Stiglitz: Jerome Powell moet weg

Op alle beslissende momenten heeft Jerome Powell, president van de Federal Reserve, getoond niet aan te voelen wat het land nodig heeft. Daarom moet hij weg. Dat vindt de vooraanstaande Amerikaanse econoom en Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz.

"Er is binnen de Fed een geschiktere kandidaat te vinden dan Powell", schrijft hij in een opiniestuk op Project Syndicate.

President Biden moet een keuze maken over de benoeming aan de top van de Fed, misschien wel de machtigste positie in de wereldeconomie, in een tijd dat het land tot op het bot verdeeld is.

Een verkeerde keuze kan grote gevolgen hebben. Alan Greenspan en Ben Bernanke faalden in het reguleren van het bankensysteem, wat de weg vrijmaakte voor de ergste wereldwijde economische neergang in 75 jaar. Die crisis en de reactie van beleidsmakers erop hebben verstrekkende politieke gevolgen gehad. De ongelijkheid is verergerd en onrust in de maatschappij is toegenomen.

'Dat hoorden we 25 jaar geleden ook al'

"Natuurlijk, er zijn genoeg argumenten waarom Jerome Powell moet worden herbenoemd. Het zou verbindend werken en de geloofwaardigheid van de Fed versterken. 'Continuïteit en ervaring zijn nu belangrijk', dat hoorden we 25 jaar geleden ook al bij de desastreuze herbenoeming van Alan Greenspan. Ronald Reagan maakte korte metten met deze argumenten toen hij Paul Volcker in 1987 geen nieuwe termijn gunde", aldus Stiglitz.

Economische beleidsvorming vereist een zorgvuldige afweging. Hoe belangrijk is inflatie versus banen en groei? Hoe zeker kunnen we zijn dat markten op zichzelf efficiënt, stabiel, eerlijk en concurrerend zijn? Hoe bezorgd moeten we zijn over ongelijkheid? 

'Democraten hebben gelijk'

Democraten en Republikeinen hebben altijd heldere maar duidelijk verschillende visies op deze zaken gehad. Stiglitz vindt dat de Democraten gelijk hebben, dat ze zich meer zorgen maken over de gevolgen van werkloosheid. De crisis van 2008 heeft aangetoond dat vrije markten niet efficiënt zijn, noch stabiel.

Bovendien weten we dat gemarginaliseerde groepen een kans krijgen en dat de loonverschillen kleiner zijn geworden in tijden dat de arbeidsmarkten krap zijn.

Enorme uitdagingen voor de Fed

De Fed staat de komende jaren voor grote uitdagingen. "Neem de inflatie en wat eraan gedaan moet worden. Is inflatie een tijdelijk gevolg van de coronacrisis? En wat te denken over de Afro-Amerikaanse werkgelegenheidsgraad, die nog steeds niet is hersteld tot het niveau van vóór de pandemie? Is een verhoging van de rente (en dus de werkloosheid) niet een erger middel dan de kwaal?"

Vergelijkbaar met 2008 zijn er nu aanwijzingen voor een nog grotere verkeerde prijsstelling van activa die verband houden met klimaatverandering. Wat moet de Fed daaraan doen?

Powell vindt klimaat niet zijn taak

Powell is niet de man, meent Stiglitz. Hij zat fout met het steunen van de deregulerende agenda van Trump, waardoor de financiële gezondheid van de wereld in gevaar kwam. En zelfs nu is hij terughoudend om het klimaatrisico aan te pakken, hoewel andere centrale bankiers over de hele wereld dit tot het bepalende probleem van de komende decennia verklaren.

"Powell vindt dat niet behoren tot het mandaat van de Fed, maar zijn taak is te zorgen voor financiële stabiliteit. En daar is geen grotere bedreiging voor dan klimaatverandering", vindt Stiglitz.

Welvaartsongelijkheid

De Fed is ook verantwoordelijk voor het goedkeuren van fusies in de financiële sector. Daar is Powell ook niet sterk in, hij zag nergens een gevaar. En dat is het laatste wat de economie op dit moment nodig heeft. Een flagrant gebrek aan concurrentie en het ontbreken van adequate regelgeving zorgen nu al ervoor dat het aanbod van financiering voor kleine bedrijven afneemt en de dominante spelers meer mogelijkheden krijgen om te profiteren.

Welvaartsongelijkheid is eigenlijk geen zaak van de centrale bank. Maar feit is wel dat het beleid van de Fed hierop grote impact heeft, evenals een zwakke handhaving van de Community Reinvestment Act leidt tot een diepere concentratie van marktmacht.

Ere wie ere toekomt, of…?

Verdient Powell dan niet de eer voor de aanpak van de pandemie? Nee, vindt Stiglitz, want elke tweedejaarsstudent weet dat hij het monetaire beleid niet moet verstrakken, noch de rente verhogen tijdens een recessie.

Verder heeft Powell weinig oog voor volledige werkgelegenheid. De staat van dienst van Powell bij verkrappen van het monetair beleid is ook niet om over naar huis te schrijven. Stiglitz moppert dat Trump al vier jaar het vertrouwen in de Amerikaanse instellingen heeft aangetast. En nu komt daar het risico bij dat het vertrouwen in de integriteit van de Fed nog verder wordt ondermijnd onder leiding van Powell.

Te veel macht bij de voorzitter

"De Fed zou boven de politiek verheven moeten zijn, vergelijkbaar met het Hooggerechtshof. Maar sinds Bush v. Gore weten we tenminste dat dat niet waar is."

"De Fed wordt verondersteld onafhankelijk te zijn, maar Powell en Greenspan, die de dereguleringsagenda van hun partij volgden, maakten duidelijk dat dit niet het geval was. De macht is te veel geconcentreerd bij de voorzitter, dat is anders bij het Hooggerechtshof. Het is de voorzitter van de Fed die beslist wat er moet worden gestemd en welke kwesties moeten worden vertraagd of versneld."

Brainard als ideale kandidaat

De VS hebben een Fed nodig die zich oprecht inzet voor een stabiele, eerlijke, efficiënte en concurrerende financiële sector. Wie denkt dat we kunnen vertrouwen op vrije markten, of dat de regelgeving al te ver is gegaan, ziet het niet goed. "We hebben iemand nodig met een diep begrip van economie en die de waarden en zorgen van Biden over zowel inflatie als werkgelegenheid deelt."

Biden hoeft niet ver te zoeken om iemand te vinden die zich al bewezen heeft, stelt de econoom. "Lael Brainard maakt al deel uit van de Fed, waar ze haar competentie heeft getoond en het respect van de markten heeft verworven. Zij is de ideale Fed-voorzitter die continuïteit handhaaft en de markten niet opblaast, maar de economische en sociale agenda van de president van de VS deelt."

Lees ook: 'Oplaaiende inflatie dwingt Fed tot eerder renteverhoging'