Het paasweekend zit er op. Ook de internationale beursvloeren sloten een dag vroeger de deuren. Beleggers hadden even nood aan een rustmoment, want het is al een uiterst volatiel beursjaar geweest. De superrendementen van de voorbije jaren laten dit jaar duidelijk op zich wachten.
En hoe langer de beurs hapert, hoe groter de kans dat we lager gaan. De onzekerheid onder beleggers neemt nu met de dag toe, en er is niet veel meer nodig om het prille (hernieuwde) vertrouwen onderuit te halen. Beleggers drukken steeds vaker op de verkoopknop van hun portefeuille.
Gelukkig stelt zo’n rustperiode mij in staat om het grotere plaatje nog eens te onderzoeken. Want aan de basis van de twijfelende markt ligt natuurlijk niet de verandering van het jaartal (zoals een seizoenswisseling), maar een diepere fundamentele oorzaak: de beursstijging kwam tot stilstand doordat de Fed haar QE-programma begon af te zwakken.
Grens van 4 biljoen
Op 18 december 2013 om precies te zijn begon de Amerikaanse centrale bank te temperen. En het gaat snel. Vorig jaar kocht de Fed iedere maand voor 85 miljard dollar aan staatsobligaties en hypotheekschuld op van de banken en de overheid.
Momenteel bedraagt het maandelijkse opkoopprogramma nog maar 55 miljard dollar. Volgens ingewijden zou de Fed op het einde van dit jaar helemaal willen stoppen met QE. Zoals het er momenteel naar uitziet, zal de expansie van de balans van de Fed redelijk snel tot stilstand komen.
We hebben zopas de grens van 4 biljoen dollar overschreden.
Op eigen benen
Er zullen de komende maanden nog enkele honderden miljarden dollars aan de Fedbalans worden toegevoegd, maar daarna zou de kraan onverbiddelijk dicht gaan. Dat is natuurlijk de theorie. De praktijk laat al meteen een neveneffect zien.
De beursrally van de afgelopen jaren was immers volledig gestoeld op de monetaire assistentie van de centrale bank. De Fed wil dat de markt op eigen benen verder gaat, maar of ze dat ook gaat krijgen, dat is een ander paar mouwen.
De markt laat zich niet altijd zo simpel sturen, vooral niet als er neerwaartse druk mee gemoeid gaat. Het staat de meeste beleggers immers nog op het netvlies gegrift hoe snel de daling van 2008 ging. Op enkele maanden tijd ging de beurs tientallen procenten lager.
Dat wil de Fed geen tweede keer veroorzaken. Ze zal dus erg zorgvuldig op haar woorden, maar vooral ook op haar daden moeten letten. Ik vermoed dat er nog wel wat rek in het temperingsproces zit. Bijvoorbeeld door een tijdelijke pauze in te lassen. Maar de Fed weet ook dat deze monetaire waanzin een keer moet stoppen.
Vijf biljoen
Ik vermoed dat de Fed een denkbeeldige streep in het zand heeft getrokken bij de kaap van 5 biljoen dollar. De echte vraag is dan ook: als de Fed definitief stopt met QE, zullen beleggers op eigen houtje de beursrally in stand kunnen houden? We moeten het verdict moeten afwachten.
Ik denk echter dat de Fed nog wat andere kaarten achter de hand heeft om de nieuwe dollars die ze de voorbije jaren creëerde, ook effectief aan het werk te zetten. Het merendeel staat immers geparkeerd bij de Fed. De Fed zou bijvoorbeeld een hogere rente kunnen aanrekenen op haar deposito’s.
Vandaag wordt de banken nog amper iets aangerekend. Als dat nieuwe geld via het fractionele banksysteem in het systeem wordt gepompt, dan kunnen de markten uiteindelijk nog veel hoger. Maar ook dergelijke trajecten zijn niet zonder risico voor de Fed.
Nu kan de Fed nog in bepaalde mate sturen waar het geld naartoe gaat. Eens het geld de Fed-balans verlaat, zoekt het geld zijn eigen uitweg, meestal die van de minste weerstand. En er is geen zekerheid dat die weg opnieuw langs de beurs loopt.
Voorzichtig met aandelen
Kortom, onzekerheid troef met dit nieuwe beleid van de Amerikaanse centrale bank. De stopzetting van de nieuwe liquiditeiten kan de geldstroom naar de beurs doen opdrogen, waardoor een forse correctie dreigt.
Anderzijds, als de Fed geld blijft pompen, riskeert ze op termijn een uit de hand lopende inflatie. Ook dat is een slecht scenario voor de aandelenmarkten. Het duurzame scenario voor aandelen – een correctie gevolgd door een nieuwe uitbraak – lijkt steeds meer uitdagingen te ondervinden.
Ik blijf daarom voorzichtig voor de beurzen in de komende periode. Het enige wat mij momenteel echt zou overtuigen om opnieuw positief te worden over aandelen, is een krachtige opwaartse uitbraak op alle niveaus. Wellicht kan enkel Janet Yellen hier nu nog voor zorgen. Tot die tijd is cash echter king.