Ben van Beurden vertrekt per 1 januari als CEO van Shell, na acht jaar baas te zijn geweest in misschien de lastigste periode in het bestaan van het concern. Jarenlang slechte olie- en gasprijzen, overname British Gas, duurzame revolutie, Covid-19 en dividendkorting, hetze tegen het bedrijf, verhuizing naar Londen en meer.
Puur cijfermatig leverde Van Beurden underperfomance af, klaar. Zie de herbelegde vergelijking met AEX en peers. Dat hij daarmee meteen een slechte CEO is, is te kort door de bocht. Want de Shell-CEO is behalve topmanager die goed moet kunnen rekenen en keuzes maken, ook toppoliticus die op de hoogste niveaus praat.
Uiteraard is het eindoordeel aan de geschiedenis en zal Van Beurden ooit nog eens in een interview vertellen waarom hij de bekritiseerde overname van BG deed en of het enorme anti-Shellklimaat in ons land een rol speelde bij de keuze van het concern voor Londen. En waarom hij nou in maart 2020 het dividend twee derde verlaagde.
Keurslijf
Als ik mag speculeren? Ik verdenk Van Beurden er stiekem van dat Covid-19 een goed excuus voor hem was om juist van dat dividend af te komen. Het kwam hem goed uit. Shell had magere jaren achter de rug waarin het ieder kwartaal een puzzel was om telkens weer die zowat heilig verklaarde $0,45 per aandeel op te hoesten.
Niet handig, zo'n keurslijf, voor een bedrijf met veel schulden en een veel sneller dan iedereen verwachtte veranderende markt. Want duurzaam raakte in het vorige decennium in een stroomversnelling. Shell kwam zo in de lastige positie dat het enerzijds moest investeren en vinger aan de pols moest houden bij de nieuwste ontwikkelingen., en anderzijds kreeg het bedrijf te maken met een maatschappij die De Schuld van het fossiele tijdperk eenzijdig bij Shell over de slagboom gooide.
We reden en vlogen allemaal alle kanten op, maar dat was allemaal de schuld van Shell. Onzin, sinds de Club van Rome in 1972 wist iedereen de consequenties van fossiele brandstoffen.
We hebben de afgelopen jaren gezien wat die bevrijding van dat torenhoge dividend Shell heeft opgeleverd. Het is nog altijd groot in olie, gas en energiehandel, maar zit nu ook in alle denkbare vormen van nieuwe en duurzame energie. Dat levert alleen nog geen kasstroom op en daarom gaat Shell zeker niet all-in.
Het heeft nu wel iedere kwartaal de vrijheid om te beslissen wat het met die kasstroom doet, in plaats van slechts te kijken wat er na het dividend nog over is. Schulden aflossen, investeren, dividend verhogen of aandelen inkopen? Het dividend komt er misschien nog wel bekaaid af, maar het bedrijf is veel flexibeler geworden.
En dat kan ooit van pas komen, als er misschien technologische of energiedoorbraken komen en er snel moet worden gehandeld of duur moet worden overgenomen.
Bedrijfsbelang op één
Misschien dat achteraf ooit blijkt dat dit het peak anti-Shellmoment was. Zowat een jaar geleden maakte het ABP bekend uit Shell te stappen, terwijl het eerder in de aandeelhoudersvergadering nog had aangeven te zullen blijven zitten. De transitie van Shell van olie en gas naar duurzaam ging het ABP niet snel genoeg.
En dat kwam weer een paar maanden nadat een rechter Milieudefensie in het gelijk stelde, Shell oplegde zich aan het Klimaatverdrag van Parijs te houden en het energiebedrijf aansprakelijk stelde voor het gedrag van zijn klanten. Politieke uitspraak? Zeg het maar. Ik vermoed zelf dat dit voor Shell de druppel was om naar het VK te vertrekken.
En oh ironie, een jaar later blijkt al het tegenovergestelde? Dit jaar maakt duidelijk hoe kostbaar de blinde run op duurzaam is. Stranded assets was het smalende oordeel over fossiel de laatste jaren. Anno 2022 moet er ineens een windfall tax op, want o wat zijn ze ineens lucratief. Maar goed, Shell zijn we kwijt.
Dat Van Beurden dat als Nederlander besliste geeft aan dat bedrijfsbelang bij hem altijd voorging. En daar is een CEO voor.
Arend Jan Kamp is long Shell