Dat financieel analisten de toekomst van de financiële markten kunnen voorspellen is uiteraard een utopie. We hebben immers geen glazen bol. We kunnen wel de toekomst zo goed mogelijk inschatten op basis van diverse onderdelen in de markt. Zowel van fundamentele als technische aard.
Maar dat vooruitzichten niet altijd helemaal uitkomen, is soms de harde realiteit van dit vak. Ik mocht niet klagen, de meeste verwachtingen kwamen uit:
- aandelen maakten een geweldige comeback sinds de bodem van 2009
- de prijzen van edelmetalen zitten nog altijd in een seculaire stierenmarkt
- de opkomende markten blijven aan terrein winnen
Niet goed
Toch was niet alles raak. Met name in het grondstoffencomplex was het beeld troebel. En mijn verwachting voor olie zat niet goed. Dat geef ik hier open en eerlijk toe. Het is ook maar menselijk: iedereen maakt eens fouten. Geen fouten maken, dat is pas ongeloofwaardig.
Hoe kwam het dat ik fout zat met olie? Ik was nog positief voor de olie boven 100 dollar per vat. Alle fundamenten wezen destijds in de richting van een hogere prijs. Tot de Amerikanen massaal begonnen te fracken, het horizontaal splijten van leisteen.
Eerst stootten ze met die methode op veel nieuwe voorraden aan aardgas, maar later bleken diezelfde gronden ook gigantische reserves aan olie te bevatten. De prijs dook onder het niveau van 100 dollar en ik waarschuwde dat olie wellicht kon terugvallen tot het technische niveau van 80 dollar per vat.
Uiteraard hield ik de mogelijkheid open van een tijdelijke uitschuiver tot 60 dollar. Maar omdat hier de breakevenprijs voor de frackers lag, zag ik de prijs niet structureel onder dit niveau duiken.
Fundamentele omwentelling
Mijn sub-100 scenario kon wel voor enig tijd standhouden, maar ik was – op basis van de toenmalige gegevens – niet overtuigd van een structureel aanbod uit dit segment. Dit beeld veranderde na verloop van tijd:
- de oliereserves in de Verenigde Staten bleven stijgen
- het aantal nieuwe actieve boorplatforms bleef maar toenemen
Hier was meer aan de hand, een fundamentele omwenteling was in de maak. Dus een snelle stijging boven 100 dollar werd al minder aannemelijk op de kortere termijn. En alsof dit nog niet voldoende was, kwam er de volgende klap uit het Midden-Oosten. Of moeten ik zeggen klappen.
- Eerst was er Saoedi-Arabië die steeds meer olie naar de markt bracht, zo te zien tegen eender welke prijs. De boodschap van de Saoedi was duidelijk: de nieuwe fracking business moest ten alle kosten bestreden worden.
- Bovendien sloot Amerika in de tussentijd nog eens een akkoord met Iran, de vijand van Saoedi-Arabië, waardoor ook hier nieuwe olietoevoer van verwacht kon worden. Het gooide letterlijk olie op het vuur in het Midden-Oosten.
- En alsof dit nog niet voldoende was, bleek dat ook Irak met nieuwe olietoevoer naar de markt kwam.
De reactie op de oliemarkt is u inmiddels bekend: de olieprijs zakte weg tot het niveau van 25 dollar. Momenteel likt de oliemarkt haar wonden, en probeert olie terug aan te klampen met 35 dollar, wat inmiddels al een hele opgave lijkt. Het kan verkeren…
Logica is zoek
Een dergelijke prijsval had ik niet voorzien. Meer nog, dit heeft amper iemand in de financiële markten kunnen voorzien, want de meeste schuldfinancieringen zijn gedaan met substantieel hogere olieprijzen in het vooruitzicht. Al die obligaties dreigen te verzuren, met alle mogelijke gevolgen van dien.
Je zou verwachten dat de olieproductie in de Verenigde Staten in elkaar zakt, maar ook deze logica is zoek. De productie blijft op peil, omdat de vele schulden moeten worden afbetaald. Het is dat, of in faling gaan. Er rest dus geen andere optie dan te blijven produceren, meer dan ooit, gezien de fors lagere opbrengst per vat olie.
De tegenstellingen en onvoorziene omstandigheden stapelen zich op binnen het oliecomplex. Vroeg of laat zal ook deze markt weer in balans komen, maar waarnemers verwachten ten vroegste in 2017 een normalisatie tussen vraag en aanbod.
Te veel onzekerheden
En zelfs hiervoor steek ik mijn handen niet in het vuur, er zijn simpelweg te veel onzekerheden in de oliemarkt. Want hoewel de vraag naar olie redelijk stabiel is, met een jaarlijkse toename van circa 1% wereldwijd, kan ook hier weer een volgende kink in de kabel ontstaan. Neem bijvoorbeeld maar transport.
Steeds meer voertuigen worden uitgerust met alternatieve motoren. De conventionele verbrandingsmotor is op de terugweg. Maar ook worden er steeds meer substituten bedacht voor plastic. En ga zo maar verder...
Kortom, de toekomstige prijsevolutie van olie inschatten is in de huidige turbulente fase erg moeilijk. Het is een complex spel tussen vraag en aanbod geworden, waarbij beide onderdelen onzeker zijn geworden. Anders gezegd, olie kan nog lager, hoe gek het ook moge klinken.
Bounces en rallies
Maar ik ben er wel stilaan van overtuigd dat hoe dieper de prijs zakt, hoe moeizamer het zal worden om hem dermate laag te houden. Alles heeft z’n prijs, vooral de meeste cruciale grondstof op onze planeet. Want de olieprijs mag dan wel uitgeteld erbij liggen, van een knock-out is geen sprake.
Daarom sluit ik agressieve bounces en rallies vanaf het huidige niveau richting 50 dollar niet uit. Beleggers doen er echter beter aan om te kijken naar de beste spelers in dit segment. Want er zijn zeker oliebedrijven die winstgevend zijn en een positieve cashflow genereren, ondanks de lage olieprijs.
Deze aandelen zijn wat mij betreft de beste manier om veilig te investeren in de oliemarkt. Wars van alle prijsgeweld.