Vandaag was het ongekend rustig op het
Guru-forum van
Eurobench. In plaats van achter hun beeldscherm te zitten, verzamelden vijftien van de meest enthousiaste
chatters van dit forum zich in de Amsterdamse rechtbank.
Daar moest collega Martijn K. voorkomen. K. - Hercules op de forums - was door het openbaar ministerie aangeklaagd voor het verspreiden van leugenachtige informatie en het handelen met voorkennis in het aandeel Cardio Control in 2000.
Om kwart voor tien komt de verdachte aanlopen. Hij kijkt schuchter om zich heen. Met een linnen schoudertas en spik-splinternieuw overhemd ziet hij er onschuldig uit. Hij is nog nooit eerder in een rechtbank geweest.
Strafbaar of niet?
K. schrikt van de hoeveelheid journalisten die zich verzameld hebben. Geintje, een van zijn Guru-vrienden, geeft hem een handje en wenst hem succes. Van zijn advocaat Jan Brouwer krijgt hij een laatste uitleg. Als officier van justitie Joost Tonino langs komt met een laatste aanpassing in de tenlastelegging, dringt het tot K. door dat de strafzaak begint.
De feiten worden niet betwist. Alleen, zijn ze strafbaar of niet? De zaak Hercules begint bij de compliance-afdeling van Euronext. Zij begint op 24 oktober 2000 met een onderzoek naar de enorme handel in het aandeel Cardio Control een dag eerder. Normaal worden er 4000 aandelen verhandeld (dubbeltelling) en op 23 oktober waren het er 200.000.
Nota bene, zonder dat er nieuws was over Cardio Control. Het spoor leidde naar een klant van de VEB-Bottomline, een telefonische orderdienst van Labouchere. Dit was Hercules. Hij had op 23 oktober 102.000 aandelen gekocht en 90.000 verkocht. Voorzitter van de rechtbank Maarten Mastboom vraagt K. naar de gebeurtenissen rond die dagen.
Vraag en antwoord
Uit de antwoorden van K. blijkt dat hij een fanatieke belegger is. Hij begon al op zijn vijftiende. Na zijn VWO ging hij economie studeren, maar na twee jaar hield hij ermee op en ging werken als verzekeringsadviseur. K. werd actief in de chatboxen in 1999. Mastboom is geïnteresseerd in de cultuur en (on)geschreven wetten daarvan:
Mastboom: “Gaat het er alleen om anderen op het verkeerde been te zetten, of is het ook om wijsheid te delen?”
K: “Het is een uitlaatklep. Je kunt er lol maken en opscheppen. Het gaat er om elkaar te imponeren.”
Mastboom: “Help je elkaar?”
K: “Soms wel, dan plaats je een persbericht of het diepteboek.”
Mastboom: “Waar haalt u uw informatie nog meer vandaan, behalve van internet? Uit kranten of bladen?”
K: “Nee, als het in de krant staat of in een maandblad, dan is het te laat.”
Daarna komt de aanloop naar zijn transacties van 23 oktober aan de orde.
K.: “In de zomer was ik al positief over het aandeel Cardio Control. CEO Dick van Luijk spiegelde een explosieve groei van de omzet voor. In augustus heb ik toen mijn eerste plukjes gekocht.”
Mastboom: ”Waarom was u juist op 23 oktober enthousiast over Cardio Control?”
K: “De AEX was al een tijdje aan het stijgen, maar Cardio ging nauwelijks mee. Op 9 november kwam het bedrijf met cijfers en de CEO was altijd al positief.”
Mastboom: ”Was 23 oktober een normale dag?”
K: ”Nee, een extreme als je kijkt naar het aantal transacties.”
Sfeer
Mastboom:”Waarom heeft u uw verkopen stilgehouden en uw aankopen wel op internet gezet?”
K: “Andere mensen namen credit voor de koerssprong van Cardio, terwijl ik het had gedaan. Ik was boos, het waren mijn centen. Ik dacht: ‘Ik laat ze even zien wie het écht gedaan heeft’. Een chatbox is een verkapte gesloten inrichting op internet. Het is een verzameling bonte gekken, waar volwassen mannen weer even een klein kind kunnen zijn. Hier kunnen ze hun frustraties en stress uiten. Het is een on-line psycholoog.”
Mastboom: “Hoe voelde u zich na de koerssprong?”
K: “Ik voelde me even dé man. Het was puur een staaltje bluf.”
Inmiddels niet meer…
K: “Ik word afgeschilderd als de vader van alle beursfraudeurs. Mijn broker heeft m’n rekening opgeheven.”
Mastboom: “Waarom heeft u uw aandelen begin november allemaal verkocht?”
