Bitcoin is een zeepbel die onvermijdelijk zal klappen, aldus de critici. De duizelingwekkende waardestijging van de valuta, die uit het niets wordt gemaakt, is een vruchtbare voedingsbodem voor deze denkwijze. Het is immers de gekte van de markt die ervoor zorgt dat deze programmeerbare valuta waarde heeft?
Bitcoin is digitaal en niet direct gerelateerd aan iets tastbaars in de echte wereld. Van goud kun je tenminste nog sieraden maken, zo is het argument.
Toch is dit een beperkte kijk op de zaken. Inderdaad ís de koersontwikkeling duizelingwekkend en als bitcoin geen onderliggende waarde kent, dan is de zeepbel-verwijzing terecht. Degenen die een onderliggende waarde in bitcoin erkennen, zien echter meer dan enkel een luchtbel.
De onderliggende waarde is minder zichtbaar dan bij iets tastbaars als goud, maar desondanks zeker aanwezig. Bitcoin is programmeerbaar geld, dat binnen eigen regels, volledig zelfstandig opereert. Hierdoor is het ideaal als fundament voor nieuwe financiële diensten.
"It's the protocol, stupid"
Als dit aannemelijk klinkt, dan vraag je je misschien af wat bitcoin programmeerbaar maakt en wie de regels afdwingt. Hoe werkt een betaling waar meerdere mensen voor moeten tekenen? Waar is vastgelegd dat er niet meer dan 21 miljoen bitcoins in omloop komen? Het antwoord is: het bitcoin-protocol.
Als het gaat om de werking van een protocol, dan is de link met e-mail snel gelegd. Iedereen kan e-mails versturen, zonder dat er een centrale postverwerking nodig is. Wereldwijd zijn honderden e-mailprogramma's onafhankelijk van elkaar ontwikkeld en toch werken ze vlekkeloos met elkaar samen.
Je verstuurt een bericht en in no-time komt het aan op een andere computer, waar dan ook ter wereld. De verklaring is te vinden in het SMTP-protocol: het Simple Mail Transfer Protocol dat een set van afspraken bevat voor het versturen van e-mailberichten. Elk softwareprogramma dat zich aan deze regels houdt, kan berichten versturen.
Kracht van een protocol
De kracht van een protocol ligt besloten in het feit dat het een startpunt is voor verdere innovatie. Iedereen die software schrijft kan SMTP als startpunt gebruiken en daarop verder bouwen. Elk e-mailproduct, zoals bijvoorbeeld Outlook, Live of Gmail, maakt gebruik van het SMTP-protocol. Hoe biedt het bitcoin-protocol waarde?
Onderdeel van het bitcoin-protocol is de blockchain: de onderliggende boekhouding van bitcoin. Blockchain maakt bitcoins overdraagbaar met de garantie van schaarsheid. De gegarandeerde schaarsheid vloeit voort uit de cryptografische beveiliging van het product. Een bitcoin is niet te kopiëren.
Een groot verschil met het emailprotocol dat van elke verstuurde email een kopie van het origineel verzendt. Iets wat e-mail ongeschikt maakt om waarde over te dragen.
In het bitcoin-protocol is bepaald dat er maximaal 21 miljoen munten in omloop komen. Er is geen centrale bank of politieke commissie die kan besluiten dat het er meer moeten worden. Doordat bitcoin programmeerbaar geld is, kan het als bouwsteen voor nieuwe financiële producten ingezet worden.
Het is een gereedschap voor waardeoverdracht en dat geeft het waarde. Zo kan een bitcoin-betaling gestart worden, waar meerdere gebruikers hun akkoord op moeten geven. En zo zijn er meer voorbeelden die met een traditionele munt onmogelijk zijn. Dit alles binnen het protocol, zonder programmeerwerk.
Evolutie van het protocol
Het SMTP-protocol werd in 1982 erkend als internet standaard door het IETF. Sindsdien kunnen we wereldwijd berichten versturen, iets wat een radicale verandering teweegbracht in onder meer kantoorwerk.
Een protocol staat echter niet stil: het is een set van afspraken die in de tijd aangepast en uitgebreid kunnen worden. In 1996 werd het bijvoorbeeld mogelijk om bijlages bij een e-mail mee te versturen.
Ook het bitcoin-protocol is aan verandering onderhevig. Wereldwijd werken software teams aan uitbreiding. Denk hierbij aan het verbeteren van de snelheid van het netwerk en het faciliteren van smart contracts voor complexere vormen van digitaal zakendoen. De evolutie van het protocol zal daarom ook van invloed zijn op de toekomstige waarde van bitcoin.
Conclusie
Stellen dat bitcoin geen onderliggende waarde kent, is niet juist. De perceptie van waarde is onlosmakelijk verbonden met het geloof in de munt en de waardering die de markt geeft aan de huidige en toekomstige mogelijkheden van de onderliggende techniek.
Of bitcoin de huidige waardering waar gaat maken zullen we over enkele jaren zien. Dan kan ook de conclusie met zekerheid getrokken worden, of het een zeepbel betreft, of een juiste waardering van een financiele innovatie.