Vandaag plaatst IEX.nl voor de tweede keer een column die zijn oorsprong had op een van onze forums. Deze keer is het artikel geschreven door Le Sabre.
Heeft u ook meer dan gemiddeld onderzoek gedaan naar een aandeel of index? Wilt u ook een gastcolumn schrijven? Stuur dan een e-mail naar redactie@iex.nl
Niek den Tex
Een waarschuwing vooraf: deze analyse is koren op de berenmolen. Toch verzoek ik de optimisten - zelfs de onverbeterlijke - niet meteen af te haken. Lees het, doe er uw voordeel mee of verketter mij straks, als blijkt dat de markt lering trekt uit de geschiedenis en een andere weg inslaat.
Beleggers hebben de neiging om zichzelf in de waan van de dag te verliezen. Koersschommelingen binnen een relatief korte periode worden vaak als leidraad gebruikt bij lange termijn aan- en verkoopbeslissingen.
Al te gemakkelijk verliezen deze beleggers daarbij het grote plaatje uit het oog. Ik breng hieronder eerst de weekgrafiek van de AEX onder de aandacht. U ziet een grote hoofd-schouder met een kop op 700 en de neklijn net onder 400.
Tussen 70 en 700
In juli 2002 werd deze neklijn doorbroken, waarna nog twee pogingen werden gedaan om de formatie ongedaan te maken. De laatste poging in december 2001 strandde op AEX 370 en kan worden beschouwd als de finale pullback. Voor beleggers was dit de laatste kans om hun de aandelen tegen een redelijke prijs van de hand te doen.
Het koersdoel voor de AEX op grond van deze hoofd-schouder is 70 tot 100. Dit lijkt onwaarschijnlijk en is voor velen moeilijk te begrijpen. Plaats ik deze zone in een groter perspectief, dan is dit een niveau waar beleggers in 1991 niet raar van opkeken. Drie jaar geleden werd je weer voor gek verklaard, als je durfde te reppen over een koersdoel van 400.
In maart van dit jaar bereikte de AEX op 218 een koers uit 1995, die een jaar eerder door het gros van de beleggers en analisten voor onmogelijk werd gehouden. In 1991 kon ook bijna niemand zich voorstellen dat de AEX in het jaar 2000 700 kon bereiken. Als de klim van 100 naar 700 wel mogelijk is, waarom kan daling van 700 naar 100 dan niet?
Hocus-pocus? Abracadabra?
Dat is niet leuk, maar sluit het niet uit. Behalve de hoofd-schouder heb ik ook het grote dalende trendkanaal van de berenmarkt van de afgelopen jaren in de grafiek aangegeven. Dit belangrijke kanaal kon met het bereiken van de bodem in maart 2003 pas definitief worden getrokken, maar wie lef had schetste dit kanaal al in mei 2002.
Toen ketste de koers op 530 af en kon de weerstandslijn worden bepaald. De durfal trok in de grafiek een evenwijdige steunlijn onder de bodem van september 2001 en was daardoor een jaar later niet verrast dat de AEX in de buurt van de 220 een tussentijds dieptepunt bereikte: de index deed niets anders dan afketsen op de steun van het vóóraf bepaalde trendkanaal…
Misschien lijkt het een beetje op toveren, maar dat is het niet. Het is vooral een kwestie van goed opletten, goed analyseren en het lef hebben om ook wat verder vooruit te kijken. Daarbij is het zaak om de waan van de dag als zodanig te herkennen en uit te filteren. Dat is al lastig genoeg en waarschijnlijk moeilijker dan toveren.
Berenkanaal
Met het lange termijnplaatje in het achterhoofd, kom ik bij de kern van mijn betoog: de vergelijking van de twee tijdsgewrichten. Ter illustratie en onderbouwing zoom ik in bovenstaande daggrafiek van de AEX in op de periode medio 2001 tot heden. U ziet het grote berenkanaal en twee kleinere, stijgende trendkanalen binnen de (dalende) lange termijn trend.
