit voorbeeld zou dat meer zijn dan de belastingdienst faciliteert middels de jaarruimte.

Stap 6. Kies voor Box 1 en/of Box 3

Een belangrijke keuze voor het opbouwen van uw pensioen is hoe u het eigen pensioen fiscaal inricht. In Nederland worden de volgende 3 belastingboxen gehanteerd: 

• Box 1: Belastbaar inkomen uit werk en woning
• Box 2: Belastbaar inkomen uit aanmerkelijk belang
• Box 3: Belastbaar inkomen uit sparen en beleggen

Voor particulieren is het verstandig een keuze te maken of u pensioen wil opbouwen in Box 1 of in Box 3. In onderstaande tabel ziet u de belangrijkste verschillen. 

Als u het moeilijk vindt om te kiezen, dan kunt u ook beide opties kiezen. Dan benut u fiscaal voordeel en behoudt u uw flexibiliteit voor een deel van het vermogen. 

Stap 7. Kies de beste pensioenbeleggingsrekening

Als de keuze is gemaakt voor Box 1-beleggen dan is het tijd om de beste pensioenrekening te kiezen. Op finner.nl/pensioen kunt u eenvoudig een vergelijking maken van alle pensioenrekeningen waarop u kunt beleggen.

Finner biedt geen inzicht in banksparen of verzekeringsopties. Sparen voor het pensioen levert simpelweg te weinig op. Een verzekering afsluiten voor uw pensioen kan nogal een dure optie zijn. Beter is om het risico van beleggen te accepteren over de lange termijn en een passende pensioenrekening te kiezen. Wij helpen u graag de beste pensioenbeleggingsrekening te vinden. 

In de vergelijking krijgt u inzicht in 17 pensioenrekeningen waarop u kunt beleggen. In de linkerkant van de vergelijking kunt u de voorbeeldberekening en de filters aanpassen om tot een keuze te komen. In de vergelijking staan de partijen gesorteerd op alfabetische volgorde. Voor de vergelijking van de partijen geven we nog een aantal tips: 

1. Kijk kritisch naar de kosten.
   Dit zijn de gemiddelde kosten over de geselecteerde looptijd bij de geselecteerde voorbeeldberekening. Kosten hebben grote impact op de pensioenopbouw. 
2. Bekijk profiel.
   Hier ziet u een specificatie van de kosten, de verwachte pensioenopbouw, de rendementen en verdere informatie over de pensioenrekening. 
3. Zelf beleggen of laten beleggen?
   Een belangrijke keuze is of uw zelf wil kiezen in welke producten u belegt, of liever de beleggingskeuzes overlaat aan de partij.
4. Meer info of rekening openen
   Bent u eruit? Dan kunt u bij de partijen waar Finner mee samenwerkt via “meer info” naar het aanvraagformulier op de website van de aanbieder. Wanneer u hier een rekening opent, ontvangt Finner hiervoor een éénmalige vaste vergoeding (voor alle partijen gelijk).

Slim pensioen opbouwen met beleggen? Kies dé best passende partij. Vergelijk alle 20+ aanbieders in NL.

Lees ook: Sparen voor later – begin bijtijds!

Benut uw jaarruimte en laat de Belastingdienst meebetalen aan uw pensioen