voda schreef op 8 december 2021 15:38:
En wij maar steeds hogere rekeningen voor het gas en elektra krijgen...
Industrie vindt gas te duur: hamstert vervuilende steenkool
Door THEO BESTEMAN
Updated Vandaag, 00:58
Vandaag, 00:01
in FINANCIEEL
AMSTERDAM - Energiebedrijven hamsteren weer aloude steenkool. Terwijl de overheid een omslag naar groenere energie wil, kiezen centrales zelfs extra voor de zeer goed te verhitten zwarte grit voor warmtelevering. Afgelopen kwartaal verdubbelde de elektriciteitsproductie aangevuurd door steenkool.
In de Amsterdamse en Rotterdamse havengebieden steken op de uitgestrekte velden van overslagbedrijven OBA, Rietlanden Terminals en EMO, Marcador en European Bulk aan de kades tientallen puntige bergen steenkool als zware heuvellandschappen af. Ondanks alle klimaatakkoorden varen diep gelegen schepen met zwart kolengrit af en aan.
„Door de zeer hoge gasprijs van afgelopen maanden is steenkool naar verhouding veel goedkoper voor afnemers geworden. De prijs is toch bepalend”, zo verklaart woordvoerster Anja de Kievit van Havenbedrijf Amsterdam. De productie van elektriciteit uit die dure aardgas ging in datzelfde derde kwartaal met 49% terug op jaarbasis, terwijl de levering van energie uit vooral zon en wind met 31% is opgelopen.
BEKIJK OOK:
’Bij Tata is maken van ’groene’ staal met waterstof binnen 10 jaar haalbaar’
Van januari tot en met september schoot de aan- en afvoer bij Rotterdamse terminals al met 48% omhoog, aldus zegsman Sjaak Poppe van Havenbedrijf Rotterdam. „Je ziet een flinke stijging in de overslag van kolen, al kende 2020 een erg laag volume, met name door de economische malaise destijds ook in de Duitse staalindustrie.”
Tegen trend in
Deze stijging van kolenverbruik die het Centraal Bureau voor de Statistiek woensdag meldt gaat tegen een langere trend in. In 2019 zakte de handelsstroom kolen zelfs met ruim 22% op jaarbasis in, dat was destijds de grootste afname sinds 2000. Vanaf 2016 krompen de orders en transporten vanwege de sluiting van oude kolencentrales. Daarvoor ging het nog omhoog: in 2014 en 2015 steeg het verbruik omdat Nederland juist kolencentrales in gebruik nam.
„Deze nieuwe toename van steenkoolgebruik is wel een heel stevige beweging in die markt”, zegt ook CBS-econoom Cor Pierik over de cijfers. „En het is ook geen goed bericht voor ons milieu: het gebruik van steenkool zorgt voor veel meer uitstoot van CO2, dat juist omlaag moet.” In het afgelopen kwartaal zakte de totale elektriciteitslevering volgens CBS-data met 15% vergeleken met 2020.
BEKIJK OOK:
Amsterdams handelshuis ACT na injectie Bridgepoint €1 miljard waard
Pierik wijst voor de oorzaak van de steenkolenhausse op de verhitte wereldhandelsprijzen van gas. Het tarief van het TTF-gascontract op de toonaangevende Nederlandse gasbeurs schoot dinsdag nog eens 7% omhoog, tot €96 per megawattuur. De Verenigde Staten hadden Rusland, exporteur van gas naar Europa, met nieuwe sancties gedreigd. Handelaren vreesden voor nog minder gas uit Moskou. Bovendien zijn de Europese voorraden gas ver onder hun gebruikelijke niveaus gekomen. Terwijl de winter nog moet beginnen.
China zet door
„Zulke hoge gasprijzen helpen dan de extra verkopen van steenkool. Bedrijven willen duurzamer werken, maar het moet wel betaalbaar blijven. Daarnaast is China als een van de grootste inkopers weer op de markt gekomen”, zegt grondstoffeneconoom Casper Burgering van ABN Amro Economisch Bureau. „En China geeft aan dat de piek van de uitstoot van zijn kolencentrales voorlopig nog niet is bereikt en het nog veel steenkool zal verbruiken.”
Steenkool wordt vooral gebruikt voor elektriciteitsopwekking en voor de verwarming van huizen en bedrijven. Miljoenen tonnen poederkool gaan ook naar verwerkers zoals staalproducent Tata Steel in IJmuiden. Maar de doorvoer wint. Van de bulk van de 17,3 miljoen ton steenkool die bijvoorbeeld via de Rotterdamse haven binnenkomt, gaat 90% naar Duitsland en vooral de Duitse staalindustrie die van deze stroom 60% afneemt. Rond 40% verdwijnt in hun elektriciteitscentrales. Die 17,3 miljoen ton is wel een daling vergeleken met de 30,7 miljoen ton vijf jaar eerder.
BEKIJK OOK:
Pensioenmiljarden weg uit olie en gas, maar deel ABP-beleggingen nog altijd omstreden
Staalbedrijven als Tata Steel zeggen dat ze over willen stappen van de vervuilende steenkool op bijvoorbeeld groene waterstof. Maar die overgang is uiterst complex. „De sector is erg afhankelijk van steenkool en bedrijven hebben ook nog maar beperkte mogelijkheden om het aandeel gerecycled materiaal en schroot als energiebron te vergroten”, constateert Julia Attwood, analist bij dataverzamelaar Bloomberg. „De kosten van energie uit waterstof moeten sterk dalen om concurrerend te kunnen zijn.” Pas tegen 2050 zouden volgens Attwood Europese smelterijen metalen kunnen produceren met waterstofenergie die dan minder kosten dan het huidige staal.
In Nederland mag volgens overheidsplannen kolen vanaf 2030 niet meer gebruikt worden in elektriciteitscentrales. Ons land slaagde er afgelopen jaren alleen met de grootste moeite in om zijn uitstoot van fossiele CO2 volgens afspraken te verminderen. Vorige week kondigde het kabinet nog de sluiting van de Onyx Power-kolencentrale in Rotterdam aan. Een deal waarbij eigenaar Riverstone werd afgekocht voor maximaal €212,5 miljoen. Drie andere kolencentrales blijven open, om de zekerheid van energielevering in Nederland te garanderen, aldus demissionair staatssecretaris Yesilgöz-Zegerius (Economische Zaken).
Nederland netto-importeur
Afgelopen kwartaal kwam relatief veel goedkopere elektriciteit ons land binnen dankzij meer productie van Franse, Belgische en Duitse kerncentrales, die zelf ook hun kolenverbruik opschroefden. „In heel Europa is nu meer elektriciteit geproduceerd met kernenergie en kolen dan uit aardgas”, constateert het CBS.
Uit de woensdag gepubliceerde CBS-cijfers blijkt ook dat Nederland, met 66% toename van ingevoerde elektriciteit versus 32% toegenomen uitvoer, onder de streep een importeur van elektriciteit is. Nederland was jarenlang netto-exporteur.
BEKIJK OOK:
Pensioenmiljarden weg uit olie en gas, maar deel ABP-beleggingen nog altijd omstreden
Op de langere termijn zal steenkool toch zijn positie verliezen, ook bij energiecentrales, denkt econoom Burgering van ABN Amro. Zon, wind en waterstof worden rond 2050 dé vervangers. „Deze prijsstijgingen van gas zijn uitschieters, en tijdelijk. In de overgang naar een duurzamere economie zal voor steenkool weinig plaats meer zijn.”
www.telegraaf.nl/financieel/173462400...