De lange sportzomer is voorbij. Dan kan de echte zomer eindelijk beginnen, zo grapten Fokke en Sukke. Onrealistisch natuurlijk, want het EK voetbal, de Tour de France en de Olympische Spelen lopen naadloos over in de politieke nazomer. De komende weken worden we overspoeld met populistische praatjes van politici die het plotseling goed met ons voor hebben.
SP-leider Emile Roemer is tegen de boete die ons land mogelijk krijgt van de Europese Unie als we in 2013 het tekort met meer dan 3% laten oplopen. Hij stelt niet dat hij de discussie met Brussel zal aangaan. Nee, ik betaal gewoon de boete niet. “Over my dead body”. Op deze manier breng je tegenwoordig je politieke boodschap over. Kijken of u dat ook lukt bij een boete voor te hard rijden of fout parkeren. Voor mij is die test niet weggelegd, want ik bezit noch auto, noch rijbewijs.
Diederik Samsom, leider van de PvdA, het kleine SP filiaal, komt met een heel ander plannetje. Emile zou het graag hebben verzonnen: ABN Amro gaat niet naar de beurs. Toegegeven, dit voorstel maakt onderdeel uit van een breder tienpuntenplan (toevallig, geen 9 of 11, maar precies 10) voor de financiële sector. Over veel van die punten kun je discussiëren, maar ze hebben een zekere logica.
Niet populistisch genoeg
Zo moet er een einde komen aan de bonuscultuur en dient aantoonbaar slecht gedrag bestraft te worden. Ook moet er een bankenbelasting komen en één op flitskapitaal. De kapitaaleisen moeten omhoog en de PvdA is voorstander van een Europese bankenunie. Allemaal leuk en aardig, maar daar win je geen verkiezingen mee. Dus moeten er een paar oneliners in komen.
“Bankbestuurders moeten jaarlijks aan de Tweede Kamer verantwoording afleggen”. Nemen we op in het plan, maar het is toch niet populistisch genoeg, dacht Samson waarschijnlijk. “De rentes zijn te hoog waartegen mensen kunnen lenen”. Ook aardig, maar nog steeds geen unique selling point voor ons programma. Dat is toch meer een Radar- of Kassa-kwestie.
“We houden de ABN Amro in staatshanden”. Dat is hem! Diederik was blij en in een fraai pak met stropdas, bijna als een echte bankenman, presenteerde hij zijn ideeën bij Knevel en Van Den Brink, die in de zomer Pauw en Wittemannetje mogen spelen.
Langetermijnbelangen
Als ABN Amro in staatshanden blijft, hebben we een grote coöperatieve bank (Rabo), een beursgenoteerde bank (ING) en een staatsbank (ABN Amro). Dat is evenwichtig. Waarom dat evenwichtig is, werd volstrekt niet duidelijk. Elk ander willekeurig criterium van onderscheid kan ook worden genomen, zonder enige toegevoegde waarde.
Samsom wil ABN Amro in staatshanden omdat de bankensector zoveel welvaart op het spel heeft gezet. Grappig, de bank moet onder controle van de politiek die, kijk naar Europa, minstens zoveel schuld hebben aan de financieel-economische malaise in de EU. Samsom wil daarnaast zijn staatsbank om de concurrentie in de financiële sector te verbeteren. En: geduldige investeerders zoals de overheid, maar eventueel ook pensioenfondsen, kunnen zo het langetermijnbelang dienen.
Ja, pensioenfondsen en de overheid hebben in de ogen van de PvdA leider een uitstekende reputatie als het gaat om financieel beheer. Zodra deze partijen het heft in handen nemen komt alles goed en worden er alleen maar rationele beslissingen genomen die voor iedereen goed uitpakken.
Oneerlijke concurrentie
De financiële debacles waar overheidsoptreden aan ten grondslag ligt, zijn legio. Of het nu om de aanleg van de metro in Amsterdam gaat of de omvangrijke mislukte subsidies die de overheid in de afgelopen decennia aan het bedrijfsleven gaf. Dat geschiedde ook onder het idee dat de staat het allemaal zo goed wist.
Het slechtste aan het PvdA voorstel is het concurrentieargument. De partij vindt het kennelijk een goed idee dat private banken als ING en Rabo, maar ook SNS, Van Lanschot en Triodos, het moeten opnemen tegen staatsbank ABN Amro. Dat is een staaltje oneerlijke concurrentie waar we helemaal niet naartoe moeten. Het is opvallend dat de PvdA voor de staatsbank pleit onder de noemer: beter bankieren is eerlijk bankieren.
Met het voorstel ABN Amro als staatsbank te laten concurreren met de private sector, verwijdert de PvdA zich wel heel ver van deze eigen slogan. Er zijn de afgelopen jaren veel fouten gemaakt in de bankensector. Het is goed daar lering uit te trekken en het toezicht zodanig aan te passen dat toekomstige misstappen worden vermeden. Maar om met belastinggeld de staatsbankier te gaan uithangen en het bankenlandschap duurzaam te verstoren, is een populistische uitglijder.
Het voorstel is hopelijk snel rijp voor een plekje in het overvolle magazijn van mislukte ideeën, waar we de komende weken mee geconfronteerd zullen worden.