K: “Ik belde Cardio. Ik werd alleen afgepoeierd door de secretaresse, terwijl ik anders de CEO zelf aan de lijn kreeg. Vlak voor de cijfers uitkwamen, werd het bedrijf opeens afstandelijk. Ik heb die stukken toen in angst en paniek verkocht.”
Mastboom informeerde ook naar de blocktrades - handelen met jezelf - van Martijn K. Zo legde K. bijvoorbeeld eerst een verkooporder in van 25.000 aandelen om even later een kooporder van 26.500 in te leggen. Mastboom wilde weten of deze transacties alleen diende om de koers te laten stijgen.
De verklaring van de verdachte was dat hij hiermee testte of er vertrouwensorders waren. Dat zijn orders die niet in het diepteboek te zien zijn. Het had niets te maken met het opdrijven van de koers.
Mastboom: "Doet u wel eens vaker dit soort tests?"
K: "Nee, dit was eigenlijk de enige keer."
Gaten in de wet
Uit het betoog van de officier blijkt dat de Nederlandse wet achterloopt. Tonino grijpt naar Amerikaanse wetgeving en toekomstige Europese regels om een duidelijk te maken dat K. strafbaar heeft gehandeld. Tonino: "In de Securities en Exchange Act van 1943 zijn wash sales, dat is handelen in aandelen waarbij het eigendom feitelijk niet veranderd, verboden."
Ook in de toekomstige Europese regelgeving wordt dit expliciet verboden. Maar onder de huidige Nederlandse wetgeving is het niet strafbaar, vandaar dat hij is aangewezen voor vervolging op een ander artikel: 334. Het verspreiden van leugenachtige berichten.
Hij acht de eerste vordering, verspreiden met als doel de koers te manipuleren niet bewezen. Wel vindt Tonino dat de tweede vordering, waarbij K. wordt beschuldigd dat hij een poging heeft gedaan tot het verspreiden van leugenachtige berichten stand houdt en dat K. heeft gehandeld met voorkennis.
Tonino: ”Dit is een unieke vervolging, alleen al door de techniek: berichten verspreiden via internet en het opgeven van orders zonder menselijke tussenkomst. Maar de beschuldiging is niet uniek. Die is al eeuwenoud: het manipuleren van een beurskoers in je eigen voordeel.” Hij eist 120 uur taakstraf, drie maanden voorwaardelijk en 14.000 euro boete.
In zijn repliek eist Brouwer vrijspraak. Hij stelt dat het plaatsen van berichten op internet niet onder verspreiden valt, maar is te vergelijken met Maarten Luther die zijn beroemde stellingen aan de kerkdeur spijkerde. “Als je op een openbaar toilet, naast “Kilroy was here”, ziet staan: “Koop nu Cardio”, dan neemt niemand daar notie van.”
”Cardio loog”
Bovendien is het volgens hem niet mogelijk koersen te beïnvloeden door positieve berichten te plaatsen - een stijging van de koers trekt juist verkopers. Ten slotte vindt Brouwer dat de berichten geen leugens waren. “Er staan geen onjuistheden in."
Brouwer concludeert: "Er was geen masterplan waarbij K. aan de ene kant orders deed en aan de andere kant berichten plaatste op internet. Dat zijn twee gescheiden zaken. Hij plaatste de orders om te kijken of er nog onzichtbare orders in het systeem zaten. De berichten op internet hadden daart niets mee te maken. Dat was om zijn status te verhogen. Zeer primair, zeer puberaal, maar niet strafbaar.”
Uitendelijk krijgt Martijn K. het laatste woord: ”Ik weet dat ik geloofde in de mooie woorden van Cardio Control. Gelukkig rook ik op tijd onraad en heb ze verkocht. Volgens mij zijn de leugenachtige berichten vooral van Cardio zelf afkomstig geweest.”
Uitspraak is op 3 juli
De feiten
Augustus 2000: Hercules koopt 25.000 stuks Cardio Control,
23 oktober 2000: Hercules koopt 102.000 stuks Cardio Control en verkoopt er 90.000. Intussen start hij een discussie over Cardio Control op Guru, post vele berichten en belt twee keer met Cardio om CEO Dick van Luijk te spreken in de aanloop naar de kwartaalcijfers van 9 november,
29 oktober 2000: Hercules publiceert z’n aankoopnota’s, maar niet z’n verkoopnota’s,
Begin november 2000: Hercules belt weer met Cardio, maar de secretaresse van Van Luijk verbindt hem niet door met de CEO. Hij concludeert dat de cijfers niet goed zijn en begint z’n aandelen te verkopen,
9 november 2000: Cardio Control komt voorbeurs met een winstwaarschuwing. Het aandeel daalt tot 4 euro.
Klik hier voor IEX.nl Dossier Shuffles