“Let op! Geld lenen kost geld”. Minister van Financiën Jan-Kees de Jager lacht om deze door AFM in 2009 verplichte waarschuwing bij kredietreclames. Afgelopen dinsdag wist de Nederlandse staat een overheidslening met een omvang van drie miljard te plaatsen tegen een rente van 0%. Het betrof weliswaar een korte looptijd van drie maanden, maar het moet toch een prettig gevoel geven op deze voorwaarden de schuld te financieren.
Voor papier met een looptijd van twaalf maanden moest de overheid dieper in de buidel tasten. De rente werd vastgesteld op 0,05%. Nog steeds te overzien…Deze renteniveaus zouden de staat in de verleiding kunnen brengen schuld zoveel mogelijk met korte looptijden te financieren. Immers, voor een tienjarige staatsobligatie betaalt de Jager al gauw 2,25% rente. De totale financieringsbehoefte van de Nederlandse overheid in 2012 is gelijk aan iets meer dan 100 miljard euro.
Door alleen maar kort te financieren kan zomaar 2,25 miljard op jaarbasis worden bespaard. Gelukkig is de staat letterlijk niet zo kortzichtig en kondigt Eric Wilders, agent van Financiën, in zijn Outlook 2012 aan zich juist meer op langer lopende obligaties te richten. De afgelopen jaren werd circa 50 miljard geleend op de kapitaalmarkt. In 2012 zal dat oplopen naar 60 miljard, ten koste van het beroep op de geldmarkt.
Geen leuke nieuwjaarsboodschap
Het argument van Financiën: we leven in onzekere tijden. Door nu minder kort te lenen kan later, als de nood aan de man komt, de geldmarkt ingezet worden om eventuele financieringsproblemen het hoofd te bieden. Oei, is de minister zich aan het voorbereiden op financiële tegenvallers en/of downgradings? Die financiële tegenvallers krijgt de minsister in zijn schoot geworpen door niemand minder dan Nout Wellink.
Onder de slogan “Let op! Geld uitlenen kost geld” had de oud-baas van DNB in een interview met het FD geen leuke nieuwjaarsboodschap voor de minister. De Nederlandse overheid moet er ernstig rekening mee houden dat een deel van de aan Griekenland uitgeleende gelden niet worden terugbetaald. Onplezierig voor de minister. Niet meer voor mij, voeg ik daar terloops aan toe. Onlangs nam ik afscheid van mijn Griekse leningen met een dik verlies. Helaas niet alleen een illusie, maar ook heel wat euro’s armer.
Terug naar de boodschap van Wellink. In eerste instantie ergerde ik mij groen en geel aan de uitspraak van de oud-president. Daar heb je weer zo’n bestuurder die, bevrijd van de last van zijn verantwoordelijke functie, de grenzen van het onfatsoenlijke aftast. Ik heb er alle begrip voor dat hij deze mening heeft, maar het is naar mijn mening onverantwoordelijk gedrag deze mening op dit moment te ventileren. Het draagt niet bij aan het terugbrengen van rust op de financiële markten.
Met de haren
Toch was ik het niet oneens met de stelling van de loslippige ex-bestuurder dat de Griekse financieringsproblemen oplosbaar waren. Door daarnaast de private sector met de haren bij de “Griekse oplossing” (50% afschrijven op staatsleningen) te betrekken is de crisis zich sterk gaan verdiepen, met alle gevolgen van dien. Maar op een ander punt had hij het naar mijn mening weer helemaal mis.
Wellink geeft aan het oneens te zijn met de driejarige liquiditeitssteun van ECB, vooral omdat de nieuwe voorman Mario Draghi heeft aangegeven dat de banken met die steun staatsobligaties kunnen kopen. Het is zo jammer. Ik neem het interview met Wellink van a tot z door, maar hij leest kennelijk míjn columns niet. Want de liquiditeitssteun in combinatie met de aankopen van staatsobligaties door banken is juist een slimme zet.
De Europese financiële instellingen verdienen bijna risicoloos de marge, gefinancierd door de zwakke eurolanden zelf. Deze landen zijn daarmee op hun beurt tijdelijk verzekerd van financiering. Het geeft de gelegenheid definitieve oplossingen, zo deze er nog zijn, voor de eurocrisis te bedenken. Ondertussen moeten wij, u en ik, wat van 2012 zien te maken. Terwijl banken en overheden op verschillende manieren profijt hebben van de crisis, ziet het er voor ons minder gunstig uit.
Met weinig risico de financiële markten opgaan, levert weinig op, hoewel de spaaroorlog wel tot verbeterde rentevergoedingen heeft geleid. Beleggen met risico kan meer opleveren, maar als het fout gaat liggen nieuwe grote verliezen op de loer. Ondertussen dragen we, succesvol belegd of niet, jaarlijks de 1,2% vermogensheffing af. En de discussie over hypotheekrentes (zowel de aftrek als de vermeende hoge tarieven van de banken), daar worden we ook al niet vrolijk van.
Ik hoop van harte dat u zich dit jaar financieel staande houdt, maar wens u bovenal een gezond 2012 toe.