“Aflossen moet de norm worden”. Gerrit Zalm zegt het, Alexander Pechtold ook. The Age of Deleveraging is begonnen en het mantra dat daarbij hoort luidt: schulden zijn slecht, aflossen is goed. Maar ja, zolang het dankzij de hypotheekrenteaftrek nog altijd voordeliger is om tegelijk te lenen èn te sparen dan om af te lossen word je als consument niet echt verleid om die schulden af te bouwen.
Ongewenst gedrag – althans, ongewenst in de ogen van Zalm, Pechtold en andere vertegenwoordigers van het politieke en financiële midden – wordt nog altijd beloond. En dat is niet alleen in de Nederlandse hypothekenmarkt, maar eigenlijk op de hele financiële markt een hardnekkig probleem.
GE leende gisteren 7 miljard dollar op de markt. Niet omdat het dat geld niet heeft; GE verwacht de komende vier jaar 100 miljard dollar aan cash te genereren. Maar bij de huidige duizelingwekkend lage rente zou GE een dief van eigen portemonnee zijn als het die 7 miljard niet op de markt zou lenen. Het bedrijf maakt vier keer zoveel rendement op haar cashpositie dan het aan obligatierente betaalt.
Fed: stijg, beurs, stijg!
Lenen loont. Sterker: hoe meer, hoe beter. Ben Bernanke heeft aangekondigd de rente nog lange tijd superlaag te houden en net zo lang door te gaan met het pompen van liquiditeit tot de economie aantrekt en de werkloosheid voldoende is afgenomen. Hij heeft gisteren ook min of meer gezegd dat de aandelenmarkt een belangrijk instrument is om de koopkracht van Amerikaanse consumenten te verhogen.
Oftewel: als het aan de Fed ligt, is het rendement op aandelen de komende tijd stukken hoger dan de rente, die strak aan de ketting blijft op 0%. Een recept dat een oude strategie ineens weer heel interessant maakt: beleggen met geleend geld. Was dat niet die gevaarlijke bezigheid waar AFM en andere waakhonden ons al jaren voor waarschuwen?
Met het volle gewicht van de Fed erachter lijkt het op z’n minst ineens een stuk minder gevaarlijk. De beurswijsheid luidt niet voor niets: don't fight the Fed. De ECB doet in Europa iets soortgelijks, door de rente laag (zij het wel boven 0%) te houden en flinke liquiditeit naar de markt te sluizen; de steun betreft echter vooral de obligatiemarkt en het is nog maar de vraag of het voldoende is.
Zonder zijwieltjes
Maar goed, aflossen mag dan op termijn goed voor u zijn, afgaand op het beleid van onze centrale banken is beleggen met geleend geld in ieder geval voor cashgenererende bedrijven en kapitaaltankende banken voorlopig the only game in town. Wanneer houdt dat op?
Net als de Nederlandse politiek er ooit voor zal moeten zorgen dat huizeneigenaren geen dief van eigen portemonnee meer zijn als ze hun hypotheek aflossen, zo zal de Fed op zeker moment “de zijwieltjes eraf moeten halen”, zoals een Amerikaanse fondsmanager het zegt en de markt zelf een evenwicht laten zoeken.
Wanneer durft Bernanke dat? Als het aan hem ligt komt dat moment pas als de trappers van de Amerikaanse economie weer snel ronddraaien en beleggers beide handen stevig aan het stuur hebben. Met eerst verkiezingen en daarna een fiscale afgrond in het zicht, is dat moment voorlopig nog even niet aangebroken.