Credit crunch nieuw risico voor de economie Er komt geen credit cruch, die is er al, schrijft Edin Mujagic. Banken zijn terughoudender en dat is nooit goed voor de economie. Wat doen de centrale banken straks? 21 april 2023 11:15 • Door Edin Mujagic Herfst 2022: somberheid alom, landen die naar verwachting een recessie zullen weten te ontlopen in 2023 waren op de vingers van één hand te tellen. Voorjaar 2023: de somberheid is voor een belangrijk deel weg. Landen die naar verwachting in een recessie raken in 2023 zijn op de vingers van één hand te tellen. De reden voor dit relatieve optimisme is een mix van gedaalde energieprijzen, het openen van China, opgeloste logistieke knelpunten en een uitzonderlijk milde winter. Nee verkopen Ik waak er echter voor die optimistische lijn door te trekken naar de toekomst. Natuurlijk, de volgende winter kan ineens uitzonderlijk streng zijn. Maar dat is niet mijn overweging. Wat mij zorgen baart is de credit crunch die zich al langzaam aan voltrekt. Een credit crunch is de situatie waarin de banken lening aanvragen strenger beoordelen en vaker dan voorheen nee verkopen. En als ze een kredietaanvraag goedkeuren, dan vragen ze aanmerkelijk meer rente. Een credit crunch in een omgeving waarin de economie afkoelt en de verwachtingen zijn dat de economische activiteit verder zal afnemen, is van alle tijden. Hoe gezond? Geconfronteerd met het vooruitzicht op een lagere economische groei, zien banken de kans toenemen dat een bedrijf waar ze geld aan lenen, niet in staat zal zijn die lening terug te betalen. Dat risico zorgt ervoor dat leningen vaker geweigerd worden. Dit jaar komt daar nog eens het effect bij van de recente perikelen bij de Amerikaanse banken. Hoewel het gevreesde domino-effect is uitgebleven, is de hoge onzekerheid achtergebleven. Onzekerheid over hoe gezond de banken nou echt zijn maar óók onzekerheid, vanuit banken bezien, over hoe lang de eigen klanten klanten blijven. Zekere voor het onzekere-tactiek Een van de dingen die de problemen bij een aantal Amerikaanse banken onlangs hebben laten zien, is hoe snel rekeninghouders hun geld kunnen overboeken naar een andere bank of naar geldmarktfondsen bijvoorbeeld. Dat voorval heeft ook laten zien dat daar niet al te veel voor nodig is. Als klanten al een beetje onraad ruiken, kiezen ze snel voor de zekere voor het onzekere-tactiek. Vandaar dat banken, naast de aloude Pavlov-achtige reactie op kredietafdelingen bij verslechterde economische vooruitzichten, ook om die reden minder snel kredieten verlenen. Nog strenger Elke euro of dollar in kas, is een extra verzekering dat de eigen klanten geen onraad zullen ruiken. Dan maar even minder met geld strooien, is de gedachte. Dit is niet iets waar ik voor vrees dat er zal gaan gebeuren, het gebeurt al. In de eurozone vertellen de banken tegen de ECB al enkele maanden lang dat ze strenger kijken tegen kredietaanvragen en als ze eentje goedkeuren, hogere rente in rekening brengen. Zij zeggen óók dat ze de komende tijd eerder nog strenger dan milder zullen worden. Sterker nog, zij doen het ook. Ook in de VS Uit de cijfers van de ECB blijkt dat de groei van de kredietverlening in de eurozone duidelijk vertraagt. In het Beige book in de VS, een belangrijk rapport waarin anekdotisch bewijs te vinden is voor de economische ontwikkelingen in de Amerikaanse regio’s, valt onder meer te lezen dat de kredietmolen minder snel draait en ook dat de vraag naar kredieten afneemt. Dat gebeurt ook in de eurozone en is een direct gevolg van de eerdergenoemde hogere rente die banken vragen als ze geld willen uitlenen. Geen vuiltje aan de lucht Veelzeggend is dat in het Beige book vooral de regio San Francisco meldt dat de kredietverlening stokt; daar zetelde de SVB bank die onlangs in problemen kwam en omviel. In andere regio’s is dat effect nog niet heel duidelijk te zien, maar de verwachting is dat dat verandert. Normaliter geldt dat als een credit crunch zich aandient, de centrale banken de economie helpen door de rentes te verlagen. Maar dat zit er voorlopig in ieder geval niet in omdat de inflatie hardnekkig te hoog blijft. Zowel de Fed als de ECB zijn nog niet klaar met het verhogen van de rentes. Ondertussen reageren de financiële markten, enigszins gechargeerd, alsof er geen vuiltje aan de lucht is. Geen renteverlagingen Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat dé reden voor die stemming de overtuiging is dat het een kwestie van tijd is voordat de centrale banken, met de Fed voorop, hun rentes weer gaan kortwieken. Ik zie de centrale banken op korte termijn stoppen met het verhogen van de rente maar of renteverlagingen in de komende maanden te verwachten zijn, dat vraag ik me ten zeerste af. Daarvoor moet óf de inflatie, onderliggend, rap en fors dalen óf de economie onverwacht snel en hard afkoelen. De kans op het eerste acht ik niet zeer groot. En als het tweede gebeurt, dan kan de markt een tijdlang grotere zorgen aan zijn hoofd hebben dan dat renteverlagingen kunnen mitigeren. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
aandelen 08:00 Aandelen doen het op de lange termijn altijd beter Beursblogger Jonathan Clements geeft 5 goede redenen om op de lange termijn altijd te vertrouwen op de veerkracht van aandelen.
Assetallocatie 08:00 Ook zonder renteverlaging zijn aandelen de beste keuze Evan Brown, hoofd multi-asset bij UBS AM, blijft positief over aandelen, ook als de inflatie hardnekkig hoog blijft en de beloofde renteverlagingen van de Fed er dit jaar niet gaan komen. "Dat er minder rekening wordt gehouden met renteverlagingen heeft meer te maken met de sterke economische groei dan met de hardnekkig hoge inflatie."
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.