Ik liep deze week weer voor de muziek uit; ik had het er maandag al over dat afgelopen vrijdag de laatste
Open Out Cry (OOC) handelsdag op de optiebeurs was. Daarmee vervielen functies bij de beurs en brokers. Foutje, het is morgen pas zover.
Als de beurs alle oud-handelaren hiervan netjes op de hoogte had gesteld, dan had ik die fout zeker niet gemaakt, maar ondanks dat het om een historische dag gaat, weet ik helemaal niets af van enige festiviteiten.
Ik was in de veronderstelling dat het vorige week al zover was, doordat ik vrijdag een presentatie gaf voor een groep mensen, die ook naar de optiebeurs ging. De laatste mogelijkheid om deze nog één keer in zijn oude glorie te zien.
Die goeie ouwe tijd…
Ik ben zelf ooit als vakantiekracht begonnen op de optiebeurs in de Beurs van Berlage. Dit is voor mij dan ook de oude beurs. Na mijn vakantie- en proefperiode ben ik begonnen op de voor mij nieuwe beurs op het Rokin, net toen deze geopend werd. Ik heb er een klein jaar voor een grootbank rondgelopen.
OOC, met de vele fysieke aspecten van de handel, was imponerend. De grootste en brutaalste handelaren met het beste geheugen deden goede zaken. Dit leidde tot grote capaciteitsproblemen in de garage, want de sportauto’s waren niet aan te slepen. Sommigen verdwenen echter snel, toen een slimmere en beter opgeleide generatie handelaren zijn intrede deed.
Wie de grootste en de sterkste was, werd minder belangrijk en veel handel ging zich concentreren in de dealingrooms van de grootbanken. De handel bleef groeien en aangezien bepaalde lieden zich verzetten tegen nieuwe ontwikkelingen moest er wéér verhuisd worden. Door het verdwijnen van hoekmannen en de automatisering kwam er ruimte vrij aan het Beursplein.
Er werd toen een nóg nieuwere beursvloer geopend. Ja, achteraf gezien en gesproken is de optiebeurs altijd een goede klant van de verhuizers en de verbouwers geweest. De vloer vol beeldschermen en schreeuwende handelaren bood meteen leuke plaatjes voor Het Journaal en financiële programma’s.
Voordelen open out cry
Het belangrijkste aan de (OOC) was het fysieke aspect, je kon aan het gezicht van de handelaar vaak zien hoe goed de prijs was en hoe zijn positie was. Er waren ook dominante handelaren die blind gevolgd werden door de meeschrijvers. Als er een trade ticket werd ingevuld, waren er altijd handelaren met een soortgelijke positie als de slimme handelaren, die ze volgden.
Hierdoor was het mogelijk om grotere aantalen te verhandelen, dan je verwachtte. Het zichtbaar zijn van alle affaires had als groot voordeel, dat je met goede lijnen naar de vloer toe alles hoorde wie wat deed en waartegen. Als je een grote speler in de interbancaire markt was (OTC), dan was de markt een open boek voor je en wist je waar de belangen lagen.
Juist door het fysieke aspect kon je ook gebruik maken van anderen hun zwaktes. Als een handelaar met griep op de vloer stond of een zware, liquide lunch had gehad, kon je daarvan profiteren. Het grootste voordeel van OOC-beurzen was dat je in grote stress-situaties gewoon door kon blijven handelen. Je kon de handelaren van het toilet trekken, als je ze nodig had.
Daarmee functioneerde deze markten altijd. Denk aan de crash van 1987. Toen gaven de elektronische beurzen niet thuis wegens storingen en was Amsterdam een van de weinige normaal functionerende markten. Een laatste voordeel van OOC-handel was de gezelligheid en lol die je had, er gebeurde elke dag wel wat. Soms brachten de bezoekers de markt tot leven, bijvoorbeeld een bus jonge studentes.
Stotteren
Nog even een verhaal uit de oude doos: toen ik op de vloer werkte, was er ook een handelaar die, als hij nerveus werd, ging stotteren. Hij had moeite met de letter b. De voertaal op de beurs was Engels. Als een floorbroker een gelimiteerde order van een ander wilde kopen, dan moest hij deze contracten kopen uit het order book - het geheel van alle gelimiteerde orders.
De stotterende floorbroker in kwestie kwam bijvoorbeeld in de crowd (groep handelaren) en wilde dan ook het book kopen. Door zijn spraakgebrek was hij alleen iedere keer weer te laat. Hij riep dan “Bbbbb… buy the bbbbb… book!” Nog voor hij klaar was, riepen de andere market markers in de crowd in koor: “Buy the book!”
Kortom, de market makers waren die arme floorbroker altijd en eeuwig voor. Deze anekdote typeert overigens de hardheid van de handel: ieders zwakte werd genadeloos uitgebuit door de rest. De handelaar in kwestie is overigens snel vanaf kantoor gaan handelen en heeft met de schermenhandel vast geen problemen meer.
