Analyse - Musks Tesla-pakket levert miljarden op zelfs bij missen 'Mars'-doelen

By Chris Kirkham, Rachael Levy and Abhirup Roy

LOS ANGELES (Reuters) -Toen de raad van bestuur van Tesla Elon Musk in september het grootste beloningspakket voor een topbestuurder in de bedrijfsgeschiedenis aanbood, stelde zij beleggers gerust dat hij het equivalent van “Mars-schot-mijlpalen” zou moeten behalen om over 10 jaar $878 miljard aan Tesla-aandelen te verdienen. 

Het voorstel van de raad stelde dat Musk Tesla en de samenleving zoals wij die kennen volledig zou moeten transformeren op het gebied van robotica en autonoom rijden, evenals qua beurswaarde en winst. Omgekeerd zou Musk “nul” krijgen tenzij hij die “ongelooflijk ambitieuze” doelen haalt.

Toch zou Musk tientallen miljarden dollars kunnen binnenhalen zonder het merendeel van die doelstellingen te halen, volgens een analyse van Reuters van zijn prestatiedoelen en van meer dan een dozijn experts in topbeloningen, bedrijfswaarderingen, robotica en autotrends, waaronder autonoom rijden.

Hij zou meer dan $50 miljard kunnen innen door een handvol van de makkelijkere doelen van de raad te halen die niet per se de producten of het bedrijf van Tesla zullen revolutioneren, zo blijkt uit het Reuters-onderzoek.

Zelfs het behalen van slechts twee van de makkelijkste doelen, samen met bescheiden koersgroei, zou Musk $26 miljard opleveren, meer dan de totale levenslange beloning van de acht bestbetaalde CEO’s daarna samen, een groep die onder meer Meta Platforms’ Mark Zuckerberg, Oracle-medeoprichter Larry Ellison, Apple’s Tim Cook en Nvidia’s Jensen Huang omvat, volgens een analyse voor Reuters door onderzoeksbureau Equilar. 

Musk’s doelstellingen voor voertuigverkoop zijn uitzonderlijk eenvoudig te halen, aldus vier auto-experts. Als Musk de komende tien jaar gemiddeld 1,2 miljoen auto’s per jaar verkoopt, verdient hij $8,2 miljard in aandelen als Tesla’s marktwaarde groeit van $1,4 biljoen nu naar $2 biljoen in 2035, ruim onder de langetermijngemiddelde marktgroei. Dat is een half miljoen auto’s per jaar minder dan Tesla in 2024 verkocht.

Dinsdag presenteerde Tesla goedkopere versies van zijn bestverkopende Model Y-SUV en Model 3-sedan om dalende verkopen te keren.

Drie andere doelen voor productontwikkeling zijn in vage bewoordingen opgesteld, wat Musk forse uitbetalingen zou kunnen opleveren zonder de winst significant te verhogen, volgens zes experts in robotica of autonoom rijden die Musk’s doelen voor Reuters beoordeelden.

Tesla en Musk reageerden niet op verzoeken om commentaar.

In een verklaring zei een woordvoerder van de Tesla-raad: "Het voorgestelde beloningspakket is in feite nul waard voor onze CEO tenzij en totdat de aandeelhouders zien dat de waarde van het bedrijf bijna verdubbelt en een operationele mijlpaal wordt behaald."

Het beloningsvoorstel van de raad vereist dat Musk ten minste zeven en een half jaar Tesla-bestuurder blijft om enige aandelengerelateerde compensatie te innen. Musk zou echter de stemrechten die bij de aandelentoekenningen horen al krijgen zodra hij ze verdient.

Musk zei vorige maand op zijn sociale mediaplatform X dat het pakket “niet gaat over ‘compensatie’, maar over dat ik voldoende invloed heb op Tesla om veiligheid te waarborgen als we miljoenen robots bouwen.”

In haar voorstel zei de raad dat Musk “door meer wordt gedreven dan alleen conventionele vormen van compensatie.”

