Het Nieuwe Beleggen: 2
Beleggers zijn sinds de kredietcrisis wars van risico's, maar risicoarme beleggingen als obligaties en spaarrekeningen leveren helaas nauwelijks rendement op. Om een kans te maken om toekomstige beleggingsdoelen te halen zulen beleggers moeten leren dat risico nemen toch echt part of the deal is. Of genoegen moeten nemen met minder.
Wie gaat beleggers dat uitleggen? Banken en adviseurs doen op dit moment een stapje terug of worden door regels gebonden. Toch zijn de keuzes die je nu maakt cruciaal voor je financiële toekomst. Zelf doen, dan maar? IEX zette vijf bewezen innovatieve en dwarse denkers uit de beleggingswereld aan één tafel voor een lange, intensieve brainstormsessie. Op zoek naar de grondregels voor Het Nieuwe Beleggen, aan de hand van 10 stellingen.
Brainstorm 14 februari 2012
Aan tafel:
- Pieter Kort (PK) – Hoofdredacteur IEX Media
- Kalo Bagijn (KB) – directeur Brand New Day, oprichter Binck bank
- Jean-Paul van Oudheusden (JPvO) – RBS Markets
- Peter Verhaar (PV) – fnancieel commentatot/columnist, oprichter Alex
- Lars Dijkstra (LD) – Chief Investment Officer Kempen, lid ‘Club 300’
- Jeroen Vetter (JV) – directeur Capital Guards, oprichter SNS Fundcoach
Stelling 2: "Een langetermijnrendement op aandelen van 8% is een ireeële aanname"
LD: Zo’n stelling kun je niet los zien van het moment waarop je hem bezigt. Soms is het 4%, soms is het 12%. Op de top van de internethype adviseerden de meeste banken dit, maar in werkelijkheid was het toen, achteraf gezien, eerder 0% of 2%. Vandaag ligt de langetermijn-verwachting volgens ons op 6 à 7%.
KB: Daar is toch helemaal niets over te zeggen? Je weet toch niet wat het rendement op aandelen gaat worden? Het kan -100% of +100% zijn over de komende tien jaar. Niemand die het weet.
LD: Nou, over langere periodes kun je wel iets zeggen, maar het hangt helemaal van het startpunt af. In het verleden heeft het gevarieerd tussen de 2% en de 12%. Ik vind 8% een beetje aan de hoge kant, zeker vandaag de dag, maar onmogelijk is het niet.
KB: Je moet consumenten uitleggen dat er niets over het rendement te zeggen is als het gaat om risicovolle beleggingen. Het is juist heel gevaarlijk als je zegt dat je een verwachting hebt van 8% of 6%, want daar gaan consumenten dan ook mee rekenen.
PV: Zo’n uitspraak als deze moet je eigenlijk nooit meer doen.
JV: Dit is allemaal gebaseerd op langetermijninzichten. Zo’n boek als dat van Jeremy Siegel: Stocks in the Long Run. Inderdaad, als je over hele lange periodes kijkt kom je daar makkelijk aan. Maar je kunt daar ook periodes uit halen waarin het niet opgaat, zoals van 2000 tot nu. Maar als je in 1995 bent ingestapt sta je waarschijnlijk wel in de plus.
KB: Het is zeer de vraag of het verleden iets zegt over de toekomst.
PV: Dit soort uitspraken zijn desastreus voor particuliere beleggers, want je wekt de indruk dat die 8% zou kunnen bestaan. Dat er zoiets bestaat als een prognoserendement. Verzekeraars die woekerpolissen verkochten schermden daar ook mee: het langetermijnrendement op aandelen. Daar moeten we mee stoppen! Als we het hebben over Het Nieuwe Beleggen, dan zou ik zeggen: zo’n uitspraak mag je daarin nóóit meer zien.
JV: Maar dan gaan mensen helemaal niets meer doen.
KB: Je kunt het ook anders doen. Je kunt ook laten zien, als je vermogen hebt, wat je zekere rendement zou kunnen zijn. Of min of meer zeker, als je staatsobligaties als uitgangspunt neemt.
JV: Of het omdraaien: wat is de kans op verlies?
KB: Precies. Naarmate je meer risico neemt zal je vermogensontwikkeling tussen deze en deze uitkomsten komen te liggen. Maar in je rekensommen rekening houden met het gegeven dat aandelen op termijn 8% doen wekt enorm valse verwachtingen.
JpvO: Zeker als je plaatjes gaat laten zien waarin die 8% steeds wordt doorgerekend, dan denken mensen op een gegeven moment dat ze het gaan halen. En zien dan niet de mogelijkheid om nog bij te sturen.
PV: Dat is het probleem van deze branche. We hebben goede bedoelingen, maar maken het nooit waar. En later wordt er gezegd: al die adviseurs deugen niet. Als Lars zegt dat aandelen op lange termijn tussen 2% en 12% renderen, dan zou ik zeggen: laat dan maar zien van 2%, 3%, 4% tot en met 12% wat er zou kunnen gebeuren met je vermogen.