Nadelen OOC
De OOC had natuurlijk ook nadelen. Als je een grote, sterke handelaar neerzette als bank of broker, had je in theorie een voordeel en kreeg je meer affaires dan de concurrentie. Het was mogelijk dat één partij vaak fysiek de handel in een fonds domineerde en controleerde. Als deze een prijs gaf, dan ging niemand daar onder zitten. Dit gebeurde vooral in de valutahoek.
Markten waren ook rond bepaalde tijdstippen minder liquide. Denk bijvoorbeeld aan lunchtijd, als de handelaren even van de vloer waren. Bij schermenhandel zien we dit niet, omdat de computers vaak prijzen generen. Het voordeel van OOC was wel dat je in één oogopslag kon zien of de markt liquide was. Immers, dan stond er een grote groep handelaren in een fonds.
De in het verleden gemaakte afspraken tussen handelaren over de verdeling van de handel, is bij schermenhandel moeilijk, zo niet onmogelijk. Juist de anonimiteit kan een kartel gemakkelijk breken. Het grootste nadeel van het OOC-systeem was dat het traag werkte, met alle kansen op fouten van dien:
Bij een order moest er een mannetje gebeld worden,
Deze moest eerst een ticket schrijven,
Hij moest met dat ticket naar de crowd om een prijs te vragen en weer terug naar zijn klant (ondertussen kon de prijs en aantal handelbare contracten weer veranderd zijn),
Na uitvoering moest de broker weer terug naar de telefoon om te vertellen hoeveel contracten hij gehandeld had,
Daarna inbreng in een computer en dan pas dan nam je als handelaar een bijgewerkte positie in.
Schermenhandel
Bij schermenhandel is het normaal dat een handelaar met een klik van de muis zelf grote aantallen kan handelen. Als dat niet lukt, kan hij in een fractie van een seconde direct zijn prijs of aantal wijzigen. Als deze gehandeld worden, worden de contracten direct in zijn positie geboekt. Juist door die snelheid en door het overzicht willen meer partijen krapper stellen.
Immers, de risico’s zijn kleiner en daarom is iedereen tevreden met een kleinere marge (de spread tussen bied en laat). Het nadeel van de veranderde handel is dat een goede OOC-handelaar vaak geen goede schermhandelaar is. Het verbaast mij niet, als hierdoor met name de oude generatie handelaren verdwijnt.
Ondanks de voordelen van OOC vind ik ook al jaren dat bepaalde opties via het scherm beter handelen dan op een beurs. Denk hierbij aan de obligatie-en de valuta-opties. Deze markten voor derivaten en de onderliggende waarde daarvan bevonden zich al jaren in het interbancaire circuit (schermenhandel en over de counter).
Dit is de laatste tijd ook voor aandelen het geval. Juist omdat de onderliggende markt een interbancaire markt is, kunnen de banken en andere participanten theoretisch nu ook eindelijk gemakkelijk de optiemarkt van prijzen voorzien en gemakkelijker arbitreren dan in het verleden. Meer participanten geeft meer volume en meer liquiditeit.
Conclusie
Mede hierdoor zijn de verschillen tussen de bied- en laatprijzen op het scherm nu slechts enkele dubbeltjes en zelfs soms maar enkele centen. Deze spreads konden vroeger gemakkelijk een paar euro zijn. Het publiek is dus de grote winnaar. Of het ook meer gaat handelen, hangt echter meer af van de richting van de markt dan van hoe er gehandeld wordt.
De invoering van de schermen handel is tot nu toe een succes. Je kan sneller handelen en het is mogelijk dat meer partijen gaan handelen in Amsterdamse opties. Je hoeft immers niet meer op de vloer te staan, maar je kan waar ook ter wereld prijzen geven voor alle opties. Hiermee is de gehele wereld een potentiële klant en ook een potentiële market maker.
De beurs moet er alleen voor zorgen dat alle handelsplatformen haarfijn kunnen aansluiten op EuroNext Amsterdam. Ik vraag me ook af, of het goedkoper was geweest, als we al jaren geleden waren gaan samenwerken met de Duitse beurs. Dan was een combinatiesysteem mogelijk geweest, waarbij lange opties, obligaties en valuta’s via schermen waren gegaan en de liquide opties via de OOC.
Tot slot, met het verdwijnen van de OOC is ook weer een voordeel van warrants verdwenen. Deze konden door de kostenstructuur van de beurs al niet meer concurreren met de opties. Nu valt ook nog het voordeel weg, dat je ze snel kon handelen.
Frank van Dongen is het pseudoniem van de bekende Amsterdamse handelaar Cees Smit. Van Dongen schrijft zijn columns op persoonlijke titel. Hij handelt vooral in afgeleide produkten zoals warrants en opties en deze posities kunnen op elk moment veranderen. Privé belegt hij in index- of obligatie-opties en grote fondsen. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op
vandongen@iex.nl.