Er is ooit een belegger geweest die de zwakte zag in het EMS/ERM-systeem (European Monetary System en Exchange Rate Mechanism). Deze belegger werd genegeerd door de politiek tot 16 september 1992. Toen moest het Britse pond een stap terug doen.
Deze belegger was natuurlijk George Soros, die met deze trade 1 miljard dollar verdiende. Sindsdien heeft de beste man een wat meer filantropische inslag gekregen, maar zijn kritiek is er niet minder scherp op geworden.
Nu waarschuwt hij dat de eurozone en de Europese Unie nog maar drie maanden de tijd hebben om de boel van een zekere ondergang te redden. (Sinds schrijven gisteravond is het speechverslag van Soros weggehaald van zijn eigen website, gelukkig is deze link er nog.)
Alhoewel ik het niet 100% eens ben met zijn conclusie zijn er drie in elkaar overlopende punten die ik cruciaal acht voor elke belegger.
Les 1: Economie is geen exacte wetenschap
Zoals ik in deze column ooit heb beschreven staan economen en hun modellen vaak ver van de realiteit af. Om de economische modellen kloppend te maken worden er vaak belachelijke assumpties gemaakt.
Zo is iedere agent rationeel en kan het gedrag van deze agenten geaggregeerd worden om een beeld te vormen over de gehele economie. Een andere gekke assumptie is dat markten perfecte informatie kennen, maar dat is absoluut niet zo.
Verder gaan economen er vanuit dat er altijd een staat van evenwicht wordt bereikt. Maar de realiteit is dat alles perpetueel in onbalans is.
Kortom, de meeste economen, politici, en burgers zijn vergeten dat economie behoort tot de social studies (zeg maar maatschappijleer) en dus geen exacte wetenschap is zoals natuurkunde.
Hierdoor is er veel te veel vertrouwen in economen en hun economische modellen, die toekomstvoorspellende waarde wordt toegedicht. Maar modellen zijn er om dingen te doorgronden, niet om te voorspellen.
Les 2: Perceptie is allesbepalend
De tweede les vloeit, voor een deel, voort uit de eerste: de waarneming van een ieder is per definitie imperfect. Ieder mens heeft zijn eigen specifieke raamwerk waarin zij dingen en situaties beoordeelt. Deze beoordeling, de Soros fallibility, is in feite perceptie.
Het is dus niet de realiteit die de mens ziet, maar de perceptie van de realiteit. Gebaseerd op deze subjectieve waarneming bepaald de mens ook wat haar actie of reactie (reflexivity) gaat zijn op hetgeen wat waargenomen is. Als de waarneming dus imperfect is, zal de actie dat ook zijn.
Aangezien iedereen wat anders ziet en wat anders ertegen doet, ontstaat er een zeer aparte wisselwerking tussen perceptie en actie. En dit is, zeker in de huidige eurocrisis, van cruciaal belang om goed in de oren te knopen (zie: Einde van de euro deel 3).
Les 3: Het draait dus om mensen
De belangrijkste les uit dit alles is dat het om de mens, haar perceptie en haar acties gaat. Brussel, Frankfurt, Parijs of Bonn kunnen de beste plannen maken (niet dat ze die hebben trouwens, maar dat is mijn perceptie) maar als de mens er niet aan wil dan houdt het op.
Zoals ik in deze column heb geconcludeerd, handelen mensen niet altijd in hun eigen bestwil of dat van hun land. Percepties beginnen steeds meer aan kracht te winnen onder de volken in Europa:
- van de dikke Duitse bankier die zijn geld wil
- van de Nederlandse belastinginner die een echte centen (*VPRO woord*) is
- van de luie Griek die zijn luizenleventje niet wil opgeven
- van die corrupte Italianen die alleen oog hebben voor bunga bunga feestjes
- en zo verder
Beleggingstip
Deze percepties, tezamen met de perceptie dat de Europese Unie alles door de strot van de burger duwt, gaan de acties en reacties van mensen bepalen (zie ook: A cunning plan). Het is daarom mijn perceptie altijd geweest dat de eurozone (en daarmee de Europese Unie) geen lang leven beschoren is.
Met deze aanname in het achterhoofd, zou de Nederlandse politiek dus nu volop moeten voorbereiden op het einde van de euro. In plaats daarvan probeert ze koste wat kost de eurozone overeind te houden en daarmee stimuleren ze nu juist de bovengenoemde percepties binnen Europa.
Mijn tip aan beleggers is dan ook om deze percepties en de acties die daaruit voortvloeien in de gaten te houden, want die gaan allesbepalend zijn voor de resultaten van uw beleggingen.