Transparantie is belangrijk; het geeft stabiliteit en een sterke basis voor vertrouwen. Het is daarom van belang om waakzaam te zijn bij veranderingen. Het geeft rust als u weet waar u aan toe bent en dat is niet onbelangrijk als het gaat om uw toekomstige financiële situatie of uw oudedagsvoorziening.
De financiële markten en de daarbinnen aangeboden financiële produkten moeten duidelijke regels en een transparante structuur bieden. De regels zijn er, maar ze zijn wel aan allerlei veranderingen en aanpassingen onderhevig. Hierdoor wordt transparantie op de proef gesteld.
De regels kunnen tijdens het spelen van het spel soms zomaar veranderen. Om onaangename verrassingen te voorkomen moet u zich altijd de vraag stellen wat de gevolgen van veranderingen zijn en wat u zou kunnen doen.
Een voorbeeld
Onlangs hebben de Nederlandse verzekeraars de ruimte gekregen om de solvabiliteit soepeler te berekenen. De rente waartegen zij de verplichtingen op lange termijn contant mogen maken is aangepast van 3 naar 4%.
Hierdoor stijgt de solvabiliteit van een verzekeraar. De lange rentes zouden 'ver onder normale' niveaus zijn beland door 'voortdurende uitzonderlijke marktomstandigheden'. Een dergelijke aanpassing zou noodzakelijk zijn om een juister beeld van de solvabiliteit te krijgen.
Er is een vergelijkbare situatie bij pensioenfondsen. De extreem lage rente heeft een nadelig effect op de dekkingsgraad. Een kunstmatige gefixeerde rekenrente van 4,2% wordt waarschijnlijk toegestaan. Deze rente ligt ongeveer 1,5 tot 2% hoger dan de werkelijke rente.
De dekkingsgraden kunnen hiermee tot 10% omhoog worden getild. Bij veel pensioenfondsen betekent dit het verschil tussen een benarde situatie en een normale situatie.
Gevolgen
Deze wijzigingen leveren mijns inziens grotere risico’s op voor deelnemers, die hun pensioen bij verzekeraars hebben ondergebracht. En wellicht binnenkort ook voor bepaalde groepen bij pensioenfondsen.
De problemen bij verzekeraars en pensioenfondsen worden feitelijk door een kunstmatige ingreep verminderd. Pijnlijke ingrepen door uitkeringen te korten of premies te verhogen worden op deze manier vooruitgeschoven.
De kans is groot dat de hogere dekkingsgraden zullen leiden tot teveel uitgekeerde gelden aan de huidige gepensioneerden ten nadele van de nog niet gepensioneerden. Zolang de gerealiseerde jaarlijkse rendementen lager blijven dan de 4 tot 4,2% worden de huidige ontstane tekorten niet ingelopen.
Japan-scenario
Er kan zelfs een dubbele rekening ontstaan als de lage rente blijvend aanhoudt. Dat is het niet ondenkbeeldige Japan-scenario. Dan komen er nog nieuwe tekorten bovenop in de komende jaren bij ongewijzigd beleid.
Het antwoord op de vraag wie deze rekening gaat betalen ligt voor de hand. Kortom, het is belangrijk te beseffen dat er inmiddels vele partijen zijn, die met kunstmatige ingrepen een beter beeld (gaan) geven van de situatie dan in werkelijkheid het geval is.
- Banken, die obligaties op 100% waarderen, terwijl de actuele marktwaarde lager is.
- Verzekeringsmaatschappijen schermen met een hogere solvabiliteit.
- Pensioenfondsen schermen met een hogere dekkingsgraad.
Toch zijn er ook marktpartijen met fondsen, die bezittingen wel waarderen tegen huidige waarde. De beweeglijkheid van markten zorgt weliswaar voor een hogere volatiliteit, maar er wordt wel een duidelijk inzicht in het verloop van de echte onderliggende waarde gegeven.
Wellicht het overwegen waard om zelf een (deel voor uw) oudedagsvoorziening op te bouwen in fondsen, die echt transparantie bieden.