Om die laatste twee kanalen is het mij te doen. Wat mij opvalt, is dat het trendkanaal in de eerste periode (september 2001 tot mei 2002) grofweg twee keer zo breed is als het kanaal in de tweede periode (vanaf maart 2003). Bovendien heeft het koerspatroon binnen het trendkanaal zich in periode 2 in ongeveer de helft van de tijd ontwikkeld: vier tegenover acht maanden.
De hellingshoek van beide kanalen is praktisch gelijk. Ik zoom verder in en ik zet de twee trendkanalen hieronder naast elkaar. Links ziet u de AEX in periode 1: september 2001 tot mei 2002. Rechts de AEX in periode 2: maart 2003 tot heden. De glooiende lijn in de grafieken is het 200-daags gemiddelde.
Overeenkomsten
De gelijkenis tussen de koerspatronen in de verschillende tijdsgewrichten springt onmiddellijk in het oog. Kijk ik naar de overeenkomsten van het koerspatroon binnen de trendkanalen, dan zie ik het volgende:
Vanaf de absolute kanaalbodems (respectievelijk 378 en 218) was er een snel herstel naar de weerstandslijn van het kanaal,
Na het bereiken van deze weerstandslijn was er eenzelfde correctiepatroon,
Na deze correctie was er een overeenkomstige stijging boven de eerste top uit naar opnieuw de weerstandslijn,
Binnen de zijdelingse correctieve beweging of consolidatie is er een clustering van een aantal topjes, waarvan de bodem (respectievelijk 475 en 265) ons de mogelijkheid verschaft om een steunlijn te trekken,
Een nieuwe stijgingsfase, waarbij de toppen van de consolidatie (respectievelijk 510 en 295) worden overschreden. De ergste kou lijkt uit de lucht en is dat ook volgens velen…
In de laatste fase wordt ook het afvlakkende MA-200 als weerstand genomen en voor korte tijd overschreden. In periode 1 duurde deze fase twee maanden. Trek ik de vergelijking door, dan duurt de finale in periode 2 circa vier weken,
Het herstel in periode 1 was een 61,8% (correctief) herstel van de beweging van de top op 610 tot de bodem op 380. In periode 2 is de laatste top 370 en ligt de bodem op 218. Het 61,8% correctieve herstel voor deze periode ligt daarom op of in de buurt van 312,
De dalende weerstandslijnen in beide perioden (in periode 2: de lijn over de toppen van augustus en begin december 2002) maken dat de AEX in beide perioden binnen een vergelijkbare driehoek gevangen zit. Eind april 2002 brak de AEX hier aan de onderzijde uit en daarmee uit het kanaal en duikelde van 510 naar 300.
In periode 2 beweegt de AEX zich nu ook al akelig dicht in de buurt van de punt van de driehoek. De bovengrens is hier de dalende weerstandslijn over de toppen van augustus en december 2002.
Duikvlucht
Kijk ik naar de rsi in beide perioden, dan zie ik ook een sterk overeenkomstig grafisch patroon. De rsi geeft aan dat we in dezelfde fase te zitten als in april 2002. Het koerspatroon geeft hetzelfde beeld. In het ideale geval stijgt de index nu nog één keer richting 310 of iets hoger. Pas daarna breekt de AEX naar beneden toe uit.
Hoe dan ook, binnen een maand kiest de index definitief richting. De analogie met de periode 2001 - 2002 lijkt een duikvlucht te voorspellen. Ik kijk nogmaals naar de tienjarige weekgrafiek. Grofweg ontdek ik in de periode 2001 - 2002 de beweging 500 - 600 - 400 - 500 - >300 en in de periode medio 2002 - 2003 de beweging 300 - 400 - 200 - 300 - >(?).
Zet hetzelfde patroon zich nu voort, dan moet ik op de plaats van het vraagteken het getal 100 invullen. Dat komt aardig overeen met het berekende koersdoel op basis van het grote hoofd-schouderpatroon. Er is een keerzijde, maar veel meer dan een mager verhaal heb ik de stieren op dit ogenblik niet te bieden.
