jonas schreef op 27 augustus 2022 13:47:
Het is weinig studenten gegeven: al tijdens je studie een artikel publiceren in een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift. Toch is dat wat Jippe Hoogeveen, met een beetje hulp van zijn vader, afgelopen juni is gelukt. ‘Winds are changing: An explanation for the warming of The Netherlands’ verscheen in het International Journal of Climatology. Volgens vader Han viel het acceptatieproces, met strenge controle door collega-wetenschappers, achteraf best mee.
,,Ik had verwacht dat het moeilijker zou zijn”, zegt Hoogeveen senior, zelf werkzaam aan de Universiteit Utrecht. ,,Want onze conclusies bieden toch wel een afwijkend geluid.” Wat heet. Officieel is onze opwarming vrijwel volledig te wijten aan de menselijke uitstoot van CO2. KNMI-coryfee Geert Jan van Oldenborgh oordeelde in 2003 al dat de 1 graad opwarming over de 20-eeuw voor 80% te verklaren zou zijn uit broeikasgassen.
Bijzonder gezin
Jippe wilde dat ook wel eens uitzoeken. De whizzkid uit Odijk komt uit een bijzonder gezin. Zowel vader Han als moeder Marjan zijn wiskundigen en werken, op fietsafstand, op de universiteit. In de woonkamer prijkt een rij bekers die Jippe heeft gewonnen op de Wiskunde Olympiade. En zelfs een gouden medaille van de Internationale Wiskunde Olympiade.
,,Op de website klimaatgek.nl van Rob de Vos was ik al verhalen tegengekomen over de invloed van de veranderende windrichting op onze temperatuur”, zegt Jippe. Toen augustus 2020 een nieuwe hittegolf bracht, startte de bolleboos zijn eigen speurtocht. Uiteindelijk stuitte hij op een digitaal archief met dagelijkse weerkaarten van de Duitse Wetterzentrale. Die gaan terug tot 1836. Het stelde Jippe in staat een stap verder te gaan dan De Vos en het KNMI.
Teveel ruis
,,Zij bestudeerden alleen de veranderende windrichting aan de grond bij het weerstation De Bilt. Maar dat zegt niet genoeg, en geeft teveel ruis. Het zegt namelijk niets over het echte brongebied van de windstroming. De luchtstroming kan best vanuit het zuiden komen, en dan vlak boven Nederland toch nog een draai maken, waardoor het lokaal oostenwind lijkt te zijn.”
Aan tafel toont Jippe op zijn laptop twee voorbeelden. Op een oude weerkaart komt de luchtstroming vanuit Spitsbergen – vanuit het Noorden – maar boven Nederland volgt de wind een krul en komt bij De Bilt aan als westenwind. Idem met een kaartje uit de winter van 2021. Het lijkt oostenwind in De Bilt, wat dus voor flinke kou had kunnen zorgen. Maar de daadwerkelijke luchtstroming arriveerde vanuit het zuiden. Ergo: geen koude winterdag.
Zes maanden lang bladerde Jippe door de oude weerkaarten, en noteerde voor elke dag het brongebied. Hij rangschikte ze en stopte ze in een eigen computerprogramma. Uitkomst: de windrichting is inderdaad veranderd: onze lucht komt veel vaker uit warme windrichtingen, zoals het zuidwesten, en minder uit het noorden. ,,Met regressieanalyse, dat is een statistische techniek, berekende ik de samenhang tussen die veranderde windrichting en de stijgende temperaturen.”
Zeestroming
Het verband blijkt sterk. En dat werd nog groter toen Jippe in zijn analyse de periodieke verandering van de zeestroming van de Atlantische Oceaan (de Atlantische Multidecadale Oscillatie - AMO) en de wisseling van zonne-intensiteit meenam. ,,Luchtcirculatie verklaart het grootste deel van onze opwarming, met een kleine rol voor de AMO en de zon”, concludeert Jippe.
Hoogeveen senior: ,,We hebben ook naar CO2 gekeken, maar die lijkt geen rol te spelen bij de verklaring van de opwarming.” Wie hieraan twijfelt, kan het onderzoek zelf opnieuw doen. ,,Het mooie aan ons model is dat het zo transparant is. Alle data is gewoon bekend. Regressie is een standaardtechniek. Ons experiment kan iedereen gewoon herhalen. Op de universiteit bevestigde een professor statistiek dat we alles goed hebben gedaan.”
Broeikasgassen
Critici opperen dat het CO2-signaal, en dus de invloed van menselijke uitstoot van broeikasgassen, verstopt zit in de warmere lucht uit het zuiden. Hoogeveen senior: ,,Nee. Ook voor de opwarming van de brongebieden hebben we gecorrigeerd. Het kan best zijn dat CO2 invloed heeft, maar wij zien het niet. In 1988 zit er ineens een sprong in de gemiddelde temperatuur; die kunnen we goed verklaren met de windrichtingen, maar we weten niet waarom die wind is veranderd. We snappen nog zoveel niet aan het klimaat. Een tunnelvisie gaat daarbij niet helpen.”
In een reactie laat het KNMI weten dat het de dataset van Jippe over waar de wind vandaan komt ‘zeer waardevol’ vindt. Klimaatonderzoeker Peter Siegmund antwoordt dat ook het instituut geen verklaring heeft voor ‘de sprong’ in 1988. ,,We zien dit als een natuurlijke variatie.” Vader en zoon zijn in elk geval van harte welkom bij het KNMI voor een gesprek. Han en Jippe staan daar open voor, maar hebben nog geen uitnodiging ontvangen. Han: ,,Het is voor ons op fietsafstand.”
Bron De Telegraaf