DeZwarteRidder schreef op 15 november 2021 15:50:
Kennisvlucht en bankencrisis bedreigen Libanese economie
David de Jong 14:00
In het kort
Libanon staat financieel aan de rand van de afgrond.
Sinds oktober 2019 heeft de Libanese munt meer dan 90% van zijn waarde verloren.
Driekwart van de bijna zeven miljoen inwoners leeft onder de armoedegrens.
Een steun- en hervormingsprogramma van het IMF komt mogelijk te laat.
Op een warme zaterdagavond puilen de kroegen in Beiroets Armenia Street uit. Op de stoep van café Target Shot staan jeugdvrienden Danny en James met een drankje in hun hand. Ze zijn 23, net afgestudeerd, en wachten nu al een paar maanden op werkvisa om hun thuisland Libanon zo snel mogelijk te kunnen verlaten. Danny om in Dubai voor zijn broers in de projectontwikkeling te gaan werken; James in Saoedi-Arabië voor zijn vader die een cateringbedrijf in Jeddah heeft.
Tot die tijd brengen ze de dag door met het handelen in verschillende cryptocurrencies. 'Crypto is gedecentraliseerd. Dat kan de centrale bank tenminste niet ook nog eens van ons stelen', zegt Danny terwijl hij een slokje neemt van zijn mierzoete Blue Hawaii-cocktail.
Mary Khoury, een vertaalster die voor een christelijke welzijnsorganisatie werkt, mengt zich in het gesprek nadat ze hoort dat de jongens het land uit willen. 'Ik wil het woord vertrekken niet meer horen', zegt ze. 'De enigen die het land uit moeten, zijn onze politici en bankiers.'
Vijf uur per dag stroom
Libanon staat op de rand van de afgrond. De centrale bank en de commerciële banken hebben de facto beslag gelegd op het spaargeld van de Libanezen. Het land is technisch failliet en lost al anderhalf jaar geen staatsschuld meer af. Sinds de economische crisis in het land in oktober 2019 begon heeft de Libanese munt, de pond, meer dan 90% van zijn waarde verloren en leeft driekwart van de bijna zeven miljoen inwoners onder de armoedegrens.
Elektriciteit is gemiddeld vijf uur per dag beschikbaar. Benzine en medicatie zijn nauwelijks nog te betalen of niet beschikbaar. In juni noemde de Wereldbank de financiële crisis in Libanon een van de ergste in een land in de afgelopen 170 jaar.
Voor veel Libanese ondernemers is het bijna onmogelijk geworden in het huidige economische klimaat te opereren. Zij vertrekken. Een enkeling ziet nog kansen. De 37-jarige Nicolas Dahan runt een drukkerij in Beiroet. Hij heeft veertig werknemers en een jaarlijkse omzet van bijna $2 mln.
Dahans vrouw en twee jonge kinderen zijn al naar Australië verhuisd, maar hij blijft. Het Libanese pond is zo goedkoop geworden dat zich plotseling nieuwe klanten uit Europa en de rest van het Midden-Oosten melden bij Dahan. De wereldwijd verstoorde productieketen helpt hem ook. 'Niemand print meer in China', zegt hij. 'Men wil hier printen en produceren. Onze prijzen zijn laag en de kwaliteit hoog.'
$15 mrd schade havenexplosie
Maar het kleine land is zelf ook zeer afhankelijk van de import van goederen. En dat is in Libanon niet alleen door de pandemie en de globale containercrisis een lastige en steeds duurdere opgave geworden. Tweehonderd meter van waar de studenten voor het café staan, ligt de haven van Beiroet. Of wat er van over is na de explosie van een havenloods gevuld met ammoniumnitraat vorig jaar augustus.
De ramp kostte aan ten minste 218 mensen het leven, maakte 300.000 mensen dakloos en richtte voor $15 mrd schade aan in de Libanese hoofdstad. De wederopbouw van de haven en het centrum verlopen traag. Overal zijn de restanten van de explosie zichtbaar.
Investeerders in de regio zijn niet positief gestemd over de toekomst van Libanon. Ze hebben het land opgegeven, voor nu. 'Ik blijf verre van Libanon als investering in de nabije toekomst', zegt Khaled Abdel-Majeed. Vanuit Amman, Jordanië, beheert hij voor SAM Capital Partners een long-only-fonds, dat investeert in bedrijven in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. 'Misschien als er veel bloed door de straten vloeit en er een revolutie volgt die goed uitpakt, dan kan men erover gaan nadenken om daar weer te investeren. Maar op dit moment zijn de risico’s veel te groot.'
De klap die nog komen gaat
Een steun- en hervormingsprogramma van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) wordt beschouwd als de enige manier om uit de financiële crisis te komen. Intussen lopen de verkennende gesprekken tussen de Libanese regering en het IMF weer.
Vorig jaar werden die nog afgebroken omdat de centrale bank, de commerciële banken en de regering het niet eens werden met het IMF over de verliezen in de financiële sector van het land. Het IMF schatte die op $83 mrd, volgens banken en regering waren de verliezen veel kleiner.
'Voor het eerst hebben we eenduidige financiële cijfers overhandigd', zei de Libanese premier Najib Mikati vorige week op een economische conferentie in Beiroet. De premier zei ook dat de centrale bank nu 'volledig meewerkt' met Lazard, de investeringsbank die de regering adviseert en helpt een herstelplan vorm te geven. Mikati voegde eraan toe dat een bijgewerkte versie van het plan deze maand klaar zal zijn.
Maar economen vrezen dat een mogelijke IMF-interventie voor Libanon te laat komt. 'Het schip zal zinken', zegt Mohamad Faour, een financieel econoom aan Dublins Trinity universiteit en specialist in het Libanese bankenstelsel. 'Niemand weet nog hoe groot de verliezen in de bancaire sector daadwerkelijk zijn. Onze banken zijn tot zombies verworden. De klap die nog komen gaat, wordt een van de ergste gevallen van welvaartsverlies in de moderne geschiedenis.'
Farid Chehab, een voormalige investeringsbankier bij BNP Paribas die chef-kok is geworden, geeft aan hoe het straatbeeld in het centrum van Beiroet in twee jaar tijd veranderd is. De nouveau pauvre, de 'nieuwe armen', hebben de toeristen vervangen, stelt hij. Mensen die hun werk kwijt zijn en wiens spaargeld is verdwenen bedelen met zichtbare schaamte. 'Onze middenklasse is weggevaagd', zegt hij.
Lees het volledige artikel:
fd.nl/economie/1419545/kennisvlucht-e...