Dé weerstand
Mocht de AEX in het tijdvak van vier weken tóch binnen het stijgende trendkanaal blijven en aan de bovenzijde uit de driehoek breken, dan heeft de index nog potentieel tot maximaal 370 - 380. In dit gebied snijden eind augustus de dalende weerstandslijn van het grote berenkanaal en de neklijn van de hoofd-schouder elkaar.
Het is dé weerstand van belang, die naar mijn overtuiging voorlopig niet gekraakt wordt. In de grafiek is te zien dat de index binnen het stijgende trendkanaal een maand of twee heeft om deze superweerstand te bereiken. Pas als de AEX hiermee afrekent, zijn de stieren op de langere termijn weer aan de winnende hand.
In dat geval kunnen de beren zich opmaken voor een lange, lange winterslaap. Tot die tijd is iedere stijging niet veel meer dan een tijdelijke opleving binnen de langjarige dalende trend. Ik weet natuurlijk niet zeker of de geschiedenis zich herhaalt en de AEX binnenkort naar beneden uitbreekt. Iedereen mag er het zijne of hare van denken.
Hoezo feestje?
In maart 2002 brak de AEX gelijktijdig boven de weerstand op 510 en het 200-daags gemiddelde uit. Nu zag ik daarvan al een voorproefje. Hier en daar hoor ik de term golden cross-over weer vallen. Dit was vorig jaar ook het geval. Het goud van toen bleek achteraf klatergoud te zijn. De stemming onder analisten en beleggers lijkt op die van verleden jaar.
Dat betekent maar één ding: oppassen! De grafiek geeft aan dat het binnen de geschetste driehoek nog één keer omhoog kan. Ik hoor de feestgeluiden al aanzwellen… Niet mijn feestje, ik doe er nog niet mee. Als het koerspatroon zich de komende tijd op dezelfde manier voortzet als vorig jaar het geval was, betekent dat niet veel goeds.
We kunnen dan binnenkort een neerwaartse uitbraak verwachten, een mager herstel en kort daarop een sterke koersdaling. Pas als de index de eerste horde - de dalende weerstandslijn over de toppen van augustus en december 2002 - overtuigend weet te nemen, is het gevaar, althans op korte termijn, geweken.
Meelopen
In dat geval is het de moeite waard te overwegen waard om een stukje mee te lopen naar de volgende keiharde weerstand op 370 - 380. Dat de AEX voldoende kracht heeft om deze weerstand binnen het door de grafiek voorgeschreven tijdpad van ongeveer twee maanden te bereiken, waag ik vooralsnog te betwijfelen.
In het voorkomende geval handel ik alleen niet tegen de markt in en wie weet loop ik wel een stukje mee op. Eén ding staat voor mij absoluut vast: het is én blijft van groot belang om de steunlijn van het stijgende trendkanaaltje vanaf de bodem in maart 2003 in de komende weken goed in de gaten te houden.
Critici beweren dat de AEX niet op zichzelf staat en dat de richting van de markt in Amerika wordt bepaald. Dat is waar, maar het verandert niets aan dit verhaal. Er is altijd íéts voor nodig om een daling in gang te zetten. Denk maar aan Heineken. Valt de AEX straks aan de onderkant uit het kanaal valt en breekt de index neerwaarts uit de driehoek?
Wie wat bewaart, heeft wat
Dat komt dan waarschijnlijk, omdat de Amerikaanse indices corrigeren. Prima. Mocht deze correctie plaatsvinden met een gelijktijdige, ernstige verzwakking van de dollar, dan kan er snel 200 op het staan. Als het herstel, waar beleggers en beurzen op vooruit zijn gelopen, straks tegenvalt en de economie verzwakt, komt het lange termijn koersdoel 70 - 100 in beeld.
Ik berg het voorlopig maar weer even op onder het motto: wie wat bewaart, heeft wat.
Dit verhaal verscheen op 19 juni 2003 in iets andere vorm in de IEX.nl Koffiekamer.
Gastauteurs zijn beleggers die schrijven op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Uw reactie is welkom op
info@iex.nl.