PK: Maar iedereen heeft zo zijn beleggingsdoelen om te bereiken. De een heeft daar 6% per jaar voor nodig, de ander 4%, de ander 7%.
KB: Rendement is natuurlijk geen doel. Het doel is een bepaald inkomen, of iets dergelijks.
PK: Ja, maar daar heb je toch een bepaald rendement voor nodig?
KB: Je kunt laten zien dat als je alleen maar in obligaties belegt je een inkomen van, zeg, 100 zult hebben. Als je dat te weinig vindt, dan zul je risico moeten lopen. Zodat je bijvoorbeeld hoogstwaarschijnlijk 80, met een kans op 120 krijgt. Of waarschijnlijk 60, met een kans op 180.
LD: Zo wil de Autoriteit Financiële Markten (AFM) dat iedereen dat doet in Nederland. Met profielen en dergelijke. We hebben het nu over adviseurs; laten we die titel snel inwisselen voor regisseurs. Want de functie van zo iemand zal moeten zijn dat je met een klant gaat zitten en gaat bekijken wat hij wil bereiken en wat hij daarvoor nodig heeft.
KB: Maar daar gaat het mis. Verwacht rendement, value at risk, scenario-analyse, dat moet je allemaal overboord gooien. Dat heeft geen waarde, daar is iedereen mee op zijn bek gegaan.
LD: Dat vind ik niet. Juist simpele scenario’s kunnen nuttig zijn. Ik heb het niet over 25.000 Monte Carlo-simulaties, want daar kan die particulier helemaal niets mee, maar gewoon simpele scenario’s: dit is wat er in een slecht scenario kan gebeuren, dit is wat u normaal gesproken mag verwachten. Maar niet: de laatste vijftien jaar heeft deze strategie 7% opgeleverd, dus dat zal wel weer zo zijn. Daar gaat het vaak mis.
KB: Ik vind financial planning vele malen belangrijker dan de uiteindelijke invulling. Je moet veel energie steken in het boven tafel krijgen van de doelstelling van de klant. En die doelstelling moet zo kwantificeerbaar mogelijk zijn. Want als het kwantificeerbaar is kun je er ook een plan voor maken. Waar het mis gaat is bij de invulling van dat plan op basis van verwacht rendement op aandelen, of value-at-risk of scenario-analyses. Je moet naar feitelijheden kijken. En feitelijk weet je niet wat aandelen gaan doen. Je zult dat in bandbreedtes moeten laten zien. Het kan -50% zijn, het kan +50% zijn. Maar niet: het is naar alle waarschijnlijkheid 8%. Of: uit onze analyses is gebleken dat deze portefeuille naar verwachting 7% gaat opleveren.
JPvO: Het Nieuwe Beleggen begint met een realistisch plan. Je moet niet beginnen met een doelrendement, maar je moet eerst bekijken of het plan dat je hebt wel reëel is. En of je er instrumenten bij kunt vinden om het te halen. Als dat niet lukt moet je eerst het plan bijstellen voordat je allerlei andere beleggingen gaat selecteren. Dat is de omgekeerde wereld. En dat is echt wel iets wat de komende tijd moet veranderen.
KB: Ja, mensen zullen genoegen moeten nemen met minder rendement. Beleggingen zijn vaak in elkaar geknutseld om maar te zorgen dat je het doel kunt halen.
JpvO: Als je die doelen niet kunt halen en je wordt gedwongen om risico’s te nemen die je niet wilt, dan kun je beter gewoon je rendmentsdoelen bijstellen.
KB: Daar geloof ik in. Je hebt een plan en hebt bepaalde doelstellingen. Hoe realistisch zijn die doelstellingen in verhouding tot het vermogen dat je hebt? Pas dan kun je aan rendementen gaan denken.
LD: Maar die rendementsverwachtingen die je op zo’n moment dan toch nodig hebt, die hangen weer af van het moment waarop je ze bepaalt. Neem om te beginnen maar eens Nederlandse staatsobligaties. Er zijn partijen die nog steeds met 5% verwacht rendement rekenen omdat dat in het verleden zoveel heeft opgeleverd. Wij weten dat het nooit meer dan 2% zal zijn vanaf nu, de komende tien jaar. Zo moet je met klanten naar hun beleggingen kijken.
KB: Van obligaties weet je natuurlijk wel wat de rendementsverwachting is. Als je de meeste zekerheid wilt hebben in je portefeuille, dan maak je over de komende tien jaar 2%.
PV: En dan reken je door met die 2%, elke dag weer, en dan ga je zien dat je je doel niet gaat halen. Dan ga je meer geld storten, meer sparen, of je gaat meer risico nemen. En eigenlijk moet je dat elke dag opnieuw doorrekenen.