SELFDRIVING AUTO’S, ROBOTAXI’S EN ROBOTICA

Elk doel levert Musk 1% van Tesla-aandelen op als hij ook waarderingsmijlpalen tussen $2 biljoen en $8,5 biljoen haalt.

Eén doel vereist 10 miljoen abonnementen op Tesla’s “Full Self-Driving” (FSD)-software, die momenteel niet zelfstandig kan rijden zonder menselijk ingrijpen. 

De Amerikaanse National Highway Traffic Safety Administration zei donderdag dat zij een onderzoek opent naar 2,88 miljoen met FSD uitgeruste Tesla’s na meer dan 50 meldingen van verkeersveiligheidsovertredingen en een reeks ongelukken.

Musk’s prestatiedoel verlangt niet dat Tesla FSD volledig autonoom maakt, maar vereist slechts een “geavanceerd rijsysteem.”

Dat is een “verzonnen term” zonder industrienormdefinitie, zei William Widen, hoogleraar aan de University of Miami gespecialiseerd in autonoom rijden. Experts in autonoom rijden zeggen dat het abonnementsdoel gemakkelijk gehaald kan worden door de prijs te verlagen, momenteel $8.000 vooraf of $99 per maand. Tesla’s leidende rivaal in elektrische auto’s, het Chinese BYD, biedt al een vergelijkbaar systeem gratis aan.

“Als ik Musk’s persoonlijke arbeidsadvocaat was, zou ik deze definities wel waarderen,” zei Matthew Wansley, hoogleraar aan de Cardozo School of Law in New York die zich richt op autonoom rijden.

Een ander doel vereist een miljoen robotaxi’s in commerciële operatie en specificeert auto’s “zonder een menselijke bestuurder in het voertuig.” Dat is mogelijk een meer restrictieve definitie, maar vier experts in autonome voertuigen zeiden dat deze zo geïnterpreteerd kan worden dat mensen voertuigen op afstand of vanaf de passagiersstoel besturen – zoals Tesla nu doet in zijn eerste kleinschalige robotaxi-test in Austin, Texas. 

Musk’s arbeidsdeal stelt ook een doel van een miljoen robots, ogenschijnlijk een verwijzing naar de humanoïde Optimus-robots die Musk al lang belooft. Maar het doel specificeert geen "humanoïde" en kan breed worden geïnterpreteerd, zeiden twee experts uit de robotica-industrie. Het definieert "bot" als "elke robot of ander fysiek product met mobiliteit dat gebruikmaakt van kunstmatige intelligentie." 

“Het is een totaal vage formulering,” zei Christian Rokseth, analist bij marktonderzoeksbureau Humanoid.guide, gespecialiseerd in robotica en kunstmatige intelligentie. Beleggers, zei hij, verwachten een humanoïde robot. 

BESCHIEDEN DOELEN MILJARDEN WAARD

Het behalen van twee willekeurige productdoelen in een decennium, samen met een waardering van $2,5 biljoen, levert Musk $26,4 miljard aan aandelen op. Het behalen van drie doelen en een waardering van $3 biljoen levert hem $54,6 miljard op. 

Dat betekent dat Musk deze bedragen kan verdienen zonder zelfrijdende Tesla’s te leveren, het vlaggenschipproduct dat hij al een decennium belooft.

Gene Munster, managing partner bij Tesla-belegger Deepwater Asset Management, zei dat beleggers, ondanks de losse formuleringen in zijn prestatieovereenkomst, hem uiteindelijk verantwoordelijk zullen houden voor het leveren van transformatieve producten.

“Als mensen beginnen te ruiken dat er iets geks aan de hand is, heeft hij een probleem,” zei Munster.

In het beloningsvoorstel verklaarde de raad van Tesla dat Musk de enige persoon is die in staat is Tesla te transformeren tot een kunstmatige-intelligentiereus. De raad voegde eraan toe dat Musk tijdens de onderhandelingen de mogelijkheid opperde om “andere ondernemingen te prioriteren” als hij en de raad het niet eens konden worden over de beloning.

