IJzererts doet zijn reputatie van erg volatiele grondstof opnieuw alle eer aan. In de periode van half juni tot eind augustus klom de prijs van een ton erts met een ijzergehalte van 62% (IO62Fe) van 55 naar 80 dollar. Vorige maand volgde dan weer een daling met 21%.
Daarmee was september de slechtste maand voor ijzererts sinds mei 2016. Oktober brengt voorlopig geen beterschap, integendeel. Eerder deze week daalde de ijzerertsprijs voor het eerst in meer dan drie maanden terug onder de grens van 60 dollar.
Chinese productie aan banden
Oorzaak is de bezorgdheid over een lagere vraag uit China. Deze valt samen met een stijging van het aanbod. Het lijkt de centrale overheid in Beijing deze keer menens te zijn met het aanpakken van overproductie en luchtvervuiling.
Deze twee problemen zijn aan elkaar gerelateerd en worden dan ook samen aangepakt. Met name het smogprobleem in het noordwesten van het land tijdens de winterperiode had een dringende aanpak nodig. Daartoe nam China ook vrij ingrijpende maatregelen.
Ongeveer 70% van alle elektriciteit in de regio wordt opgewekt door steenkool. Wanneer het verbruik in de winterperiode fors stijgt, neemt ook de uitstoot toe. Daar komt de vervuilende staalproductie bovenop.
In de provincies Shandong, Hebei en Shanxi wordt de staalproductie in de periode tussen oktober en maart sterk aan banden gelegd. De productiebeperkingen hangen af van fabriek tot fabriek maar kunnen oplopen tot 50%. Volgens schattingen zal China over de hele periode door de beperkingen 30 miljoen ton staal minder produceren. Het is voorlopig onduidelijk of dit zal worden gecompenseerd door een hogere output in andere Chinese provincies.
Toch zijn de Chinese maatregelen niet per definitie negatief voor de staal- en de ijzerertsindustrie. Zo wordt ook de lokale ijzerertsproductie sterk aan banden gelegd. Omwille van de lage kwaliteit en de hoge milieubelasting zal een derde van de mijnlicenties worden ingetrokken. China wil zich verder toeleggen op staal van een hogere kwaliteit. Dit is gunstig voor bedrijven die ertsen met een hoog ijzergehalte kunnen leveren.
Winstmotor
IJzererts is een belangrijke winstbron voor heel wat gediversifieerde grondstoffenbedrijven. In het geval van Rio Tinto stond ijzererts in de eerste jaarhelft zelfs in voor meer dan 80% van de onderliggende winst. Ook voor de kasstromen van BHP Billiton, Vale, Anglo American en Fortescue Metals is de evolutie van de ijzerertsprijs erg belangrijk.
Dit weerhoudt er de grote ijzerertsgroepen niet van om te blijven investeren in extra capaciteit. In Australië werden eerder dit jaar met Silvergrass en Roy Hill twee nieuwe mijnen opgestart. Rio Tinto verscheepte in het derde kwartaal bijna 85 miljoen ton ijzererts. Dit is 9% meer dan in het tweede kwartaal. De komende drie jaar plant de groep tot 1 miljard dollar aan uitbreidingsinvesteringen.
Goldman Sachs verwacht dat de ijzerertsprijs in het vierde kwartaal niet boven de 60 dollar zal uitstijgen. Ondanks de toch wel forse prijsdaling blijft de impact op de aandelen van bovengenoemde bedrijven voorlopig erg beperkt.
Dat komt omdat ook bij deze lagere prijzen de productie van ijzererts nog steeds heel winstgevend is. De gemiddelde productiekosten bij de grote spelers schommelt rond 15 dollar per ton. In sommige mijnen is dit zelfs nog lager. Bij Rio Tinto was de ijzerertsafdeling in de eerste jaarhelft met een marge van 69% op de bedrijfswinst veruit de meest winstgevende.
Ook staalsector wacht af
De impact op de staalaandelen blijft eveneens beperkt, zo leert ons een blik op de recente koersevolutie van ArcelorMittal. Een lagere ijzerertsprijs is in principe ongunstig omdat de groep over verschillende eigen mijnen beschikt.
Toch weegt voor investeerders het vooruitzicht op een lagere Chinese productie blijkbaar zwaarder door. ArcelorMittal heeft de sterkste eerste jaarhelft sinds 2012 achter de rug. Dit was niet zozeer te danken aan de verscheepte volumes maar wel aan de hogere staal- en ijzerertsprijzen. Daardoor ontpopte ArcelorMittal zich tot een kasstroommachine.
Het management stelde de prognoses voor de wereldvraag in de tweede jaarhelft zelfs opwaarts bij. ArcelorMittal gaat nu uit van een stijging met 2,5 tot 3% tegenover een eerdere schatting van 0,5 tot 1,5%. Het herstel aan de vraagzijde van de staalmarkt zet door, maar voorzichtigheid blijft geboden.