Hoe moet het verder met de bitcoin? Vorig jaar rond deze tijd schreef ik een verhaal over de toepassing van bitcoins voor het journalistieke platform Follow the Money. Titel: Bitcoin kruipt waar normaal geld niet gaan kan.
In de laatste alinea vroeg ik mij af hoe het met de koers zou gaan in 2017. De waarde van de bitcoin was toen zo'n €700. Een bron die ik aanhaalde deed een naar eigen zeggen waanzinnige voorspelling: het zou weleens €2000 waard kunnen worden!
We zijn nu een jaar verder en de bitcoin is meer dan tien keer over de kop gegaan. Mede daardoor is de belangstelling voor de virtuele munt exponentieel toegenomen. Dat geldt ook voor het aantal mensen dat erin belegt, investeert of ze gewoon koopt – want hoe moet je het noemen?
Maar de vraag is of de vermeerdering van waarde en aandacht voor bitcoin, bitcoin verder helpt. Als alternatief voor onze huidige geldstelsel lijkt de munt nauwelijks méér acceptatie te krijgen.
Kapitalistisch principe
Sterker nog: de toegenomen belangstelling is contraproductief. Door de stijgende koers zijn niet alleen meer mensen de munt gaan kopen, maar ook gaan minen. Dat is: nieuwe bitcoins creëren door het oplossen van moeilijke rekensommen.
Daar kan iedereen met een speciale computer aan deelnemen, door zich aan te sluiten op het netwerk. Dat is een democratisch en tegelijk kapitalistisch principe dat in het bitcoinsysteem zit ingebakken, om het levensvatbaar te maken en te houden. Maar het minen van bitcoins kost veel stroom. En omdat steeds méér mensen meedoen, kost dat steeds méér stroom.
Een complicerende factor is bovendien dat hoe meer computers zich op het netwerk aansluiten om bitcoins te minen, hoe meer de bitcoinsoftware zich daar tegen verzet.
De software doet dat door de rekensommen moeilijker te maken. Daardoor kost het steeds méér rekenkracht en stroom om die sommen op te lossen. Al die duizenden computers moeten steeds harder pompen om wat gedaan te krijgen. Of ze moeten worden vervangen door wéér een snellere generatie, met nog snellere chips. Beide zijn ecologisch niet verantwoord.
Poging tot fraude
Daarbij komt dat al die computers die bitcoins minen, ook de administratie bijhouden van bitcoin. Ze registreren wie bitcoins heeft en welke transacties er plaatsvinden. Uit veiligheidsoverwegingen, ook ingebakken in het systeem, houden al die miners hetzelfde logboek bij. Op die manier controleren ze elkaar.
Als er één uit de pas gaat lopen, wordt hij teruggefloten, en is een poging tot fraude voorkomen. Het zal duidelijk zijn dat het bijhouden van dezelfde administratie door duizenden computers uiterst overtollig is. Om het systeem veilig te houden, wordt er heel wat computerkracht en dus ook elektriciteit te veel gespendeerd.
Het creëren van nieuwe bitcoins en het opslaan van de administratie gebeurt elke tien minuten. U raadt het: ook dat is een vast onderdeel van het bitcoinsysteem. Die logboeken zijn niet zulke grote bestanden. Maar ze worden door het toenemende aantal transacties wel steeds groter. Zo groot, dat ook op dat punt het bitcoinsysteem in zijn voegen kraakt.
Het registreren van transacties verloopt daardoor steeds trager en de commissies die de miners daarvoor in rekening mogen brengen, zijn het afgelopen jaar tientallen keren over de kop gegaan. Een biertje afrekenen met een bitcoin is nu veel te duur.
Snellere bitcoinvariant
Dat ondermijnt bitcoin als alternatief betaalmiddel. Er wordt wel gewerkt aan oplossingen voor deze traagheid. Dat gebeurt democratisch, in kringen van de vele duizenden miners.
Daar zijn stappen gemaakt, maar de gemeenschap heeft niet kunnen voorkomen dat zich een groep heeft afgesplitst met een snellere bitcoinvariant, genaamd Bitcoin Cash. De acceptatie van die munt is beperkt, maar kan verder toenemen. De waarde ervan stijgt in elk geval.
Zo begint de bitcoin te lijken op een schip waarvan de lading de spanten doet barsten. De leiding ruziet over de te volgen koers. Sommige bemanningleden laten een sloep neer en gaan hun eigen weg.
Intussen steekt een forse tegenwind op en worden de schuimkoppen hoger. En tóch wil iedereen een plekje aan boord veroveren. Deze mensen die de boot niet willen missen doen dat niet omdat ze menen te beschikken over voldoende stuurmanskunst of omdat ze willen investeren in reparaties of een sterkere mast. Ze hebben puur bitcointekens in hun ogen.
Bitcoinuitvinder Satoshi Nakamoto
Ik heb laatst het white paper van de bitcoinuitvinder Satoshi Nakamoto herlezen, daterend uit 2008. In negen pagina's geeft hij kraakhelder weer waar het hem om te doen is: het creëren van een nieuw geldsysteem dat kan bestaan zonder centrale leiding, dat zichzelf controleert en niet gehackt kan worden.
Daar is hij wonderwel in geslaagd en dat is een enorme prestatie. Maar deze Nakamoto (we weten niet precies wie hij is) zal niet hebben kunnen voorzien dat zijn systeem zo excessief zou groeien en last zou krijgen van pijnlijke groeistuipen. Een operatie is noodzakelijk, door Nakamato, of door een van zijn knappe vrienden.
Mocht bitcoin uiteindelijk niet dé coin worden: hij heeft inmiddels veel levensvatbare broertjes en zusjes. Maar pas op, daar zijn véél valse profeten onder.