Experts in corporate governance zeiden dat de raad een enorm risico neemt door haar toekomst zo expliciet te verbinden aan één leider. Wei Jiang, vice-decaan aan de business school van Emory University, zei dat Tesla’s raad Musk een “monopolie” op de topfunctie bij Tesla heeft gegeven. Goed ondernemingsbestuur, zei ze, vereist het omarmen van een “concurrerende en fluïde markt voor CEO’s.”

HET MOEILIJKE DEEL: WINST

Musk’s moeilijkste prestatiedoelen zijn waarschijnlijk die welke de winst betreffen, een maatstaf zonder ruimte voor interpretatie. De bestuurders stelden acht winstdoelen vast tussen $50 miljard en $400 miljard aan winst vóór rente, belasting, afschrijvingen en amortisatie, tegenover Tesla’s winst van $16,6 miljard in 2024.

Tesla’s EV-activiteiten, die vrijwel alle omzet bepalen, verslechteren door verouderende modellen die te maken hebben met felle concurrentie. Het enige nieuwere model, de Cybertruck, is geflopt.

De manier waarop Musk’s beloning is gestructureerd, maakt echter forse uitbetalingen mogelijk zonder enig winstdoel te halen. Elk doel, gecombineerd met een stijging van de marktwaarde, levert dezelfde uitbetaling van 1% in aandelen op. Dus krijgt Musk dezelfde beloning voor het halen van de relatief eenvoudige doelen voor voertuigverkoop en FSD-abonnementen als voor het vijfvoudig verhogen van de winst tot $80 miljard. 

De waarderingsdoelen van de raad kunnen veel eenvoudiger blijken dan de winstdoelen.

Tesla’s waarde zou bijvoorbeeld $2 biljoen kunnen bereiken als de aandelen jaarlijks bescheiden 6,4% groeien in het decennium na de goedkeuring van het beloningspakket door de raad op 3 september. Dat is langzamer dan het jaarlijkse gemiddelde van 8,5% van de S&P 500 over de afgelopen 30 jaar en minder dan de helft van het gemiddelde van 13,2% van de Nasdaq.

Seth Goldstein, analist bij Morningstar die Tesla volgt, zei dat de waardering gemakkelijk $3 biljoen of meer kan bereiken over een decennium bij gemiddelde marktprestaties. Hij wees er echter op dat Tesla’s waarde nu al grotendeels is gebaseerd op “toekomstige producten die vandaag niet bestaan.”

Wil Musk de grootste uitbetalingen opeisen die door de raad van Tesla worden geboden, zei Goldstein, “dan zullen we echte producten moeten gaan zien.”

Kevin Murphy, hoogleraar financiën aan de University of Southern California en getuige-deskundige voor Tesla bij de verdediging van Musk’s beloningspakket uit 2018, erkende dat de doelen voor voertuigverkoop en een waardering van $2 biljoen niet “erg hoog gegrepen” zijn, maar dat het simpelweg bereiken daarvan aandeelhouders niet zal sussen.

Evenmin zullen de “handvol miljarden” voor de lagere doelen veel uitmaken voor Musk, die meer geeft om historische technologische doorbraken, zei Murphy. Aandeelhouders, zei hij, hebben zich gericht op de moeilijkste doelen en de grootste uitbetalingen omdat zij geloven dat Musk – en alleen Musk – die kan halen.

“Is het het waard?" zei Murphy. "Aandeelhouders lijken dat te vinden."

(Reportage door Chris Kirkham in Los Angeles, Rachael Levy in Washington, DC en Abhirup Roy in San Francisco. Redactie door Brian Thevenot en Michael Learmonth)

Bron: Reuters. Dit artikel is automatisch vertaald. Bekijk het originele artikel.