CBS verzwijgt recessie

Waarom komt deze vermelding nergens in de persberichten van het CBS voor? Over de geloofwaardigheid van de Amerikaanse macro-cijfers zijn vaak twijfels. Overheidsinstanties zouden soms gekleurde of zelfs gemanipuleerde cijfers naar buiten brengen, om de toestand van de economie rooskleuriger voor te stellen.

Achteraf, als vrijwel niemand meer oplet, worden de cijfers opvallend vaak nog naar beneden toe bijgesteld.

Zelfcensuur
Recessies worden ook altijd pas achteraf aan pers en publiek gemeld, hoogstwaarschijnlijk om het consumentenvertrouwen niet negatief te beïnvloeden. Het CBS heeft alleen een onkreukbaar imago. Onterecht, want de economen en statistici in Den Haag blijken zich op zijn minst schuldig te maken aan kleuring van het economische nieuws in hun persberichten.

Verdacht opvallend worden de laatste jaren economische groeicijfers achteraf, als niemand meer oplet, neerwaarts bijgesteld. Een fles champagne was de inzet. Ik verloor de weddenschap in de zomer van 2001 van een collega over de vraag, of er binnen een jaar een recessie in Nederland heerste.

Deze weddenschap zorgde ervoor dat ik de conjunctuurpublicaties van het CBS in de afgelopen jaren extra in de gaten hield. Tot mijn verbijstering blijkt de CBS-cultuur er één te zijn van zelfcensuur. Zo gebeuren er vreemde dingen, als het gaat om het gebruik van het woord recessie. Nergens in de persberichten van het CBS staat dat we in een recessie zijn beland.

”Geen sprake van een recessie”
"Dat klopt", bevestigt het waarnemend hoofd van de afdeling Nationale Rekeningen Peter Oomens van het CBS deze week: "Wij gebruiken de term recessie niet, die is te beladen." Dat is alleen een halve waarheid en daarom een hele leugen. Het CBS blijkt de beladen term alleen niet te gebruiken, als dit een negatieve constatering is over de toestand van onze economie.

Daarentegen gebruikt het bureau de term maar al te graag, om te vertellen dat er geen recessie is in Nederland. In maar liefst drie oude persberichten uit 2002 komen we de term op deze manier tegen. Op 11 april 2002 meldt het CBS dat de economie in het derde en vierde kwartaal van 2001 stilstond. De groei komt toevallig in beide kwartalen precies uit op 0,0 procent.

"Hierbij is dus net geen sprake van een recessie in ons land", meldt het CBS tevreden. Klik hier om het te lezen. Een maand later, op 17 mei, herhaalt het CBS de “net geen recessie” uitspraak. Opnieuw blijkt de groei in het eerste kwartaal van 2002 exact op 0,0 uit te komen. Daarmee is het het derde kwartaal van nulgroei op rij.

”Toch een recessie”
Nee, op pagina drie blijkt dat de groeicijfers over het vierde kwartaal van 2001 verlaagd zijn naar -0,1 procent. Klik hier om het te lezen. Niet verdacht, bijstellingen zijn aan de orde van de dag. Alleen een half jaar later, in januari 2003, is ook de economie over het derde kwartaal van 2001 met 0,1 gekrompen.

Op 14 augustus 2003 blijkt dat ook de groei van het eerste kwartaal van 2002 naar beneden is bijgesteld. U raadt het al, de nulgroei is veranderd in… -0,1 procent. Het kan toeval zijn, maar opvallend is het wel. De neerwaartse bijstellingen zorgen namelijk voor het verschil tussen een recessie in Nederland of niet.

Het gevolg was dat alle kranten meldden dat Nederland niet in recessie zit, terwijl dat achteraf wel zo blijkt te zijn. Nergens is in de persberichten is een melding terug te vinden, dat Nederland in de tweede helft van 2001 in recessie is gegaan. Zelfs het plaatsen van een correctie op de oude kop "net geen sprake van een recessie in ons land" wordt nagelaten.

Niet consistent
Dat gebeurt volgens Oomens bewust: “Het is immers oud nieuws.” Oomens geeft toe dat het gebruik van de aanduidding recessie niet consistent is. Volgens hem is zelfcensuur een reden om het begrip recessie niet in een negatieve context te gebruiken. De zelfcensuur binnen het CBS is volgens hem regelmatig onderwerp van interne discussies.

Het CBS is overigens onderdeel van het ministerie van Economische Zaken.