geitenbreier schreef op 28 februari 2013 12:39:
De samenleving is lang niet zo maakbaar als veel politici hopen dat hij is. De multiplier zal boven de 1 liggen voor projecten waarbij de geldstromen snel weer in de staatskas terecht komen en waarvan het resultaat economische activiteit stimuleerd. Denk bijvoorbeeld aan het verbreden van de snelwegen, de bedrijven en arbeidskrachten die daaraan werken betalen een groot deel direct terug aan de staat als belasting en geven dat geld vervolgens weer uit bij binnenlandse winkels e.d. Als die extra rijbanen er eenmaal liggen neemt de economische schade ten gevolge van files verder af en komt er daardoor ook weer meer geld binnen bij de staat.
Een voorbeeld van stimulering die niet veel zin heeft en een multiplier van veel minder dan 1 heeft is het geven van extra geld aan de hogere middenklasse. Deze kopen hier een nieuwe Audi A6 voor en 60% van het geld belandt in de Duitse economie. In mindere mate geldt hetzelfde voor bijstandsuitkeringen verhogen, ook deze mensen zullen daar Chinese producten voor kopen of nemen een extra stukje vlees van de Duitse Aldi mee naar huis.
Wat dat betreft doen de bezuinigingen van de overheid het dus juist goed, we zien ons handelsoverschot flink oplopen de laatste jaren en dat is een teken dat eerdere uitgaven behoorlijk weglekten naar het buitenland. Ik schat dus in dat de multiplier wel degelijk beneden de 1 lag. Aannemen dat dit boven de 1 ligt en verwijzen naar Keynes betekent, met alle respect, dat er volgens zeer oude ideeen naar de economie wordt gekeken. Keynes is van de jaren 1930 en gaf zelf vlak voor zijn dood in 1946 al aan dat de overheden te ver gingen met het omarmen van zijn stimuleringsprincipes. In de jaren 1950-1980 zijn er nieuwe en betere theorieen ontwikkeld door bekende economen als Friedman, Hayek en Sowell. Deze zijn dankbaar toegepast door vooral Thatcher en Reagan met groot succes. Keynes wordt echter nog steeds vaak misbruikt door politici om te verantwoorden dat veel geld uitgeven zonder de belastingen te verhogen juist goed is. En wat is electoraal nu interessanter dan cadeautjes weggeven waar je niet voor hoeft te betalen?
Echter hiermee zijn we er zeker nog niet, ik begon het verhaal dat de samenleving veel minder maakbaar is dan politici hopen. Zo zijn de huizenprijzen het afgelopen jaar met bijna 10% gedaald. Waar we in de jaren voorafgaand aan deze crisis consumenten hadden die de overwaarde van hun huis cashten en dat gingen uitgeven, gebeurt nu het tegenovergestelde. Mensen die nu verhuizen (ja het zijn er weinig) moeten juist extra geld bijleggen om de restschuld terug te betalen.
Eigenlijk is de situatie nu goed vergelijkbaar met die van de jaren 30. Toen was het monetaire beleid desastreus voor de geldhoeveelheid in de economie (zie
www.youtube.com/watch?list=PLFBD2B031... voor een goede uitleg). Dat zorgde voor forse krimp in de economie. Nu is de hoeveelheid beschikbaar geld op een ander niveau afgeknepen: de huizenprijzen. Centrale banken pompen welliswaar geld in de economie door staatsobligaties op te kopen, maar dit geld komt amper bij de consument terecht, banken verstrekken minder leningen en hypotheken en gebruiken het geld om weg te zetten in "veilige" staatsobligaties. Gevolg, de economie blijft stagneren, terwijl staatobligaties enorm duur worden (en rentes dus laag)